Jak rozmawiać z uczniami o seksie?
W poniższym planie nauczyciel znajdzie zarys miniwykładu na temat rozmowy z uczniami o chorobach wenerycznych, ich rodzajach i sposobów ich uniknięcia, a także pomysły na pracę w grupach.
W tabeli przewidziano także proponowany czas, jaki powinien zająć każdy element lekcji.
TEMAT: |
Choroby przenoszone drogą płciową (STI) |
|
CELE: |
|
|
PRZEBIEG: |
Miniwykład dotyczący:
W trakcie prelekcji uczniowie wypełniają arkusz notatek! Omówienie pytań do dyskusji. |
15 minut 10 minut |
Praca w grupach:
|
10 minut |
|
Omówienie:
|
8 minut |
|
Przedstawienie pracy domowej:
|
2 minuty |
|
AKTYWNOŚĆ UCZNIÓW: |
|
|
POTRZEBNE MATERIAŁY: |
Praca w grupach: Arkusze z wykreślanką Omówienie: Tablica do wpisania odnalezionych nazw |
|
PRACA DOMOWA: |
Ułożenie KRZYŻÓWKI |
Miniwykład
- Choroby przenoszone drogą płciową (STI Sexually Transmited Infections)
Choroby te mogą być wywołane przez wszystkie czynniki chorobotwórcze: bakterie, wirusy, pierwotniaki, grzyby, pasożyty skóry. Należą do chorób zakaźnych i/lub pasożytniczych. W Polsce i na świecie występują głównie wśród ludzi młodych w wieku 15-25 lat, ale również wśród dzieci i ludzi dorosłych. Sprzyja im: wczesna inicjacja seksualna, częste zmiany partnerów, przygodne kontakty seksualne. Do najczęstszych dróg zakażenia dochodzi przez: krew, ślinę, nasienie, wydzielinę z pochwy oraz mleko matki (bardzo rzadko). Po zakażeniu zmiany chorobowe pojawiają się albo w obrębie narządów płciowych, albo przyjmują postać uogólnioną, jak w przypadku AIDS.
- Rodzaje chorób przenoszonych drogą płciową
- Tabelkę można uszczegółowić w zależności od wieku uczniów i powielić do pracy w grupach.
- Profilaktyka STI
Istnieje wiele sposobów uniknięcia zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową. Należą do nich:
- Abstynencja seksualna – jest jedyną pewną metodą uniknięcia STI.
- Przy prowadzeniu aktywnego życia seksualnego ważna jest wierność i pewność, że partner również jest zdrowy i wierny.
- Profilaktyczne badania, które powinno się wykonać przed rozpoczęciem współżycia i powtarzać po każdym ryzykownym zachowaniu seksualnym.
- Używanie prezerwatyw.
- Leczenie: nie tylko osoby zakażonej, ale również jej partnerów.
