O terminologii egzaminacyjnej

Nie ma przecież najmniejszego sensu komentować jakiegoś zjawiska, jeśli masz je tylko opisać i na odwrót. Nie stosując się do poleceń egzaminatora, tracisz punkty i zmniejszasz swoje szanse na zdanie egzaminu. Dlatego uważnie zapoznaj się z poniższymi wyjaśnieniami najbardziej popularnych i mylących poleceń egzaminacyjnych.Naszkicuj – wskaż podstawowe cechy danego tematu.Oceń – rozważ wartość danego tematu, zwracając uwagę na jego pozytywne, negatywne i dyskusyjne aspekty. Zacytuj przy tym osądy wszelkich znanych autorytetów, a także własne.Określ – przedstaw główne myśli danego tematu.Opisz – napisz, o wszelkich cechach fizycznych (wygląd, smak, zapach, brzmienie, dotyk), wyjaśnij podstawowe aspekty danego tematu.Osądź – zaprezentuj własną ocenę jakiegoś tematu, podając, jakimi kryteriami się kierowałeś i przytaczając konkretne przykłady zastosowania tych kryteriów w formułowaniu swojego osądu.Podsumuj – napisz tylko o głównych elementach danego tematu.Porównaj / Przedyskutuj – wskaż podobieństwa i/lub różnice między dwoma zagadnieniami.Przeanalizuj – podziel dany temat na poszczególne składowe zagadnienia, opisz je po kolei i wykaż, w jaki sposób się ze sobą wiążą.Skomentuj – musisz stworzyć własną analizę lub ocenę danego tematu. Nie wystarczy sam opis lub streszczenie.Udowodnij / Uzasadnij – przedstaw tok swojego rozumowania, popartego dowodami, w którym dochodzisz do logicznych wniosków przemawiających za lub przeciw jakiemuś poglądowi.Wyjaśnij – przedstaw – w formie opisu lub analizy, w jaki sposób coś działa/działało w określony sposób.Wykaż podobieństwa – przedstaw, jakie istnieją podobieństwa pomiędzy dwoma przeciwstawne lub wzajemnie wykluczającymi się pojęciami (tezami).Wykaż różnice – wskaż różnice między dwoma zagadnieniami.Wykaż związki – przeanalizuj istniejące związki między jednym zagadnieniem, a drugim.Wylicz – przedstaw zestawienie odpowiednich zjawisk lub zagadnień.Zdefiniuj – opisz dane zagadnienie, wystarczającą ilością szczegółów, aby dało się ono w łatwy sposób odróżnić od innych.Zidentyfikuj – wypisz najważniejsze, Twoim zdaniem, cechy danego zagadnienia.Zinterpretuj – wyjaśnij coś, poprzez wykazanie podobieństw i/lub różnic pomiędzy danym zagadnieniem, a jakimś innym. Źródło: Rowntree, D. Sztuka studiowania. Zysk i S-ka, Poznań 2001.