Kiedy świecki może udzielić chrztu świętego?
Chrzest święty może być udzielony przez świeckich w określonych przez Kodeks Prawa Kanonicznego warunkach. Kwestię tę reguluje kan. 861 KPK oraz kan. 230 §3 KPK. Mówią one nie tylko o sytuacji zagrożenia życia, ale dodatkowo o "istnieniu konieczności" udzielenia chrztu, np. niebezpieczeństwie utraty życia. W tych sytuacjach osoba świecka może ochrzcić dziecko, nawet wbrew woli rodziców (dla uzupełnienia warto podać, iż do godziwego, nie zaś ważnego jego udzielenia, wystarczy zgoda jednego z rodziców - kan. 868 §1 pkt 1 oraz §2 KPK).
Cofnięcie faktu bycia ochrzczonym?
Tu na marginesie warto poruszyć jeszcze jedno zagadnienie, które obecnie dosyć często jest podnoszone, a mianowicie: czy wraz z wystąpieniem z Kościoła Katolickiego następuje cofnięcie faktu bycia ochrzczonym. Otóż nie, albowiem sakrament chrztu powoduje tzw. niezatarte znamię, co w praktyce oznacza, iż co prawda można wystąpić z Kościoła, aby nie być formalnie jego członkiem, nie jest to jednak równoznaczne z powrotem do sytuacji, jaka miała miejsce przed udzieleniem chrztu, czyli z powrotem do sytuacji, kiedy pozostawało się nieochrzczonym.
Odmowa udzielenia chrztu
I jeszcze jedno zagadnienie. Czasami problemem jest sytuacja, kiedy kapłan odmawia udzielenia chrztu św. dziecku, którego rodzice nie związani się kościelnym węzłem małżeńskim. Dla wyjaśnienia warto podać, iż w takich sytuacjach osoby duchowne mogą zachęcić do legalizacji statusu przez rodziców zgodnie z nauką Kościoła, gdy jest to tylko możliwe i gdy nic nie stoi ku temu na przeszkodzie. Z kolei, gdy jakaś istnieje, np. zawarty wcześniej kościelny ślub, wówczas winno zachęcić się do starania się o stwierdzenie nieważności poprzedniego związku, gdy tylko jest to zasadne prawnie. W sytuacji braku możliwości zalegalizowania swojego statusu w Kościele i zgodnie z jego nauką, rodzice dodatkowo zostają zobowiązani do troski o katolickie wychowanie dziecka, dzieci. Dodatkową pomocą stanowią rodzice chrzestni (kan. 872 KPK).
Zobacz także: Czym jest Chrzest warunkowy
Inne sakramenty, które mogą być udzielane przez świeckich
Kolejnym sakramentem, podczas którego swoją cząstkę mają świeccy jest Eucharystia. Naturalnie nie chodzi o jej sprawowanie, ale o jej udzielenie np. podczas Mszy św., wystawienie Najświętszego Sakramentu (kan. 230 §1 KPK i §3 KPK; kan. 943 KPK).
Ostatnim w kolejności jest sakrament małżeństwa. Przywykło się niestety nieprawidłowo formułować, iż to kapłan udziela tego sakramentu, tymczasem to sami małżonkowie są jego szafarzami. Kapłana (może to być też diakon a nawet świecki) KPK traktuje jako świadka kwalifikowanego, obok świadków zwykłych, zaproponowanych przez samych nupturientów (kan. 1108 §1 KPK; kan. 1112 KPK).
Naturalnie w niniejszym artykule poruszona została tematyka udzielania sakramentów przez świeckich, ich udziału w nich, pominięta została natomiast możliwość, prawo udzielania przez nich tzw. sakramentaliów (np. błogosławieństwa). Jak jednak można po zaledwie trzech przykładach dostrzec, świeccy nie są wyłączeni z uczestnictwa w pewnych zadaniach Kościoła, w tym przypadku, nie są wyjęci z udziału w zadaniu uświęcającym, a jeżeli mają już ten udział, to wymaga to pogłębienia przez nich świadomości oraz wiedzy religijnej, jak i woli podjęcia tego.
Tematykę tę poruszałam w swojej pracy doktorskiej, w której można znaleźć bogaty przykład literatury jak i tekstów prawnych: Arletta Bolesta, Obowiązki i prawa rodziców w zakresie nauczycielskiego i uświęcającego zadania Kościoła. Studium pastoralno-prawne, Kraków 2008.
Polecamy: Zadania rodziców chrzestnych
