Dieta rozdzielna, czyli dieta niełączenia. Czy faktycznie nie powinno się jeść węglowodanów z białkiem?

fot. Adobe Stock, grinchh

Dieta rozdzielna dzieli produkty na grupę białkową i grupę węglowodanową. Idea diety zakłada, że nie powinno się łączyć produktów z tych dwóch oddzielnych grup w obrębie jednego posiłku. Dietę rozdzielną w szczycie jej popularności promowało wiele celerbytek, jako jedyny system odżywiania zgodny z naturalnymi potrzebami organizmu. Pozytywnie o diecie rozdzielnej wypowiadała się np. Anna Lewandowska. W praktyce zasady diety rozdzielnej nie są poparte prawdziwą wiedzą a temat fizjologii organizmu, a w teorii tej jest dużo nieścisłości.

Spis treści:

1. Jak powstała dieta rozdzielna?
2. Zasady diety rozdzielnej
3. Dlaczego dieta rozdzielna ma działać?
4. Dieta rozdzielna - podział produktów
5. Dieta niełączenia - 5 wskazówek do jadłospisu
6. Dieta rozdzielna - wady i zalety
7. Dieta rozdzielna - jadłospis
8. Kto może stosować dietę rozdzielną

Jak powstała dieta rozdzielna?

Dieta rozdzielna została opracowana na początku XX wieku, a jej autorem jest dr William Howard Hay. Obserwując swoich pacjentów, odkrył związek między chorobami serca, układu krążenia i zaburzeniami trawiennymi, a stosowaną przez nich dietą. Po przestudiowaniu badań na ten temat, stworzył on własny system odżywiania, który ma oczyszczać organizm, usprawnić trawienie i pomóc schudnąć.

Dieta rozdzielna - zasady

Główna zasada diety rozdzielnej mówi „nie możesz łączyć produktów białkowych i węglowodanowych w jednym posiłku". Praktyczna realizacja takiego założenia wymaga sprecyzowania tych zasad.

Dieta rozdzielna, czyli dieta niełączenia, zakłada jedzenie 3 głównych posiłków dziennie w odstępach 4-godzinnych.

• 1. posiłek: węglowodany (pieczywo, makarony, ryże, kasze, owoce, ziemniaki);
• 2. posiłek: białka (mięso, ryby i owoce morza, rośliny strączkowe, mleko, jaja, sery);
• 3. posiłek: tzw. produkty neutralne, do których zalicza się tłuszcze, nabiał (twaróg, maślanka, jogurt, kefir) i zioła.

Ponadto ważne jest odstawienie alkoholu, żywności przetworzonej (fast food i słodycze) oraz produktów smażonych.

Dlaczego dieta rozdzielna ma działać?

Zdaniem autora diety rozdzielnej, łączenie produktów z różnych grup, np. węglowodanów z białkami, może osłabiać trawienie.

Teoria dr. Haya w diecie rozdzielnej opiera się na założeniu, że cała żywność dzieli się na dwie podstawowe grupy: białkową i węglowodanową. Produkty z obydwu grup są inaczej trawione przez organizm:

• wymagają innych enzymów;
• zachodzą w innym pH;
• zachodzą w różnym tempie.

Według twórcy tej diety to wystarczające dowody na to, że nie należy ich łączyć w trakcie jednego posiłku. 

Autor diety rozdzielnej twierdzi, że obciąża to układ trawienny i sprzyja m.in. przybieraniu na wadze. Dr Hay wyróżnia jeszcze jedną grupę: produkty neutralne, które można jeść zarówno z białkami, jak i węglowodanami.

Obecne dowody naukowe jasno pokazują, że takie podejście nie ma uzasadnienia. Działanie diety rozdzielnej jest więc dawno obalonym mitem. Jednym z popularniejszych mitów o łączeniu produktów spożywczych.

Dieta rozdzielna - podział produktów

Jeśli chcesz stosować dietę rozdzielną, musisz przede wszystkim wiedzieć, w których pokarmach dominują białka, w których węglowodany, a które są neutralne.

Pokarmy białkowe w diecie rozdzielnej:

• mięsa gotowane i pieczone - rolada, gulasz, kotlety mielone, schab pieczony,
• wędliny - metka, kabanosy, szynka gotowana i kiełbasa drobiowa,
• gotowane ryby i owoce morza - dorsz, łosoś, okoń, halibut, makrela, tuńczyk, pstrąg i flądra, małże, krewetki, raki, homary,
• wyroby sojowe - sos sojowy, tofu, pasztet sojowy,
• jajka,
• mleko i żółte sery - parmezan, edamski, ementaler czy tylżycki,
• napoje - herbaty owocowe, wytrawne wino, soki owocowe,
• owoce jagodowe, oprócz czarnych jagód (czyli truskawki, maliny i jeżyny),
• kwaśne jabłka, gruszki,
• owoce pestkowe - morele, brzoskwinie, wiśnie,
• winogrona,
• owoce cytrusowe - pomarańcze i grejpfruty,
• owoce egzotyczne (oprócz bananów, świeżych fig i daktyli).

