Wartości odżywcze
Kaszę gryczaną produkuje się z gryki poprzez obłuszczenie ziaren. Uważa się ją za najzdrowszą spośród kasz. W kaszy znajdują się białka, tłuszcze, wapno, żelazo, potas, fosfor, magnez, błonnik, a także witaminy a tym B1 i PP.
Niezastąpiona w diecie makrobiotycznej
Jedzenie kaszy gryczanej poleca się osobom cierpiącym na hemoroidy i żylaki. Pomaga przy zbyt obfitych krwawieniach miesiączkowych. Jest lekkostrawna.
Rodzaje
Wyróżnia się kaszę gryczaną prażoną i nieprażoną. Kasza gryczana prażona ma bardzo wyrazisty smak, jednak posiada mniej wartości odżywczych i jest mniej lekkostrawna, niż kasza gryczana nieprażona. Z gryki wytwarza się także tzw. kaszę krakowską – jest to rozdrobniona i wypolerowana kasza gryczana, jednak ma mniej wartości odżywczych. Jest dobrym dodatkiem do mięs oraz dań słodkich.
Tradycja
Kasza gryczana nazywana dawniej hreczaną jest ceniona za ziemiach polskich od dawna i szeroko używana w kulinariach, była popularna zanim jeszcze zanim sprowadzono do Polski ziemniaki i ryż. Początkowo gotowano z niej gęste zupy. Pierogi nadziewane kaszą gryczaną są charakterystyczne dla Lubelszczyzny. W tym biednym regionie o słabych glebach jeszcze w okresie powojennym było około 30 kaszarni – czyli miejsc gdzie przerabia się ziarno gryki na kaszę. Obecnie uprawy zmniejszyły się i zlikwidowano większość zakładów.
Najsłynniejsze dania regionalne z kaszy gryczanej to pieróg biłgorajski z farszem z kaszy gryczanej, ziemniaków i sera. Jest to pieróg pieczony. Pierogi nowodworskie z kaszą gryczaną, serem, rodzynkami, cynamonem, imbirem i miętą są natomiast gotowane.
Z czym jeść kaszę gryczaną
Kaszę gryczaną podaje się gotowaną. Dziś najczęściej kasza zastępuje w daniach mięsnych lub rybnych ziemniaki, ryż, frytki lub kluski. Idealnie pasuje do gulaszu oraz zrazów. Doskonale smakuje z sosem grzybowym. Nadaje się również do faszerowania przede wszystkim gołąbków, kaszanki, ale również kurczaka, czy kaczki – można ją wtedy połączyć z mieloną wątróbką drobiową i siekaną natką pietruszki.
Można również mieszać ją z nadzieniem do pierogów. Z kaszy gryczanej, mielonego mięsa i cebuli powstaje pyszny farsz do naleśników. Można z niej robić zapiekanki: z twarogiem lub grzybami. Zapiekanki można polać śmietaną rozkłóconą z jajkiem i po upieczeniu posypać natką lub koperkiem.
Niektórzy używają kaszę gryczaną do zup i sałatek. Gotowana kasza gryczana może być podawana ze zsiadłym mlekiem. Łączy się ją również z twarogiem – tak powstaje Prażucha zwana także lemieszką hreczaną – przysmak z Małopolski. Z Łodzi pochodzi ciekawe danie regionalne: Babka gryczana. Zobacz przepis: Babka gryczana. Warszawskim przysmakiem były natomiast Zrazy z kaszy gryczanej z grzybami. Zobacz przepis: Zrazy z kaszy gryczanej po warszawsku.
Do dań mięsnych lub grzybowych z kaszą gryczaną podajemy zazwyczaj zasmażane buraczki, ćwikłę lub chrzan.
Z kaszy gryczanej można zrobić klops i bezmięsny pasztet oraz jarskie kotlety mielone z dodatkiem grzybów, cebuli, jajka i tartego sera żółtego. W Beskidach z kaszy gryczanej z dodatkiem jęczmiennej przyrządza się zapomniany rarytas – kiszeniaki – gołąbki z kiszonej kapusty białej z mięsem.
