Zastanawiasz się, co jeść na szkorbut? Choroba ta jest obecnie rzadkością w krajach rozwiniętych ze względu na łatwy dostęp do świeżej żywności. Niemniej jednak może wystąpić u ludzi, którzy mają ograniczony dostęp do świeżych owoców i warzyw. Może przytrafić się osobom starszym, z zaburzeniami odżywiania, u osób żyjących w ubóstwie, u palaczy, alkoholików, podczas stosowania restrykcyjnych diet, a także niektórych chorobach układu pokarmowego.
Spis treści:
- Co jeść na szkorbut: lista produktów
- Czy szkorbut jest uleczalny?
- Jakiej witaminy brakuje przy szkorbucie?
- Co jedli marynarze na szkorbut?
Co jeść na szkorbut: lista produktów
Do produktów, które mogą pomóc w leczeniu szkorbutu, należą te łatwodostępne produkty:
- kiszona kapusta – szklanka dostarcza 600-700 mg witaminy C,
- melon Cantalupa – 202 mg witaminy C w średniej sztuce,
- słodka papryka – szklanka papryki dostarcza ok. 191 mg witaminy C,
- truskawki – szklanka dostarcza ok. 98 mg witaminy C,
- owoce cytrusowe i soki cytrusowe: cytryny, limonki, pomarańcze, grejpfruty – 70-96 mg witaminy C w średniej sztuce,
- brokuły – szklanka brokułów dostarcza ok. 70 mg witaminy C,
- kiwi – jedna sztuka dostarcza ok. 56 mg witaminy C,
- kiełki brokułów – pół szklanki dostarcza ok. 49 mg witaminy C,
- jarmuż – szklanka gotowanego dostarcza ok. 21 mg witaminy C,
- czerwona kapusta – pół szklanki zaspokaja ok. 30% dziennego zapotrzebowania na witaminę C.
Ale to nie jedyne produkty najbogatsze w witaminę C. W zapobieganiu szkorbutowi jest miejsce na wiele różnych warzyw i owoców, nie trzeba jadać tylko tych wymienionych wyżej.
Czy szkorbut jest uleczalny?
Tak. W szkorbucie niezbyt nasilonym wprowadza się zmiany w sposobie żywienia, aby wraz z pożywieniem dostarczyć organizmowi zwiększone dawki witaminy C. Wyraźna poprawa następuje w ciągu kilku tygodni.
W ciężkim szkorbucie leczenie polega na podawaniu preparatów z witaminą C. Wtedy pierwsze efekty leczenia są zauważalne już nawet po 24 godzinach terapii, ale leczenie trwa 1-3 miesiące.
Początkowo podaje się 1-2 g witaminy C dziennie (przez ok. 2 dni). Następnie przez tydzień dawka wynosi 500 mg, a potem, przez kolejne tygodnie – 100 mg. Do tego stosowana jest dieta obfitująca w witaminę C.
Decyzję o suplementacji powinien podjąć lekarz, gdyż nadmiar witaminy C może szkodzić.
Leczenie szkorbutu i zapobieganie chorobie to prawidłowe żywienie, które dostarcza odpowiednich dawek witaminy C. Dziennie należy jej przyjmować 200-250 mg wraz ze świeżymi owocami i warzywami. Podczas infekcji dawkę można zwiększyć do 500-1000 mg.
Jakiej witaminy brakuje przy szkorbucie?
Szkorbut wynika z długotrwałego niedoboru witaminy C w diecie. Witamina C nie jest syntetyzowana ani magazynowana w organizmie, dlatego musi być regularnie dostarczana z pożywieniem.
Objawy szkorbutu mogą pojawić się już po 1-3 miesiącach niedoboru witaminy C. Wtedy mogą wystąpić następujące symptomy:
- ogólne zmęczenie i osłabienie,
- krwawienie z dziąseł,
- bóle stawów i mięśni,
- łamliwość włosów,
- pogorszone gojenie się ran,
- zmiany skórne (suchość, szorstkość, łuszczenie się),
- anemia,
- zmiany nastroju.
fot. Co jeść na szkorbut: kapusta kiszona/Adobe Stock, ximich_natali
Co jedli marynarze na szkorbut?
Marynarze na szkorbut cierpieli głównie z powodu diety ubogiej w witaminę C podczas długich podróży morskich. Menu na statkach było zazwyczaj bardzo monotonne i składało się głównie z sucharów, solonego mięsa, ryb, suszonej fasoli i grochu. Nie dostarczały wystarczającej ilości witaminy C, co sprawiało, że szkorbut był powszechny wśród marynarzy. Tak było do momentu odkrycia, że świeże owoce i warzywa, szczególnie cytrusy, mogą zapobiegać tej chorobie.
W XVIII wieku, po licznych eksperymentach i obserwacjach, brytyjski lekarz James Lind przeprowadził badania, które wykazały, że sok z cytryny lub limonki może skutecznie zapobiegać i leczyć szkorbut. W rezultacie Royal Navy zaczęła wprowadzać cytryny i limonki na pokład swoich statków, co znacząco zmniejszyło przypadki szkorbutu.
W niektórych flotach, zwłaszcza w marynarce rosyjskiej i niemieckiej, kapusta kiszona była używana jako źródło witaminy C podczas długich rejsów.
Źródło: Léger D. Scurvy: reemergence of nutritional deficiencies. Can Fam Physician. 2008 Oct;54(10):1403-6. PMID: 18854467; PMCID: PMC2567249.
Czytaj także:
Jakie owoce mają najwięcej witaminy C? Będziesz zaskoczona
Czy witamina C jest dobra na odporność i przeziębienie?
10 mitów o witaminie C. Ty też w nie wierzysz?
