Dwutlenek siarki nie powinien znajdować się w świeżych warzywach i owocach. Najwięcej jest go w suszonych owocach i warzywach, ale może też trafić do napojów czy wyrobów mięsnych. Ponieważ nie jest obojętny dla zdrowia, jest szansa, że w nieodległej przyszłości zostanie zastąpiony bardziej bezpiecznymi substancjami czy procesami konserwującymi żywność.
Spis treści:
- Dwutlenek siarki – co to?
- Szkodliwość dwutlenku siarki
- Dwutlenek siarki w jedzeniu
- Jak usunąć dwutlenek siarki z suszonych owoców?
Dwutlenek siarki – co to?
Dwutlenek siarki to związek chemiczny, występujący pod postacią gazu o ostrym zapachu i silnych właściwościach drażniących. Dodawany jest do wielu produktów żywnościowych jako konserwant E220. Przyczynia się także do zanieczyszczenia środowiska jako produkt uboczny spalania paliw kopalnych, jest stosowany do bielenia, dezynfekcji i jako czynnik chłodniczy.
Dwutlenek siarki jest silnym środkiem grzybo- i bakteriobójczym, gdyż przeciwdziała rozkładowi produktów spożywczych przez enzymy trawienne bakterii i grzybów. Dodatkowo sprawia, że suszone owoce mają atrakcyjny kolor, ale niestety tracą naturalny smak i dużo wartości odżywczych.
E220 jest uzyskiwany sztucznie. Jego dopuszczalne spożycie wynosi 0,7 mg na kilogram masy ciała. U osób szczególnie wrażliwych jego spożycie nawet w tak małych ilościach może wywołać nudności, wymioty, bóle głowy, a nawet nasilenie objawów astmy oskrzelowej.
Szkodliwość dwutlenku siarki
Wpływ dwutlenku siarki na organizm człowieka nie ogranicza się jedynie do wywoływania objawów u osób nadwrażliwych. Brytyjski Urząd Standardów Żywności i Unia Europejska umieściły go na liście silnych alergenów. Na takiej liście znajdują się też np. skorupiaki, orzechy ziemne czy laskowe. Spożycie takiego produktu może doprowadzić do powstania alergii, co skutkuje wystąpieniem reakcji alergicznej o różnym nasileniu, do wstrząsu anafilaktycznego włącznie.
Okazuje się, że dwutlenek siarki może też obniżać ciśnienie krwi i wywoływać zapalenie oskrzeli. Po jego spożyciu może pojawić się uczucie ściskania w gardle lub klatce piersiowej, a nawet świsty podczas oddychania i kaszel. Konserwant ten jest szczególnie niebezpieczny dla osób chorujących na astmę – u nich może wywołać ciężki napad astmy, a nawet reakcję anafilaktyczną.
Dwutlenek siarki ma też niekorzystny wpływ na mikroflorę jelitową. Jako środek bakteriobójczy, niszczy bakterie bytujące w jelitach i zaburza ich namnażanie się, niszcząc panującą tam równowagę między mikroorganizmami. To może przyczyniać się do zaburzeń w pracy jelit, biegunek, pogorszenia odporności i obniżenia samopoczucia.
Dwutlenek siarki nie jest oficjalnie uznany za rakotwórczy czy mutagenny, chociaż w jednym badaniu na myszach zauważono zależność między spożywaniem żywności z dwutlenkiem siarki a zwiększoną częstością występowania mutacji genetycznych i choroby nowotworowej u tych zwierząt.
Ok. 1% zdrowych ludzi może wykazywać nadwrażliwość na dwutlenek siarki. Natomiast wśród osób chorujących na astmę 5-10% może źle reagować na ten konserwant.
Dwutlenek siarki w jedzeniu
Dwutlenek siarki może znajdować się w:
- winach i innych napojach alkoholowych,
- napojach bezalkoholowych,
- sokach owocowych (winogronowy, cytrynowy, limonkowy) i warzywnych,
- suszonych owocach,
- suszonych warzywach,
- przetworach mięsnych (kiełbasie, burgerach, hot-dogach),
- gotowym, zamrożonym cieście,
- piklach,
- puszkowanym mleku kokosowym,
- przyprawach,
- mrożonych krewetkach.
