Ciemieniucha nie oznacza, że źle dbasz o dziecko. Jest to bardzo częsta przypadłość wieku niemowlęcego. Zaniedbanie zaczyna się wtedy, gdy rodzice nie wdrażają pielęgnacji likwidującej ciemnożółtą, brązową czy pomarańczową łuskę na główce dziecka i jej okolicach. Na szczęście pielęgnacja skóry przy ciemieniusze nie jest skomplikowana i zwykle daje dobre efekty.
Spis treści:
- Co to jest ciemieniucha?
- Jak wygląda ciemieniucha?
- Domowe sposoby na ciemieniuchę na czole, brwiach i głowie
- Co na ciemieniuchę, gdy zwykła pielęgnacja zawiedzie?
- Ciemieniucha u dorosłego
Co to jest ciemieniucha?
Ciemieniucha (dermatitis seborrhoicum neonatorum) to łuszcząca się skorupka koloru żółto-brązowego na owłosionej skórze głowy dziecka, także w brwiach, za uszami oraz na czole. Najczęściej dotyka niemowląt, ale może wystąpić u starszych dzieci, a nawet dorosłych, ale wtedy nosi inną nazwę – łojotokowego zapalenia skóry. Ciemieniucha to dziecięca wersja tej choroby.
Dolegliwość zwykle pojawia się do 3. miesiąca życia i ustępuje do ukończenia 1 roku życia. Ciemieniucha wymaga pielęgnacji, aby nie doszło do powikłań. Pokryta łuskami skóra głowy nie boli i nie swędzi. Jeśli nie dojdzie do wtórnego zakażenia skóry bakteriami lub grzybami, nie stwarza zagrożenia dla dziecka.
Skąd się bierze ciemieniucha
Ciemieniucha to wynik niedojrzałości gruczołów łojowych, które zaraz po narodzinach dziecka pracują bardzo intensywnie i zbyt mocno natłuszczają wrażliwą skórę dziecka. Wydzielany w nadmiarze łój (sebum) zlepia naskórek i tak tworzy się tłustawa skorupka. Rosnąca temperatura i pot sprzyjają wzmożonej pracy gruczołów łojowych, przez co łuskowate obszary rozprzestrzeniają się jeszcze bardziej.
Nadmierne wydzielanie łoju obserwuje się częściej u dzieci urodzonych w okresie wiosennym i letnim, kiedy gruczoły łojowe pracują intensywniej, a rodzice zakładają maluchom czapeczki wykonane niekonieczne z czystej postaci bawełny.
Jak wygląda ciemieniucha?
Ciemieniucha może przyjmować postać tłustawych żółtych lub żółto-brązowych łusek na skórze. Nie zawsze i nie od razu tworzy zwartą „skorupę”. Często wygląda jak żółtawe plamki między włosami dziecka. Mogą one dość ściśle przylegać do skóry, ale też odstawać na brzegach, co nadaje im wygląd łusek. Po dotknięciu zmian okazuje się, że dość ciężko je oddzielić od skóry i są wyraźnie tłustawe:
fot. Jak wygląda ciemieniucha/ Adobe Stock, HENADZY
Gdy ciemieniuch nasila się, na skórze powstają obszary w całości pokryte żółtobrązowym nalotem, który może utworzyć zwartą tłustą warstwę o wyglądzie skorupy:
fot. Jak wygląda nasilona ciemieniucha/ Adobe Stock, Anna
Ciemieniucha: pierwsze objawy
Zazwyczaj najpierw pojawia się na skórze dziecka białawy nalot. Jeśli problem z nadmiernym wydzielaniem łoju nasila się, nalot przyjmuje postać ciemieniuchy, czyli żółtawych łusek, które zaczynają się łuszczyć, a w ich miejsce tworzą się nowe.
Domowe sposoby na ciemieniuchę na czole, brwiach i głowie
Ciemieniucha brwi i ciemieniucha na skórze głowy wymaga podobnego postępowania – zaopatrz się w oliwkę, grzebyk, gazę lub ściereczkę. Pamiętaj, że nie wolno pocierać i usuwać ciemieniuchy twardymi przedmiotami czy obiektami (ostrym grzebieniem, paznokciem). Usuwanie łusek wykonuje się delikatnie i tylko jeśli skóra na głowie dziecka jest natłuszczona lub mocno nawilżona. Nie wolno zdrapywać łusek na siłę. Może to prowadzić do wtórnych infekcji skóry. Łagodna postać zmian może zaniknąć po pewnym czasie, ale nawrót ciemieniuchy u 2- latka i 3-latka wcale nie jest niczym nietypowym.
Jak się pozbyć ciemieniuchy z głowy, czoła i brwi dziecka?
Kwadrans przed kąpielą nasmaruj główkę dziecka ciepłą oliwką (dla niemowląt lub salicylową) i nałóż czapeczkę. Zmiękczone łuski namocz wodą i delikatną szczotką lub grzebykiem usuwaj te, które łatwo schodzą z główki. Czynność będziesz trzeba powtarzać kilkakrotnie. Koniecznie codziennie myj dziecku główkę.
