Definicja żywności funkcjonalnej
Według definicji przyjętej przez specjalny program badawczy w 1999 roku za żywność funkcjonalną uznawane są produkty spożywcze, którym mają korzystny wpływ na jedną lub więcej funkcji naszego organizmu. Wpływ ten może polegać na działaniu przeciwzapalnym, stabilizacji przewodu pokarmowego, zmniejszeniu zawartości cholesterolu, zwiększeniu odporności, spowolnieniu procesów starzenia się organizmu.
Oprócz tego, aby produkt spożywczy był uznany za żywność funkcjonalną, musi przypominać postacią żywność konwencjonalną (nie mogą więc to być tabletki lub kapsułki) i wykazywać korzystne działanie w ilościach zwyczajowo spożywanych.
Jakie składniki mają działanie bioaktywne?
W skład żywności funkcjonalnej wchodzą składniki naturalne o udokumentowanym pozytywnym znaczeniu na organizm człowieka. Zazwyczaj są składnikami dość popularnych artykułów spożywczych, jak mleko i jego przetwory, produkty zbożowe, tłuszcze i soki.
Do naturalnych składników bioaktywnych stosowanych w żywności funkcjonalnej należą:
- błonnik pokarmowy,
- prebiotyki,
- poliole,
- aminokwasy, peptydy, białka,
- witaminy,
- składniki mineralne,
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe,
- cholina i lecytyna,
- probiotyki,
- substancje fitochemiczne.
Działanie składników prozdrowotnych zawartych w żywności funkcjonalnej polega na poprawie procesów fizjologicznych i metabolicznych lub obniżeniu ryzyka procesów patologicznych. Tak więc żywność ta wzmacnia funkcje naszego organizmu lub zmniejsza ryzyko powstawania chorób.
Jak powstaje żywność funkcjonalna?
Uzyskanie efektów prozdrowotnych otrzymuje się przez:
- dodanie do spożywanych produktów np. witamin i związków mineralnych;
- odpowiednie zestawienie poszczególnych składników;
- projektowanie nowego składu chemicznego produktów spożywczych;
- usunięcie niekorzystnych związków;
- dodanie prebiotyków lub probiotyków;
- obniżenie wartości energetycznej.
Zobacz także: Żywność „light” – fakty i mity
Kto może spożywać żywność funkcjonalną?
Żywność ta może być spożywana jako składnik prawidłowej codziennej diety.
Jednak ze względów prozdrowotnych zalecana jest szczególnie osobom narażonym na ciągły stres, nałogowym palaczom, osobom po antybiotykoterapii, kobietom w ciąży, sportowcom, dzieciom w okresie intensywnego wzrostu, a także osobom cierpiącym na dolegliwości związane z przewodem pokarmowym.
Zobacz także: Czy żywność funkcjonalna zastąpi zwykłą?
Jak oznaczana jest żywność funkcjonalna?
W celu określenia żywności funkcjonalnej wprowadzono oświadczenia żywieniowe i oświadczenia zdrowotne.
Oświadczeniem zdrowotnym jest stwierdzenie lub sugestia, że istnieje związek między produktem/ grupą produktów/ jednym ze składników a stanem zdrowia.
Oświadczenie żywieniowe natomiast stwierdza lub sugeruje, że produkt ma szczególne właściwości żywieniowe, uwzględniając wartość energetyczną i zawartość podstawowych składników odżywczych.
Oświadczeniem zdrowotnym jest np. stwierdzenie „wapń wzmacnia kości”, a oświadczeniem żywieniowym – „bez dodatku cukru”
