Czym jest antykoncepcja awaryjna?
Ta metoda antykoncepcji służy zapobieganiu niepożądanej ciąży w przypadku, kiedy doszło do stosunku mogącego doprowadzić do zapłodnienia. Sytuacja taka może zaistnieć w następstwie pęknięcia prezerwatywy, wypadnięcia wkładki domacicznej, pominięcia dawki hormonalnego środka antykoncepcyjnego, odklejenia się plastra antykoncepcyjnego, nieprawidłowego wyliczenia dni płodnych lub też świadomego zaniedbania przez parę środków antykoncepcyjnych. Istotą tej metody jest przyjęcie przez kobietę doustnie preparatu hormonalnego z dużą dawką progestagenu (np. lewonorgestrelu) maksymalnie w ciągu 72 godzin od odbycia stosunku. Im wcześniej nastąpi przyjęcie preparatu, tym większa jego skuteczność.
Jak to działa?
Lewonorgestrel stosowany przed owulacją zapobiega jej wystąpieniu, co jest równoznaczne z brakiem możliwości zajścia w ciążę. Działanie antykoncepcyjne tego hormonu, w przypadku przyjęcia go po wystąpieniu owulacji, polega przede wszystkim na zagęszczaniu śluzu szyjkowego, co utrudnia przemieszczanie się plemników w drogach rodnych kobiety oraz spowalnianiu perystaltyki jajowodów, a więc utrudnianiu pasażu zapłodnionej komórki jajowej przez jajowód. Lewonorgestrel zapobiega więc zapłodnieniu, a w przypadku, kiedy do niego doszło – zagnieżdżeniu zygoty w ścianie macicy.
Kontrowersje
Wiele kontrowersji wzbudzają pytania o wczesnoporonne działanie antykoncepcji postkoitalnej. Według niektórych już sam fakt stosowania metody antykoncepcyjnej po stosunku utożsamiany jest z wywoływaniem poronienia. Należy podkreślić, że w Polsce stosowanie środków wczesnoporonnych jest zabronione. Zgodnie z definicją medyczną o działaniu poronnym może być mowa jedynie wówczas, kiedy doszło do implantacji rozwijającego się zarodka w ścianie macicy. Tymczasem celem antykoncepcji awaryjnej jest niedopuszczenie do zapłodnienia komórki jajowej oraz implantacji. Nie można zatem uznawać tej metody antykoncepcyjnej za metodę wczesnoporonną.
Polecamy: Czy farmaceuta może odmówić realizacji recepty?
Preparaty dostępne w Polsce
Preparat dostępny jest na receptę, przy czym recepta może pochodzić od lekarza dowolnej specjalizacji (niekoniecznie ginekologa!).
Metoda Yuzpe
W przypadku braku możliwości szybkiego dotarcia do lekarza bądź apteki można zastosować metodę alternatywną, w której wykorzystuje się zwykłe dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne.
Schemat postępowania:
Jak najwcześniej po stosunku (do 72 h) przyjąć odpowiednik 0,6 mg lewonorgestrelu, a więc np. 4 tabletki środka antykoncepcyjnego, zawierającego w swym składzie 0,15 mg tego hormonu. Po 12 h procedurę należy powtórzyć.
Przeczytaj: Co to jest antykoncepcja "po"?
