Fotouczulające produkty spożywcze powodują, że skóra staje się nadwrażliwa na słońce. Po niektórych rodzajach żywności, nawet niewielka ilość promieni słonecznych może wywołać bolesne oparzenia i pęcherze. Opalanie i leżenie bez ruchu na słońcu ogólnie nie jest zdrowe. To jednak szczególnie niebezpieczne, jeśli wcześniej zjadłaś któryś z wymienionych produktów. Występuje wtedy tzw. działanie fototoksyczne, mogą pojawić się na skórze pęcherze.
Spis treści:
- Na czym polega fotouczulające działanie niektórych produktów?
- Cząstki w jedzeniu powodujące fotouczulenia
- Fotouczulające warzywa
- Fotouczulające owoce
- Fotouczulające przyprawy
- Fotouczulające słodziki i dodatki do żywności
- Jedzenie fotouczulających produktów przed wyjściem na słońce
Na czym polega fotouczulające działanie niektórych produktów?
Fotouczulanie to występująca na skutek promieniowania UV reakcja skórna przypominająca reakcję alergiczną, nazywana często pseudoalergią. Skóra staje się zaczerwieniona, wygląda, jakby została intensywnie poparzona przez słońce. W praktyce reakcja może powstać nawet po kilkuminutowym wystawieniu na słońce. Najczęściej objawy fotouczulania są opóźnione i pojawiają się dopiero po kilku godzinach. Są przez to szczególnie niebezpieczne.
Fotouczulanie to inaczej fototoksyczność. Efekt fotouczulający wynika ze zdolności niektórych cząsteczek chemicznych do zwiększania wrażliwości komórek na promieniowanie świetlne. Najpopularniejszą reakcję fotouczulającą jest poparzenie barszczem Sosnowskiego, które daje bardzo wyraźne objawy. Fotouczulające są leki (to ich efekt uboczny), zioła, kosmetyki, ale też jedzenie.
Ważne jest, by przy zażywaniu produktów lub leków o działaniu fotouczulającym nie przebywać na słońcu. Należy korzystać z kremów z filtrem, osłaniać skórę przed słońcem tkaninami, nosić okulary przeciwsłoneczne i kapelusze.
Wszystkie fotouczulające produkty spożywcze działają od wewnątrz, to znaczy, że możesz mieć objawy po ich zjedzeniu, a następnie wystawieniu na słońce. W tym wypadku zazwyczaj potrzeba jednak większej dawki, by zobaczyć efekt. Jedna marchewka zjedzona w zupie tak nie zadziała. 500 ml soku marchewkowo-selerowego już jak najbardziej może wywołać fotodermatozę.
Pamiętaj też, że wymienione poniżej jedzenie największe działanie fotouczulające ma zewnętrznie. Chodzi o bezpośredni kontakt ze skórą. Uważaj bardzo, by nie wystawiać na słońce skóry np. po krojeniu cytryny, lub własnoręcznym wyciskaniu soku z pomarańczy. To bardzo ważne, bo tu nawet niewielkie dawki mogą dawać poważny efekt.
Cząstki w jedzeniu powodujące fotouczulenia
Fotouczulenia powoduje wiele leków i ziół. Niektóre z nich zawierają te same cząsteczki, które odpowiadają za fotouczulające właściwości pokarmów. Są to przede wszystkim:
- psolareny,
- pochodne retinolu,
- olejki eteryczne (szczególnie olejek z bergamotki),
- allile.
Fotouczulające warzywa
Fotouczulające działanie mają niektóre warzywa, ale większość z nich zawiera tak niewiele tych substancji, że po zjedzeniu klasycznych porcji warzyw, nie zauważysz objawów fototoksyczności.
Uważaj jednak na soki i wyciągi z niektórych warzyw. Mają wyższą koncentrację składników aktywnych, w tym cząstek odpowiedzialnych za fotouczulanie. Jednym z przeciwwskazań do picia soku z selera naciowego jest właśnie planowane opalanie i historia fitodermatoz.
Fotouczulające działanie może wystąpić po zjedzeniu lub wypiciu:
- marchewki i soku z marchewki,
- pasternaku,
- selera i soku z selera,
- selera naciowego,
- kopru włoskiego,
- pietruszki.
fot. Po wypiciu soku z selera naciowego nie powinno się wychodzić na słońce/ Adobe Stock, Maridav
Fotouczulające owoce
Najbardziej popularnymi owocami o działaniu fotouczulającym są cytrusy, a w szczególności limonki. Fotodermatozę nazywa się też przez to czasami „chorobą limonkową". Fotouczulająco działają też:
- owoce gorzkiej pomarańczy i świeży sok z nich wyciskany,
- grejpfrut i sok grejpfrutowy,
- mandarynki i tłoczony na zimno sok mandarynkowy,
- pomarańcze,
- cytryna i sok z cytryny,
- figa.
Fotouczulające przyprawy
Niektóre przyprawy znane ci dobrze z kuchni także mogą wywoływać fotouczulenia.
- kminek,
- koperek,
- lubczyk,
- imbir,
- czosnek,
- gorczyca i musztarda.
Dalej możesz korzystać z wymienionych przypraw jako dodatku do dań. W tak małej ilości nie zadziałają fotouczulająco. Nigdy nie wpadaj jednak na pomysł przygotowywania maseczek z dodatkiem tych przypraw. Możesz przypłacić to poważnymi oparzeniami na skórze.
Fotouczulające słodziki i dodatki do żywności
Masz skłonność do fotodermatoz? Uważaj na niektóre sztuczne słodziki i dodatki do żywności. W składzie produktów szukaj związków takich, jak:
- cyklaminian wapnia,
- cyklaminy,
- sulfaminian sodu.
Omijaj szerokim łukiem produkty, które zawierają te dodatki.
Czy nigdy nie można jeść wskazanych fotouczulających produktów przed wyjściem na słońce?
Reakcja fotouczulająca bardzo mocno zależy od tego, jak zareaguje konkretny organizm. Niektórzy są bardzo podatni na działanie składników fotouczulających, inni zupełnie ich nie odczuwają. Wszystko zależy też od dawki danego składnika chemicznego.
Działanie fotouczulające może występować u ciebie np. po zażyciu danego leku, a nie zaobserwujesz negatywnych efektów po zjedzeniu marchewki. Liczy się dawka, cząstka chemiczna wywołująca nadwrażliwość na słońce i naturalna podatność.
Pamiętaj też, że znacznie mocniejsze działanie fotouczulające jest zewnętrzne i miejscowe. Może nic ci nie być po wypiciu szklanki soku selera naciowego (choć fotouczulający psolaren krąży we krwi), ale przez to, że pochlapałaś nim przez przypadek rękę, mogą pojawić się na niej bąble i przebarwienia.
Źródła:
FDA, Medications that increase sensitivity to light. 1990; J. I. Levine fda.gov.com
Czytaj także:
5 prozdrowotnych efektów picia pokrzywy. Wszystkie są potwierdzone naukowo
Sok z brzozy - jak go pić dla zdrowia? Potwierdzone naukowo właściwości soku z brzozy
Oto warzywa, które rujnują wątrobę nawet zdrowych osób. Ważny jest jeden szczegół