Zobacz też: Rozmowa z uczniami o seksie – inicjacja seksualna (lekcja 1)
Choroby
CHOROBA |
POWÓD |
CZAS OD ZARAŻENIA DO ZACHOROWANIA |
OBJAWY |
LECZENIE |
|
BAKTERYJNE |
KIŁA (SIFILIS) |
KRĘTEK BLADY |
3 TYGODNIE DIAGNOZA: badanie krwi |
Owrzodzenia na narządach płciowych zewnętrznych i wewnętrznych (może być niewidoczna lub po jakimś czasie samoistnie zniknąć) |
Antybiotyki umożliwiają pełne wyleczenie przy wczesnej interwencji. Nieleczona może prowadzić do trwałych uszkodzeń wielu narządów, utraty wzroku, zaburzeń psychicznych… |
RZEŻĄCZKA |
DWOINKA NEISSERA |
KILKA TYGODNI DIAGNOZA: Badania mikroskopowe wydzieliny, posiew |
U mężczyzn: ropny wyciek z cewki moczowej i ból przy oddawaniu moczu, czasami obecność krwi w moczu U kobiet: pieczenie i kłucie podczas oddawania moczu, śluzowo-ropna wydzielina z pochwy, czasami bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej |
Antybiotyki umożliwiają pełne wyleczenie przy wczesnej interwencji. Nieleczona może prowadzić do stanów zapalnych w obrębie narządów płciowych, bezpłodności, zapalenia opon mózgowych… |
|
CHLAMYDIE |
CHLAMYDIA TRACHOMATIS |
3 TYGODNIE DIAGNOZA: Testy serologiczne, badania laboratoryjne |
Często przebiega bezobjawowo. U mężczyzn: śluzowo-ropna wydzielina z cewki moczowej, pieczenie i ból podczas oddawania moczu U kobiet: upławy, pieczenie podczas oddawania moczu, przedłużające się miesiączki i krwawienia między menstruacjami |
Antybiotyki umożliwiają pełne wyleczenie przy wczesnej interwencji. Nieleczona może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych w obrębie narządów płciowych, bezpłodności, poronień i przedwczesnych porodów. |
|
WIRUSOWE |
HIV |
WIRUSY HIV -1 -2 |
OKOŁO 12 LAT DIAGNOZA: Badanie krwi na obecność przeciwciał. Powinno być wykonane przynajmniej 6 tygodni po ryzykownym zachowaniu (tzw. okienko serologiczne) |
Brak specyficznych objawów U około 70% pojawiają się objawy infekcji wirusowej Wiele osób nie wie, że jest zakażona |
Leki antyretrowiralne Choroba jest niewyleczalna Leczenie przedłuża życie |
ŻÓŁTACZKA TYPY B/C |
WIRUSY HBV/ HCV |
OD KILKU TYGODNI DO KILKU MIESIĘCY Badania laboratoryjne |
Bóle mięśni i stawów, wymioty, zmęczenie, żółtaczka Czasem bezobjawowo |
Profilaktycznie szczepionka przeciw HBV Leczenie antywitalne |
|
OPRYSZCZKA |
WIRUS HERPES SIMPLEX |
KILKA DNI Rozpoznanie na podstawie objawów |
Czerwone plamki, które przekształcają się z pęcherzyki i owrzodzenia w okolicy narządów płciowych, bolesne owrzodzenia po pęknięciu, swędzenie |
Częściowe wyleczenie, z tendencją nawrotów przez całe życie, wirus może pozostać w organizmie |
|
KŁYKCINY BRODAWKI GENITALNE |
WIRUS HPV |
4-6 TYGODNI Rozpoznanie na podstawie objawów |
Guzki o kalafiorowa tej powierzchni na narządach płciowych, pochwie, tarczy szyjki macicy, z tendencją do rozrastania się Czasem przebieg bezobjawowy |
Leczenie miejscowe – smarowanie, mrożenie, wycinanie Pozostaje ryzyko raka szyjki macicy |
|
INNE |
RZĘSISTKOWICA |
DO UZUPEŁNIENIE W RAZIE POTRZEBY Potrzebne jest ew. wykreślenie tych słów z pracy grupowej |
|||
GRZYBICE |
|||||
WSZAWICA |
|||||
ŚWIERZB |
Pytania do dyskusji – nauczyciel podaje stwierdzenie i pyta uczniów, co myślą na jego temat.
- MITY DOTYCZĄCE CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ
MIT 1: PREZERWATYWY SĄ DOBRYM ZABEZPIECZENIEM PRZED CHOROBAMI PRZENOSZONYMI DROGĄ PŁCIOWĄ
Nauczyciel: Stosowanie prezerwatywy istotnie zmniejsza prawdopodobieństwo zakażenia się STI, jednak nie jest to metoda dająca 100% gwarancji. Prezerwatywy, które mają przedawniony termin używalności, są zepsute, źle używane – nie są skuteczną ochroną (zdarza się, że pękają podczas kontaktu seksualnego). Nie ma takiego zabezpieczenia, które w pełni chroni przed STI.