Ciemieniuchę na czole i brwiach traktuj w ten sam sposób, ale w przypadku starszych dzieci trudno jest o zbliżenie grzebyka do okolic oczu, dlatego ścieraj oliwkę gazą lub ściereczką. Nie przegrzewaj dziecka czapkami czy opaskami – skóra powinna oddychać i konieczne jest jej wietrzenie.
Ciemieniucha lubi chować się pod dłuższymi włosami – skróć włoski dziecka lub podcinaj je tak, by móc pielęgnować skórę.
Ciemieniuchę brwi i skalpu może zwalczyć papka z mąki ziemniaczanej – ma właściwości przesuszające, więc jeśli nałożona na 10 minut przed kąpielą nie da efektu, zrezygnuj z niej.
Stosuj peeling z namoczonych wcześniej płatków owsianych i pocieraj nim główkę dziecka podczas kąpieli.
Szczotka na ciemieniuchę
Szczotka na ciemieniuchę powinna być wykonana z niezbyt sztywnego, ale gęstego włosia. Nie może podrażniać delikatnej skóry dziecka. Włosie może być naturalne lub sztuczne, a oprawa drewniana lub plastikowa. Czasami specjalne szczoteczki są sprzedawane w zestawie z preparatami na ciemieniuchę.
fot. Usuwanie ciemieniuchy u niemowlaka/Adobe Stock, Aneta
Co na ciemieniuchę, gdy zwykła pielęgnacja zawiedzie?
Przy „upartej” ciemieniusze można zastosować przed kąpielą nawet kilkugodzinne miejscowe kompresy z oliwki, oleju kokosowego lub migdałowego. To powinno zmiękczyć łuski i ułatwić ich delikatne usuwanie.
Preparaty na ciemieniuchę
Udaj się do apteki po specjalne preparaty na ciemieniuchę. Zawierają kwas laktobionowy i hialuronian sodu, które odpowiadają za złuszczanie i zmiękczanie naskórka. Są też najczęściej hipoalergicznymi emolientami i nie zrobią krzywdy skórze dziecka, nawet na brwiach.
Do leczenia zmian łojotokowych na skórze głowy dziecka można też zastosować:
- Mustela na ciemieniuchę w postaci kremu czy szamponu,
- Emolium na ciemieniuchę – zmiękczający łuski żel,
- Linomag na ciemieniuchę – płyn na ciemieniuchę z aplikatorem,
- Ziaja na ciemieniuchę – kremowy olejek myjący.
W przypadku dużego problemu skonsultuj się z pediatrą i poproś o lek robiony na receptę. W składzie powinny się znaleźć witamina A i E oraz cholesterol.
Konsultacji z lekarzem wymagają też następujące sytuacje:
- gdy ciemieniucha pojawi się też na tułowiu, nóżkach, w pachwinach;
- gdy ciemieniusze towarzyszą biegunki, intensywne kolki – dziecko może cierpieć na alergię pokarmową;
- gdy skóra dziecka w okolicy ciemieniuchy ulegnie nieustępującemu zaczerwienieniu lub powstaną sączące się wykwity;
- gdy ciemieniucha mimo prawidłowej pielęgnacji skóry dziecka uparcie nawraca.
Czasami przyczyną ciemieniuchy jest zakażenie skóry drożdżakiem Mallesezia. W takiej sytuacji zwykła pielęgnacja nie wystarczy, potrzebne są specjalne preparaty przeciwgrzybicze (szampony, maści).
Ciemieniucha u dorosłego
Ciemieniucha może też występować u dorosłych jako łojotokowe zapalenie skóry. Jest to żółty, mokry „łupież”, któremu towarzyszą plamy na skórze o nieregularnym kształcie, dyskomfort i swędzenie.
W bardziej zaawansowanym postaciach „ciemieniuchy” u dorosłych stwierdza się obecność surowiczego wysięku, a nawarstwiony, martwy, wyschnięty naskórek tworzy trudną do usunięcia skorupę. Zmiany najczęściej pojawiają się na skórze twarzy, zwłaszcza na czole i nosie, ale też potrafią wystąpić na klatce piersiowej, między łopatkami, w fałdach skóry na policzkach i za uszami. Jeśli pojawi się na skórze głowy, przyjmuje postać dość dużych żółtawych płatów. W zmienionej skórze mogą pojawić się nadżerki i wzmożone wypadanie włosów.
Dolegliwości nasila silny stres, infekcje ogólnoustrojowe przebiegające z gorączką, upały, klimatyzacja.
Ciemieniuchę u dorosłych najlepiej skonsultować z dermatologiem, gdyż bardzo podobnie może wyglądać np. alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, łupież pstry lub różowy, łuszczyca, wyprzenie bakteryjne i drożdżakowe. Prawidłowa diagnoza pomoże dobrać odpowiednie preparaty i ewentualnie leki.
Treść artykułu opublikowano pierwotnie 102.01.2020 r.
Czytaj także:Odparzenia u niemowląt – jak je załagodzić?Zaparcia i biegunki u niemowlątSkąd się biorą afty u dzieci i jak je leczyć
