Przemijają czasy, w których jakiekolwiek zjawiska i procesy zachodzące w samym człowieku, w społeczeństwie lub dotyczące cywilizacji były oceniane wyłącznie w kategoriach dobra bądź zła. Zaczynamy zdawać sobie sprawę z tego, że ogromna większość osiągnięć niesie ze sobą zarówno szanse rozwojowe, jak również pewne ryzyko i zagrożenie. Coraz częściej zaczynamy rozumieć, że zjawiska związane z życiem i działalnością człowieka oraz ze współżyciem międzyludzkim – także na płaszczyźnie miłości i seksu – są bardziej złożone niż nam się wydawały. Pojęcie miłości zawiera w sobie oprócz pożądania, zauroczenia i przyjaźni, także poświęcanie dla ukochanej osoby oraz element zazdrości.
Zazdrość towarzyszka miłości?
Od niepamiętnych czasów zazdrość łączono z miłością, jako jej nieuchronny element. Święty Augustyn twierdził, że zazdrość jest oznaką i rękojmią prawdziwej, szczerej miłości. Niestety, jeśli zazdrość zajmuje zbyt duży obszar w funkcjonowaniu związku, może doprowadzić do jego rozpadu. Stanowi najczęstszą przyczynę stosowania przemocy fizycznej zarówno przez mężów, jak i żony. Czasami też potrafi przywdziewać jawnie patologiczną formę urojeń prześladowczych, mających niewiele wspólnego z rzeczywistością. Szacuje się, iż jest przyczyną 20% wszystkich popełnianych morderstw.
Czym jest zazdrość?
Definicja zazdrości opiera się na dwóch czynnikach. Po pierwsze, jest to subiektywne poczucie zagrożenia własnej wartości – im gorzej myślimy o sobie pod względem emocjonalnym, intelektualnym czy seksualnym, tym bardziej jesteśmy zazdrośni o partnera. Po drugie, mówi się o subiektywnym poczuciu zagrożenia szans istnienia danego związku, gdzie zazdrość jest swoistą strategią do radzenia sobie z niewiernością partnera lub ewentualnym opuszczeniem związku (Buss, Ewolucja pożądania).
Dowiedz się więcej: Zazdrość patologiczna - jakie są jej przyczyny?
Rodzaje zazdrość
Hajcak i Garwood wyodrębnili dwa rodzaje zazdrości: zazdrość interpartnerską oraz zazdrość wewnątrzpartnerską.
Zazdrość interpartnerska – polega na tym, że partner jest zazdrosny o uwagę, którą osoba ukochana otrzymuje ze źródeł zewnętrznych, poza związkiem. Pojawia się zazdrość o: uwagę innych ludzi, przedmioty, np. czytanie czasopism pornograficznych, oraz karierę lub hobby (osoba, która rywalizuje z karierą partnera, często domaga się coraz większej uwagi; seks traktowany jest jako przynęta ze względu na uniwersalną atrakcyjność).
Zazdrość wewnątrzpartnerska – zazdrość o zadowolenie z miłości fizycznej; jeden z partnerów czuje się wykorzystywany, ponieważ drugi odczuwa znacznie większą przyjemność seksualną. Występuje tu także zazdrość o poprzednie doświadczenia seksualne partnera, głównie zazdrość męska wobec potencjalnych partnerów kobiety.
Skąd się bierze zazdrość?
Warto zaznaczyć, iż przeżywanie zazdrości może wiązać się z:
- brakiem zaufania wobec partnera;
- nierównomiernym zaangażowaniem w związek – większy wkład ma zazwyczaj osoba mniej atrakcyjna fizycznie, zaś partner atrakcyjniejszy daje mniej, otrzymując więcej;
- silną zależnością od partnera;
- niskim poczuciem własnej wartości, skutkując powątpiewaniem w zdolność do utrzymania partnera przy sobie;
- uzależnieniem samooceny od opinii partnera;
- silniejszym pociągiem erotycznym u jednego z partnerów;
- dominacją jednego z partnerów, prowadzącą do zazdrości i depresji u zdominowanego, nastomiast do gniewu u dominującego;
- przekonaniem o zażyłości związku;
- aktualnym stanie związku – im większą wartość ma dla partnerów ich relacja, tym bardziej będą starać się o jej utrzymanie;
- przekonaniem o wyłączności niektórych działań (np. aktywności seksualnej) i wiązanie ich z jedną osobą;
- zagrożeniem zależnym od sposobu, w jaki partnerzy definiują swój związek – w przypadku swingingu (forma formy aktywności seksualnej, polegający np. na wymianie partnerów pomiędzy parami lub na seksie grupowym) 1/3 par porzuca ten styl życia z powodu zazdrości.
Warto wiedzieć: Dlaczego zdradzamy?
Autor: Karolina Lelakowska
Fragment pochodzi z książki "Tajemniczy świat kobiecego orgazmu" pod redakcją Zygmunta Zdrojewicza (Wydawnictwo Continuo, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy.
