Nic tak korzystnie nie wpływa na wiek metaboliczny jak zdrowy styl życia. Owszem, pewną rolę odgrywają geny, które mogą zwiększać lub zmniejszać ryzyko niektórych chorób czy też np. tempo starzenia się skóry. Jednak to styl życia sprawia, że te „złe” geny można wyłączyć, a „dobre” geny aktywować. Każdy z nas ma wpływ na własny wiek biologiczny – może go zwiększać lub obniżać.
Spis treści:
- Wiek metaboliczny – co to?
- Jak obliczyć wiek metaboliczny
- BMI a wiek metaboliczny
- Waga a wiek metaboliczny
- Jak obniżyć wiek biologiczny?
Wiek metaboliczny – co to?
Wiek metaboliczny określany też jako wiek biologiczny to wskaźnik stanu organizmu. Odzwierciedla to, jak się ktoś czuje i na ile lat wygląda. Rok urodzenia wpisany w dowód jest niezmienny, ale na wiek metaboliczny, czyli kondycję swojego ciała i zdrowie można mieć wpływ. Biologicznie można być nawet kilkanaście lat młodszym lub… starszym.
Wiek metaboliczny może być niższy lub wyższy niż chronologiczny wiek, co oznacza, że osoba o określonym wieku może mieć metabolizm młodszy lub starszy. Wiek metaboliczny jest określany na podstawie wielu czynników, takich jak poziom tkanki tłuszczowej, poziom cholesterolu, poziom cukru we krwi, poziom hormonów tarczycy oraz wiele innych wskaźników, które mają wpływ na funkcjonowanie metabolizmu organizmu.
Badanie wieku metabolicznego może pomóc w określeniu, czy styl życia danej osoby przyczynia się do przyspieszenia procesów starzenia się organizmu, czy też nie. Na podstawie wyników badania można wprowadzić zmiany w diecie, stylu życia i innych czynnikach, aby poprawić stan metabolizmu i spowolnić proces starzenia się organizmu.
Wiek metaboliczny a PPM
Najważniejszym czynnikiem, który wpływa na wiek metaboliczny, jest podstawowa przemiana materii (PPM lub BMR od basic metabolic rate). To taka ilość energii (kcal), jakiej ciało potrzebuje do pracy narządów wewnętrznych w warunkach spokoju fizycznego, psychicznego i w idealnym klimacie.
Wiek biologiczny porównuje twoją PPM do PPM innych osób w tym samym wieku, wyznaczając, ile lat masz biologicznie, na podstawie statystyk. Im wyższą masz podstawową przemianę materii, tym młodsza jesteś metabolicznie.
Tempo podstawowej przemiany materii zależy w dużej mierze od składu ciała. Wszystkie komórki organizmu mają swoje zapotrzebowanie energetyczne, ale komórki mięśni potrzebują trzy razy więcej kalorii niż komórki tkanki tłuszczowej. Dlatego im więcej mięśni, tym większa PPM.
- Jeśli masz nadwagę i nadmiar tkanki tłuszczowej, to twoja podstawowa przemiana materii jest niska, a wiek metaboliczny wysoki (wyższy od metrykalnego).
- Jeśli masz prawidłową masę ciała i jesteś aktywna fizycznie (masz dużo masy mięśniowej), to twoja podstawowa przemiana materii jest wysoka, a wiek metaboliczny niski (niższy od metrykalnego).
- Może być też tak, że masz prawidłową masę ciała, ale nadmiar tkanki tłuszczowej (tzw. syndrom TOFI). Wtedy twój wiek metaboliczny będzie wyższy od metrykalnego.
Wniosek: Utrzymując prawidłową masę ciała, regularnie ruszając się, dbając o masę mięśniową, podwyższasz podstawową przemianę materii i obniżasz wiek ciała.
fot. Jak obliczyć wiek metaboliczny/ Adobe Stock, Microgen
Jak obliczyć wiek metaboliczny
Nie ma wzoru, który pozwala na podstawie podstawowych parametrów (wiek, masa ciała, wzrost itp.) pozwoliłby obliczyć wiek metaboliczny. Najlepszy sposób to umówienie się z dietetykiem na profesjonalną analizę składu ciała, za pomocą specjalistycznego analizatora. To badanie na podstawie składu ciała pozwala sprawdzić, ile lat ma biologicznie ciało. W przeddzień badań nie ćwicz, a na kilka godzin przed badaniem nie pij też mocnej kawy ani herbaty.
