Jak zachowują się osoby z osobowością zależną?
Zaburzenie osobowości zależnej, znane także jako zaburzenie osobowości typu C (zaburzenie obawowo-lękowe), cechuje całkowite uzależnienie od relacji interpersonalnych. Objawia się to przymusem odczuwania akceptacji i spełniania zachcianek innych osób co prowadzi do zaniedbywania własnych potrzeb, przyzwolenia na relacje toksyczne, poniżające, a nawet patologiczne, z przemocą fizyczną włącznie.
Do wytworzenia tej osobowości prowadzi patologiczna potrzeba bycia pod opieką, która poprzez skrajną uległość i lęk przed opuszczeniem może zaburzyć naturalny instynkt przetrwania i ochrony własnej osoby. W łagodnym obrazie choroba ogranicza się do trudności w samodzielnym podejmowaniu ważnych decyzji oraz do przerzucania odpowiedzialności na innych.
Cechy charakterystyczne osobowości zależnej:
- zachęcanie innych lub przyzwalanie im na przyjęcie odpowiedzialności za swoje ważne decyzje życiowe,
- podporządkowanie własnych potrzeb potrzebom innych, od których jest się zależnym oraz nadmierne uleganie ich życzeniom,
- niechęć do stawiania nawet racjonalnych wymagań osobom, od których jest się zależnym,
- poczucie niewygody i bezradności w sytuacji osamotnienia z powodu nadmiernej obawy przed niezdolnością do zatroszczenia się o siebie,
- nadmierna obawa przed opuszczeniem przez osobę pozostającą w bliskim związku i osamotnieniem,
- ograniczona zdolność podejmowania codziennych decyzji bez zbędnego radzenia się innych osób i upewniania przez nich,
- postrzeganie siebie, jako bezradnego, niekompetentnego i bezsilnego.
W osobowości zależnej wyróżniamy kilka podrodzajów, tj. osobowość asteniczną, bierną, nieadekwatną i samoponiżającą się.
Zobacz też: Relacje międzyludzkie krok po kroku
Jak rozpoznać osobowość zależną?
Aby można było rozpoznać osobowość zależną należy spełnić ogólne kryteria zaburzeń osobowości oraz co najmniej trzy cechy charakterystyczne dla tego zaburzenia.
Kryteria diagnostyczne osobowości zależnej (wg ICD-10):
- pozwalanie innym na przejmowanie odpowiedzialności za swoje decyzje,
- podporządkowywanie swoich potrzeb potrzebom innych,
- niechęć do stawiania wymagań osobom, od których jest się zależnym,
- obawa przed niezdolnością do zatroszczenia się o siebie wynikająca z osamotnienia,
- obawa przed opuszczeniem,
- ograniczona zdolność podejmowania decyzji bez radzenia się innych.
Zobacz też: Komunikacja niewerbalna