MIT 2: STI PRZENOSZĄ SIĘ WYŁĄCZNIE DROGĄ PŁCIOWĄ
Nauczyciel: niektóre pasożyty nie znajdują się wyłącznie w płynach ciała, ale również na włosach łonowych i przedmiotach codziennego użytku (stosowanych np. w celach higienicznych) i w związku z tym mogą przenosić się w trakcie wymieniania się lub wspólnego stosowania bielizny, spania w jednym łóżku, korzystania ze wspólnej szczoteczki.
MIT 3: WSZYSTKIE CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ MOŻNA WYLECZYĆ LEKAMI
Nauczyciel: Większość chorób przenoszonych drogą płciową można dziś skutecznie leczyć, jednak inne, takie jak HIV nie są dziś uleczalne i mogą powodować poważne konsekwencje dla zdrowia do końca życia.
MIT 4: JEŻELI OBJAWY USTĘPUJĄ, ZAKAŻENIE STI NIE WYMAGA JUŻ LECZENIA
Nauczyciel: Trzeba być bardzo ostrożnym przy samodzielnym rozpoznawaniu objawów STI. W przypadku niektórych chorób, osoba zakażona nie będzie doświadczać żadnych objawów aż do późnej fazy choroby, czasami objawy są ledwo zauważalne, zdarza się również, że objawy ustępują a choroba przechodzi w fazę utajenia – JEST, ale jej NIE WIDAĆ. Osoba nią dotknięta nadal zaraża swoich partnerów seksualnych. Niektóre STI – nieleczone są śmiertelne.
- Pamiętaj – Kontakt z lekarzem pomoże w diagnozie i leczeniu tych chorób.
MIT 5: NIE MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ STI PODCZAS PIERWSZEGO KONTAKTU SEKSUALNEGO
Ryzyko zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową w trakcie pierwszego kontaktu jest takie samo jak w trakcie kolejnych zbliżeń. Nie ma stuprocentowych metod ochrony przed STI.
- Pamiętaj – Ograniczasz ryzyko zakażenia STI, jeżeli stosujesz się do poniższych zasad:
Nauczyciel dyktuje, a uczniowie zapisują na karcie notatek:
- Stosujesz prezerwatywę i poprawnie jej używasz.
- Uprawiasz seks z jedną osobą, której jesteś wierny/a i która jest wierna Tobie.
- Przestrzegasz zasad higieny intymnej.
- Badasz się regularnie zgodnie ze wskazaniami lekarza.
Zobacz też: Rozmowa z uczniami o seksie – płeć i seksualność (lekcja 2)
Karta notatek
STI |
ZASADY OGRANICZENIA RYZYKA ZAKAŻENIA STI |
|
1. |
||
2. |
||
3. |
||
4. |
Ćwiczenie grupowe
Uczniowie dzielą się na grupy 4-5 osobowe.
Zadanie polega na znalezieniu w WYKREŚLANCE słów związanych z chorobami przenoszonymi drogą płciową i zaznaczeniu ich. Słowa mogą być wpisane wprost, wspak, na ukos.
Podczas omówienia nauczyciel wypisuje na tablicy słowa odnalezione przez uczniów. Jest 17 słów.