Pamiętaj jednak, że pomiar ten nie uwzględnia innych aspektów zdrowotnych, takich jak np. wyniki badań laboratoryjnych, które świadczą o twoim zdrowiu.
Wiek metaboliczny powinnaś traktować jako wskazówkę do zmian w stylu życia lub pochwałę tego, co robisz dotychczas. Pamiętaj, jeśli twój wiek biologiczny jest znacznie wyższy niż metrykalny, możesz szybko „odwrócić” bieg czasu. Już po 3 miesiącach pozytywnych zmian w stylu życia, możesz obniżyć swój wiek metaboliczny nawet o kilkanaście lat.
W internecie można też znaleźć kalkulatory wieku metabolicznego, które uwzględniają wiele różnych aspektów trybu życia i szacują PPM. Zarówno one jak i badanie składu ciała wykonane przez dietetyka są w dużej mierze szacunkiem wieku biologicznego. Ten najdokładniej sprawdzić można, badając długość telomerów – to badanie laboratoryjne wykonywane z próbki krwi. Im dłuższe telomery, tym niższy wiek metaboliczny, biologiczny i odwrotnie.
BMI a wiek metaboliczny
BMI (Body Mass Index) to wskaźnik masy ciała wyrażający stosunek masy ciała do kwadratu wzrostu. Służy on do oceny masy ciała i określenia, czy dana osoba ma niedowagę, wagę prawidłową, czy nadwagę. Czym jest wiek metaboliczny już wiesz, bo pisaliśmy o tym powyżej.
Oba te wskaźniki, choć odnoszą się do zdrowia i masy ciała, mierzą różne rzeczy i nie mają ze sobą bezpośredniego związku. BMI informuje o wadze ciała, w dodatku nie jest wskaźnikiem precyzyjnym (potrafi się mylić), natomiast metaboliczny wiek wskazuje na stan zdrowia organizmu, co może być związane z masą ciała, ale zależy również od innych czynników, takich jak styl życia i dieta.
Waga a wiek metaboliczny
Masa ciała może mieć wpływ na wiek biologiczny, chociaż wpływ ten może być złożony i zależeć od wielu czynników, takich jak skład ciała, dieta, aktywność fizyczna, styl życia i wiele innych.
W badaniach naukowych związanych z wiekiem biologicznym zwykle uwzględnia się wiele różnych wskaźników, takich jak stan zdrowia serca i naczyń krwionośnych, poziom stresu oksydacyjnego, długość telomerów, poziom stanu zapalnego i wiele innych. Wiele z tych wskaźników jest ściśle powiązanych z masą ciała, co oznacza, że osoby z nadwagą lub otyłością mogą mieć wyższy wiek biologiczny niż osoby z prawidłową masą ciała.
Jak obniżyć wiek biologiczny?
Oto kilka sposobów, które mogą pomóc w obniżeniu wieku biologicznego:
- Zaplanuj racjonalną dietę redukcyjną, jeśli masz nadwagę. Taka dieta pozwala tracić tkankę tłuszczową w tempie 0,5-1 kg tygodniowo. Ważne, by nie stosować restrykcyjnych metod odchudzania, które prowadzą do spalania mięśni.
- Odżywiaj się zdrowo, jeśli masz prawidłową masę ciała, aby ją zachować i zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób związanych z nieprawidłowym żywieniem.
- Zwiększ aktywność fizyczną. Dopasuj ćwiczenia do swojej kondycji fizycznej – przy niskiej masie mięśniowej najważniejsze są ćwiczenia siłowe, a nie kardio, a przy kiepskiej wytrzymałości (zadyszka przy byle wysiłku) ważne są ćwiczenia wytrzymałościowe, kardio.
- Zadbaj o prawidłowe nawodnienie. Mięśnie w ponad 70% składają się z wody. Bez prawidłowego nawodnienia, nie uda ci się zwiększyć masy mięśniowej. Wypijaj minimum 2 litry bezkalorycznych płynów dziennie.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 10.10.2017 r. przez Barbarę Dąbrowską.
Czytaj także:
Jak przyspieszyć metabolizm?
Jak obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne? Przewodnik krok po kroku (+ wzory i przykład)
Jaki jest optymalny dla ciebie poziom tkanki tłuszczowej?