Produkty węglowodanowe w diecie rozdzielnej

• zboża - pszenica, żyto, ryż,
• pieczywo, makaron i kasze,
• ziemniaki,
• kruche i słodkie jabłka,
• miód,
• mąka ziemniaczana.

Żywność neutralna wg. diety rozdzielnej

• tłuszcze - oleje, miękka margaryna, masło, 
• jogurt, kwaśna śmietana, twarożek, maślanka, kwaśne mleko i kefir,
• surowe lub wędzone wędliny,
• surowe mięso - tatar,
• surowe, marynowane lub wędzone ryby,
• warzywa - brokuły, kalafior, buraki, brukselka, kiszona kapusta, seler, szpinak, pomidor, marchewka, cebula, cykoria, świeża kukurydza, szparagi,
• grzyby,
• kiełki i zarodki.

Zioła i przyprawy dozwolone w diecie rozdzielnej

• orzechy i nasiona,
• bulion warzywny,
• herbaty ziołowe,
• żółtko.

fot. Adobe Stock, rh2010

Dieta niełączenia - 5 wskazówek do jadłospisu

Zanim przejdziesz na dietę rozdzielną, przemyśl to dokładnie. Jeśli mimo wszystko zdecydujesz się rozpocząć tę dietę, zapoznaj się z poniższymi wskazówkami.

• Przygotuj się. Nim przestawisz się na dietę rozdzielną, zaplanuj dzień przejściowy. Pobudzisz przemianę materii i oczyścisz organizm. Tego dnia pij dużo płynów, najlepiej niegazowanej wody mineralnej lub herbat ziołowych. Jedz w dowolnych ilościach sezonowe warzywa (surowe, gotowane lub duszone) albo owoce (oprócz bananów, świeżych fig i daktyli). 
• Nie spiesz się. Podczas posiłków przeżuwaj dokładnie każdy kęs. Dzięki temu pożywienie zostanie szybciej strawione, a do mózgu zdąży dotrzeć sygnał o tym, że jesteś najedzona. To też ważny element diety rozdzielnej. 
• Jedz regularnie. Nie opuszczaj żadnego posiłku. Powodem nadwagi często są zbyt długie przerwy w jedzeniu, co powoduje napady wilczego głodu. 
• Dużo pij. Co najmniej 1,5–2 litry płynów dziennie. Najlepiej, żeby to była niegazowana woda mineralna. 
• Zachowaj umiar. Ogranicz bardzo słone i słodkie potrawy. Jeśli masz ochotę na słodycze, zjedz trochę muesli.

Wady i zalety diety rozdzielnej

Zalety diety rozdzielnej

Stosowanie diety rozdzielnej może przynieść wiele zalet. Nie z powodu głównego motywu tej metody (niełączenia węglowodanów z białkami), ale przez ogólną poprawę jakości jadłospisu i korzystanie z uniwersalnych zasad zdrowego żywienia. Rezygnacja z jedzenia wysokoprzetworzonej żywności i słodyczy, a także jedzenie większej ilości warzyw, zazwyczaj pomaga schudnąć.

Dieta niełączenia pozwala także bardziej skoncentrować się na składzie poszczególnych posiłków. Dzięki temu zwiększa się twoja wiedza na temat zdrowego odżywiania i zaczynasz zdawać sobie sprawę ze składników, które jesz. Poświęcasz temu więcej uwagi i większa szansa, że dokonasz właściwych wyborów.

Inne zalety stosowania diety rozdzielnej:

• Dodaje energii. Jadłospis gwarantuje dobre samopoczucie. Dieta nie jest bardzo niskokaloryczna.
• Dobrze wpływa na żołądek. Dieta rozdzielna może pomóc regulować pracę układu trawiennego, dzięki wykluczeniu przetworzonej i obciążającej żywności.
• Pozwala zdrowo schudnąć. Chudnięcie nie jest gwałtowne i nie wiąże się z utratą mięśni. Tutaj dieta rozdzielna ma przewagę nad innymi popularnymi dietami np. dietą 1000 kcal, dietą Dukana czy dietą Dąbrowskiej.

Wady diety rozdzielnej

Główną i jedyną (ale znaczącą) wadą diety rozdzielnej jest po prostu brak logiki w myśli przewodniej autora tego modelu odżywiania. Układ pokarmowy jest skomplikowany, długi, wielekomorowy, a trawienie odbywa się tu w kilku etapach. Organizm ludzki bez problemu daje sobie więc radę z trawieniem produktów węglowodanowych i białkowych zjedzonych jednocześnie. Nie ma powodów by je rozdzielać.

W przyrodzie wiele pokarmów zawiera naturalnie zarówno białka, jak i węglowodany. Podobną zawartością węglowodanów, co białek cechują się np. rośliny strączkowe. Czy je też trzeba odgórnie wyeliminować?