W |
I |
A |
C |
I |
W |
O |
K |
T |
S |
I |
S |
Ę |
Z |
R |
N |
H |
H |
I |
T |
B |
M |
D |
A |
S |
D |
F |
G |
H |
J |
K |
L |
P |
O |
I |
U |
Y |
T |
N |
G |
K |
N |
F |
Z |
X |
C |
V |
B |
N |
M |
K |
I |
U |
B |
S |
D |
F |
G |
S |
B |
Z |
K |
R |
Z |
E |
Ż |
Ą |
C |
Z |
K |
A |
B |
B |
A |
R |
F |
A |
A |
E |
N |
A |
Y |
E |
E |
R |
T |
Y |
H |
P |
A |
R |
N |
N |
K |
F |
H |
K |
S |
K |
C |
C |
U |
D |
W |
E |
R |
F |
L |
E |
A |
F |
G |
G |
T |
V |
N |
Z |
D |
T |
Y |
I |
P |
C |
V |
B |
N |
M |
A |
Z |
S |
V |
R |
U |
E |
G |
J |
C |
F |
W |
U |
W |
W |
T |
H |
J |
K |
K |
M |
E |
S |
H |
H |
O |
R |
B |
M |
Z |
G |
S |
J |
A |
E |
G |
X |
C |
V |
B |
Y |
R |
D |
S |
Y |
F |
I |
L |
I |
S |
H |
X |
I |
Z |
Z |
B |
H |
J |
F |
D |
D |
T |
D |
H |
O |
L |
A |
U |
U |
Y |
J |
C |
O |
S |
U |
R |
I |
W |
Ę |
P |
I |
D |
R |
J |
O |
G |
A |
J |
K |
R |
K |
V |
R |
W |
U |
Y |
F |
D |
F |
H |
O |
S |
A |
K |
F |
R |
R |
M |
L |
P |
L |
B |
O |
W |
J |
N |
G |
N |
M |
J |
Z |
A |
R |
I |
O |
L |
F |
Z |
O |
O |
P |
B |
Z |
E |
H |
I |
V |
C |
H |
H |
A |
A |
B |
C |
D |
C |
B |
A |
Y |
A |
S |
B |
T |
R |
M |
C |
N |
G |
J |
L |
C |
V |
B |
N |
M |
S |
T |
G |
H |
B |
D |
N |
O |
T |
N |
K |
W |
E |
R |
T |
Y |
U |
I |
Y |
J |
K |
O |
P |
Z |
X |
I |
M |
C |
Y |
B |
Y |
E |
W |
Ś |
W |
I |
E |
R |
Z |
B |
D |
F |
J |
Y |
H |
F |
C |
Z |
U |
V |
Ł |
G |
H |
J |
K |
L |
W |
T |
Y |
U |
I |
O |
P |
R |
R |
E |
U |
E |
Y |
C |
K |
S |
D |
F |
G |
H |
D |
R |
O |
Ż |
D |
Ż |
A |
K |
R |
F |
T |
I |
J |
X |
Q |
W |
E |
R |
T |
Y |
U |
I |
Y |
J |
K |
O |
P |
Z |
X |
C |
V |
B |
Rozwiązanie:
A |
C |
I |
W |
O |
K |
T |
S |
I |
S |
Ę |
Z |
R |
I |
||||||
N |
|||||||||||||||||||
B |
S |
||||||||||||||||||
R |
Z |
E |
Ż |
Ą |
C |
Z |
K |
A |
A |
A |
E |
||||||||
A |
H |
K |
K |
K |
|||||||||||||||
C |
L |
T |
Z |
T |
|||||||||||||||
I |
A |
E |
C |
||||||||||||||||
W |
M |
R |
Z |
||||||||||||||||
A |
Y |
S |
Y |
F |
I |
L |
I |
S |
|||||||||||
Z |
D |
A |
Y |
||||||||||||||||
S |
U |
R |
I |
W |
I |
G |
R |
R |
|||||||||||
W |
Y |
O |
A |
R |
P |
O |
|||||||||||||
N |
Z |
I |
Z |
O |
Z |
||||||||||||||
H |
I |
V |
C |
H |
A |
D |
Y |
T |
|||||||||||
C |
S |
B |
O |
||||||||||||||||
K |
I |
C |
|||||||||||||||||
Y |
Ś |
W |
I |
E |
R |
Z |
B |
C |
Z |
||||||||||
Ł |
E |
||||||||||||||||||
K |
D |
R |
O |
Ż |
D |
Ż |
A |
K |
|||||||||||
Zobacz też: Rozmowa z uczniami o seksie – antykoncepcja (lekcja 3)
Źródło: wpadka.pl/swiadoma-szkola (mn)