Unia Europejska dopuszcza użycie dwutlenku siarki w produkcji spożywczej i wymaga, aby na opakowaniu znalazła się informacja o obecności dwutlenku siarki, jeśli jego ilość przekracza 10 mg na 1 kg lub 1 litr produktu. Konserwant może znajdować się wyłącznie w żywności pakowanej. W przypadku świeżych owoców i warzyw stosowanie dwutlenku siarki zostało zakazane.
Ze względu na niekorzystny wpływ tego konserwantu na zdrowie specjaliści podkreślają, że należałoby poszukać alternatywnych rozwiązań i zastąpić dwutlenek siarki w przemyśle spożywczym innymi, bezpieczniejszymi rozwiązaniami.
fot. Jak usunąć dwutlenek siarki z suszonych owoców/ Adobe Stock, Elena Schweitzer
Jak usunąć dwutlenek siarki z suszonych owoców?
Najpopularniejszymi sposobami zmniejszania zawartości dwutlenku siarki w suszonych owocach są:
- płukanie i namaczanie – po dokładnym obmyciu owoców pod bieżącą wodą namaczaj je w ciepłej wodzie (ok. 20 stopni) przez 20-30 minut, niektórzy mówią o moczeniu przez całą noc;
- parowanie – umieść suszone owoce na metalowym sicie i umieść sito na garnku z gotująca się wodą. Poddawaj owoce działaniu pary wodnej przez ok. 10 minut, często owoce mieszając;
- namaczanie w wodzie utlenionej 1% – namaczaj owoce przez 30 minut, potem bardzo dokładnie je opłucz;
- węgiel aktywny – umieść suszone owoce w szczelnym pojemniku wraz z niewielką ilością węgla aktywowanego, który wchłonie część konserwantu.
Najlepszym rozwiązaniem jest jednak kupowanie organicznych suszonych owoców lub owoców suszonych oznaczonych jako niesiarkowane, które nie są konserwowane dwutlenkiem siarki. Nie są tak piękne i apetyczne jak te zakonserwowane E220 i mają krótszą trwałość, lecz są zdrowsze. To właśnie dlatego, że nie zostały wykąpane w siarkowym roztworze, wyglądają tak, jak w rzeczywistości. Niesiarkowane bakalie smakują nieporównywalnie lepiej (i przede wszystkim bardziej naturalnie) niż ich konserwowane sztucznie odpowiedniki. Z pewnością nie uczynią szkody w organizmie i są bezpieczne dla osób z nadwrażliwością na dwutlenek siarki i osób chorujących na astmę.
Istnieje metoda próżniowego suszenia zwana puffingiem, pozwalająca na zachowanie w produkcie o wiele większej ilości wartości odżywczych bez dodatku jakichkolwiek środków konserwujących. Jest to możliwe, ponieważ w podciśnieniu woda wrze już w 30°C, a cenne związki, witaminy oraz smak pozostają w owocach. Co ciekawe, puffing nie zmienia również kształt suszonych owoców.
Jak rozpoznać owoce konserwowane dwutlenkiem siarki?
Producenci żywności mają obowiązek informować konsumentów o zawartości dwutlenku siarki, nazywanym też bezwodnikiem kwasu siarkawego. Dlatego warto uważnie czytać etykiety i szukać na nich informacji o sposobie konserwowania.
Dodatek dwutlenku siarki może być opisany na kilka sposobów:
- E220,
- zawiera siarczany (siarczyny),
- konserwowany siarką,
- konserwant E-220,
- bezwodnik kwasu siarkawego.
Jednak często już na pierwszy rzut oka widać, czy suszone owoce i warzywa były konserwowane dwutlenkiem siarki. Te zawierające tę substancję mają żywe kolory. Te bez E220 ciemnieją i tracą intensywne barwy. Na zdjęciu poniżej widać morele suszone na słońcu i niekonserwowane dwutlenkiem siarki.
fot. Morele bez dwutlenku siarki/ Adobe Stock, MarekPhotoDesign.com
Źródło: Sally V. Irwin, Peter Fisher, Emily Graham, A. Malek, Adriel Robidoux „Sulfites inhibit the growth of four species of beneficial gut bacteria at concentrations regarded as safe for food”, PLoS ONE 18 October 2017
Artykuł pierwotnie opublikowano 6.11.2014 r.
Czytaj także:
Sorbinian potasu – czy jest szkodliwy i gdzie może się znajdować?
Szkodliwość glutaminianu sodu – komu tak naprawdę szkodzi?
Guma guar – unikać czy jeść łyżkami?
