Świadomość bycia ofiarą
Przemoc w rodzinie jest sytuacją, której często się wstydzimy, nie mamy odwagi poprosić o pomoc, godząc się na ból i cierpienie zadawane przez najbliższą osobę.
Podstawowy problem tkwi jednak w psychice osoby doświadczającej aktu przemocy. Uświadomienie sobie, tego, że to właśnie ja jestem ofiarą przemocy to pierwszy krok, dzięki któremu możesz się uwolnić.
Formy przemocy
Przemoc kryje się nie tylko w niedozwolonych czynach wymierzanych przeciwko drugiej osobie, ale i obraźliwych słowach czy niedopuszczalnych działaniach. Najbardziej narażeni na przemoc domową są dzieci i współmałżonek.
Charakterystyka wymienionych poniżej form przemocy wobec partnera, pomoże ci uświadomić sobie to, czy jesteś ofiarą przemocy i w jakiej postaci się ona przejawia.
Przemoc fizyczna – wszelkie świadome działania polegające na użyciu siły prowadzącej do wyrządzenia ofierze rozmaitych obrażeń cielesnych poprzez:
- bicie,
- policzkowanie,
- okaleczanie,
- kopanie,
- szarpanie za włosy,
- wykonywanie groźnych gestów,
- przypalanie papierosami bądź powodowanie oparzeń ciała,
- obezwładnianie,
- duszenie,
- drapanie,
- rzucanie ofiarą o ścianę,
- torturowanie,
- użycie broni.
Przemoc psychiczna – używana jest przez sprawcę przemocy w celu obniżenia u ofiary poczucia własnej wartości, godności, co prowadzi często do stanów lękowych i nerwicowych.
Przejawia się pod postacią:
- nieustannej krytyki,
- wyśmiewania,
- ośmieszania,
- wyszydzania,
- braku szacunku, zainteresowania drugą osobą,
- lekceważenia,
- upokarzania,
- zawstydzania,
- grożenia.
Przemoc wobec dziecka
Maltretowanie dziecka poprzez bicie, kopanie, uderzanie pasem nazywamy przemocą fizyczną. Znęcanie się nad dzieckiem przybiera najrozmaitsze formy: od szczypania, po wyrwanie włosów czy przypalanie papierosami.
Często dzieci na skutek poniesionych obrażeń trafiają do szpitala, a rodzice pytani, w jaki sposób doszło do wypadku, kłamią i zwalają winę na nieostrożność dziecka np. podczas zabawy.
Przemoc psychiczna wobec dziecka objawia się najczęściej w postaci krytykowania dziecka, ośmieszania, wytykania błędów, ignorowania jego problemów, obrażania czy upokarzania.
Konsekwencje przemocy fizycznej i psychicznej wobec dziecka to m.in.:
- stany depresyjne,
- lękliwość,
- zaburzenia emocjonalne,
- apatia,
- myśli samobójcze,
- nadpobudliwość,
- agresywność,
- zamknięcie się w sobie,
- nerwica.
Zobacz też: Przemoc w rodzinie – jak ją rozpoznać?
Cykl przemocy domowej
Przemoc domowa to zwykle długi, powtarzający się proces. Składa się on z trzech faz:
- faza narastającego napięcia – zachowanie agresora prowadzi do natężenia sytuacji konfliktowych. Prowokacja kłótni czy nasilające się uczucie gniewu, zazdrości prowadzą do agresji. Ofiara zwykle usprawiedliwia partnera i często obarcza się winą za jego zachowanie;
- faza ostrej przemocy – następuje niekontrolowany wybuch agresji, sprawca wyładowuje swój gniew na ofierze. Utrata kontroli, dziki szał prowadzi często do pobicia, okaleczenia bliskiej osoby. Ofiara staję się całkowicie bezbronna, nie jest w stanie uwierzyć w to, co się dzieje. Narastający strach i bezradność sprawiają, że ofiara zaczyna szukać pomocy;
- faza miodowego miesiąca – sprawca próbuje na nowo odzyskać zaufanie ofiary. Okazuje skruchę, przeprasza, stara się naprawić wyrządzone krzywdy. Osoba pokrzywdzona zwykle wybacza i wierzy, że podobna sytuacja się już nigdy nie powtórzy. Jednak bez specjalistycznej pomocy sprawca ponownie użyje przemocy i dopuści się kolejnych często bardziej brutalnych działań.
Jakie są powody biernej postawy ofiary?
Ofiara przemocy, pomimo nasilających się aktów agresji, nie jest w stanie się od tego uwolnić. Zamiast walki wybiera bierną postawę.
Przyczynami takiego zachowania mogą być:
- bezsilność i słabość,
- poczucie bezradności i rezygnacji,
- wiara w poprawę sytuacji,
- wstyd przyznania się do problemu przemocy domowej,
- strach przed reakcją partnera i samotnością,
- obarczanie się winą,
- niekonsekwencja,
- nieświadomość prawa do obrony,
- lęk i strach.
Przerwij milczenie – gdzie szukać pomocy?
Pamiętaj, że w każdym momencie możesz poprosić o pomoc. Na to nigdy nie jest za późno! Nie bój się podjąć tej ważnej decyzji, która pomoże ci wyrwać się z domowego piekła.
Masz kilka opcji:
- poinformuj prokuraturę lub policję,
- zgłoś się do pracownika socjalnego,
- zgłoś się do Ośrodka Dotkniętych Przemocą bądź Ośrodka Interwencji Kryzysowej,
- udaj się do Schroniska dla Ofiar Przemocy w Rodzinie.
Zobacz też: Jak rozpoznać skutki przemocy?
