Trudno planować ciążę z takim wyprzedzeniem, warto się jednak zacząć do niej przygotowywać co najmniej trzy miesiące wcześniej. To minimalny okres, w jakim organizm kobiety może zgromadzić rezerwy minerałowo-witaminowe, z których poczęte dziecko będzie korzystało w pierwszych miesiącach życia płodowego. Przyszła mama powinna więc przyjmować specjalne preparaty wielowitaminowe dla przyszłych mam (zawierają one między innymi kwas foliowy, który zapobiega powstawaniu wad rozwojowych).
Stań na wadze
Możesz ustalić, czy Twoja waga jest prawidłowa – policz swój tzw. indeks masy ciała: BMI: waga (kg) / [wzrost (m)]2.
Jeśli wynik mieści się w przedziale 20-25, to znaczy, że Twoja waga jest prawidłowa. Niedobór masy ciała może być powodem gorszych warunków rozwoju płodu lub prowadzić do zahamowania jego wzrostu. Nadwaga lub otyłość mogą być natomiast przyczyną powikłań położniczych, takich jak nadciśnienie czy cukrzyca. Warto więc zadbać o to, by masa ciała przyszłej mamy była prawidłowa.
Sprawdź, czy w rodzinie ktoś choruje przewlekle
Przed wizytą u ginekologa zapytaj rodziców i krewnych, czy nie występowały w rodzinie wady wrodzone lub poważniejsze choroby przewlekłe, np. cukrzyca, nadciśnienie, choroby tarczycy, nerek, wątroby. Jeśli tak było, powiedz o tym lekarzowi – on wypisze Ci wtedy skierowanie na konsultację do poradni genetycznej.
Zrób konieczne badania
• Oznaczenie grupy krwi
Każda kobieta powinna znać swoją grupę krwi. Gdy grupa krwi matki ma czynnik Rh-, a grupa krwi ojca ma Rh+, mówimy o niezgodności grupowej w zakresie czynnika Rh. Gdy we krwi matki nie ma przeciwciał antyRh (zdarza się to niezwykle rzadko przed pierwszą ciążą) – nie ma zagrożenia dla płodu. Po porodzie dziecko będzie miało oznaczoną grupę krwi. Jeśli wystąpi u niego Rh+, mama otrzyma przeciwciała (immunoglobulinę antyD). To w większości przypadków pozwala uniknąć konfliktu serologicznego w następnej ciąży.
• Morfologia krwi
Pozwoli wykryć niedokrwistość, której częstą przyczyną są niedobory żelaza. Zwykle już w ciągu miesiąca udaje się je uzupełnić dietą i preparatami żelaza. Oznaczenie poziomu glukozy we krwi ma znaczenie w wykrywaniu cukrzycy.
• Badanie cytologiczne szyjki macicy
Wykonywane co roku daje gwarancję pełnego wyleczenia w przypadku stwierdzenia nieprawidłowego obrazu komórek.
• Badanie USG narządu rodnego
Pozwoli wykluczyć nieprawidłowości w budowie narządu rodnego, a stwierdzenie prawidłowej budowy wewnętrznej da kobiecie większe zaufanie do własnego ciała.
• Badanie w kierunku toksoplazmozy
Stwierdzenie obecności przeciwciał przeciwko toksoplazmozie przed ciążą oznacza, że nie jest potrzebne leczenie. Pamiętaj, że głównym źródłem zarażenia tą chorobą nie jest kot, jak powszechnie się sądzi, ale jedzenie surowego lub niedogotowanego (niedosmażonego) mięsa, niedokładnie umytych warzyw (głównie sałaty).
Zaszczep się
Jeśli nie byłaś szczepiona przeciwko różyczce, sprawdź, czy masz we krwi przeciwciała antyróżyczkowe (poproś swojego lekarza, by skierował Cię na badanie). Po szczepieniu planowanie ciąży należy odłożyć na dwa-trzy miesiące.
Zbadaj się też ze względu na wirusowe zapalenie wątroby typu B. Jeśli nie stwierdzi się obecności antygenu HBs we krwi, warto się zaszczepić. Do uzyskania pełnej odporności wymagane są trzy dawki szczepionki w odstępie 30 dni. Również w tym przypadku po szczepieniu trzeba odczekać dwa-trzy miesiące z zajściem w ciążę.
Zdrowo się odżywiaj
Częste i regularne posiłki (4-5 razy dziennie) są podstawą dobrej diety. Kobiety przyzwyczajone do dużych ilości kawy powinny ją ograniczyć. Coraz bardziej popularne herbatki ziołowe wypijane w dużych ilościach także nie są obojętne dla organizmu.
Należy unikać surowego lub niedogotowanego mięsa, a także surowych jaj, pasztetów, niepasteryzowanego mleka czy serów z takiego mleka – mogą być źródłem zakażenia nie tylko toksoplazmą, ale i listerią.
Zalecenia dietetyczne dla przyszłej mamy:
• Postaraj się, by Twoje menu było urozmaicone, zawierało produkty z czterech głównych grup: warzywa i owoce; chleb (razowy, pełnoziarnisty) i produkty zbożowe; mleko i produkty mleczne (niskotłuszczowe); mięso, drób, ryby, jaja.
• Unikaj nadmiaru tłuszczu zwierzęcego, soli i cukru w pokarmie.
• Postaraj się zachować odpowiednią masę ciała – regularnie ćwicz, zdrowo się odżywiaj.
• Pij około 3 l płynów dziennie.
• Unikaj alkoholu i kawy.
• Przyjmuj preparaty wielowitaminowe (po konsultacji z lekarzem).
Ćwicz i spaceruj
Jeśli to tylko możliwe, na ćwiczenia fizyczne poświęcić przynajmniej ok. 5 godzin tygodniowo. Szczególnie polecane jest pływanie. Kobiety, które lubią aerobik lub inne tego typu ćwiczenia, powinny ograniczyć ich intensywność, ale nie muszą z nich rezygnować. Dzięki temu bowiem lepiej funkcjonuje układ krążenia, zmniejsza się masa ciała, obniża ciśnienie tętnicze.
Praca
Pamiętaj, że dla Twojego zdrowia nie są obojętne warunki, w jakich pracujesz – szczególnie, jeśli Twoje miejsce pracy to laboratorium fotograficzne, drukarnia, pralnia chemiczna lub biuro (jeśli to możliwe, unikaj kontaktu z chemikaliami, źle wentylowanych, ciasnych pomieszczeń, wielogodzinnej pracy przy komputerze, zwracaj też uwagę kolegom nierespektującym zakazu palenia tytoniu itp.). To samo dotyczy pracy w domu, która również ma swoje wady – nielimitowany czas, konieczność dźwigania dużych ciężarów, kontakt z toksycznymi środkami do prania czy stosowanymi przy czyszczeniu, sprzątaniu.