Inne wady stosowania diety rozdzielnej:

• Niewygoda. Musisz pamiętać, jakich produktów nie wolno łączyć. To dość kłopotliwe, zwłaszcza gdy jesz na mieście.
• Czasochłonność. Każdy kęs trzeba dokładnie żuć, nie można się spieszyć.
• Senność. W trakcie diety nie wolno pić nie tylko kawy, ale nawet herbaty. Jeśli do tej pory piłaś dużo napojów z kofeiną, na początku możesz czuć się senna.
• Dodatkowe wymagania. Dieta nie odchudzi, jeśli nie będziesz się więcej ruszać. Musisz regularnie maszerować lub ćwiczyć w inny sposób przez pół godziny dziennie.

Dieta rozdzielna - jadłospis

Śniadanie w diecie rozdzielnej

Możesz wybrać posiłek węglowodanowy, białkowy lub owocowy.

• węglowodanowy: kromka chleba razowego z plasterkiem sera camembert,
• białkowy: jajko sadzone lub gotowane, pomidor,
• owocowy: owoce sezonowe w dowolnej ilości.

Obiad w diecie rozdzielnej

Obiad diety rozdzielnej musi być węglowodanowy lub białkowy:

• węglowodanowy: porcja warzyw i 50 g ryżu, makaronu lub ziemniaków,
• białkowy: 100 g ryby lub mięsa z warzywami.

Podwieczorek w diecie rozdzielnej

• owoc lub warzywo

Kolacja w diecie rozdzielnej

Posiłek węglowodanowy, np.:

• owsianka na wodzie,
• ryż z pomidorami,
• kasza z warzywami.

fot. Adobe Stock, Drobot Dean

Lista zakupów diety rozdzielnej

Kiedy tylko możesz, korzystaj z naturalnych i świeżych produktów, zwłaszcza sezonowych warzyw i owoców. Mają znacznie większą wartość odżywczą, niż przetworzone dania z dużą ilością konserwantów i barwników:

• mięso i ryby - staraj się kupować świeże mięso i ryby, a nie gotowe wędliny. Schab upieczony w domu jest lepszy od najchudszej szynki;
• owoce i warzywa - wszystkie dostępne w sezonie;
• produkty zbożowe - gruboziarnista kasza, np. gryczana, pęczak;
• tłuszcze - najlepsze są oleje tłoczone na zimno, np. rzepakowy, lniany i oliwa z oliwek extra virgin;
• napoje - postaraj się kupować jak najwięcej wody i herbat ziołowych. Należą do grupy neutralnej, więc można je pić po każdym rodzaju posiłku.

Kto może stosować dietę rozdzielną? Efekty

Doktor Hay stworzył swoją dietę z myślą o pokonaniu choroby nerek. Ale według autora mogą ją stosować właściwie wszyscy. Jest polecana zwłaszcza osobom z nadwagą, chorobami serca i układu krążenia, nadciśnieniem oraz nadkwasotą żołądka. Pomaga również łagodzić migreny, dolegliwości okresu przekwitania, a także napięcie nerwowe. Dieta służy również tym, którzy lubią jeść często, ale lekko. Masz więc gwarancję, że w trakcie jej stosowania nie będziesz głodna. To wszystko jednak tylko twierdzenia autora diety, nie prawdziwe dowody naukowe na jej działanie.

Pamiętaj, że eksperci: lekarze i dietetycy pracujący zgodnie z zasadami medycyny popartej dowodami naukowymi, nie polecają diety rozdzielnej. Jeśli chcesz ją zastosować, nie ma jednak poważnych przeszkód. Dieta rozdzielna raczej ci nie zaszkodzi.

Pamiętaj o kilku zasadach:

• Na dietę rozdzielną przestawiaj się stopniowo, obserwuj swoje reakcje i nie zmuszaj się do niczego. Codziennie rano na czczo wypijaj szklankę wody. Nie pij jednak w trakcie posiłków.
• Od święta możesz pozwolić sobie na szklankę piwa (do posiłku węglowodanowego) lub wina (do dania białkowego). 
• Ogranicz jedzenie mięsa do 2–3 porcji tygodniowo. Unikaj białej mąki, cukru i słodzików, suszonych roślin strączkowych, czarnej kawy, herbaty, kakao, mocnego alkoholu i gotowych dań.
• Owoce jedz tylko rano. Jeśli będziesz miała na nie apetyt po obiedzie, zjedz banana.

Artykuł został pierwotnie opublikowany 11.03.2008 na podstawie tekstu zamieszczonego w dwutygodniku „Przyjaciółka” na zlecenie Edipresse.

Czytaj także:
Dieta kopenhaska - zasady, efekty i jadłospis
Dieta ketogeniczna - przykładowy jadłospis
Dieta Dukana - ile możesz schudnąć i czy jest bezpieczna?
Dieta kapuściana - jedna z najbardziej restrykcyjnych diet