Z niedoboru
Chińczycy w swojej masie od wieków borykali się z głodem i biedą, a pełny żołądek świadczył o zamożności i dobrobycie. Z konieczności gospodarowania niewielkimi porcjami jedzenia powstała bardzo różnorodna i ceniona na całym świecie sztuka kulinarna, którą można najprościej podsumować – jako sztukę zrobienia czegoś najlepszego z małej ilości.
Do potraw z ryżu lub makaronu dodaje się niewielkie porcje mięsa i różnorodnych warzyw. Rzadko zdarza się w chińskiej kuchni przepis na przyrządzenie dużego kawałka mięsa, nawet jeśli przygotowują pieczeń – później kroją ją na małe kawałki. Zobacz przepis: Kaczka po pekińsku.
Zobacz także: 10 kroków do sukcesu w chińskiej kuchni
Różnorodność produktów
Różnorodne warunki klimatyczne – od zaśnieżonych szczytów Tybetu, do tropikalnych lasów deszczowych na południu powodują, że chińscy kucharze mają do wyboru niezwykłą różnorodność produktów: zbóż, warzyw, owoców, ryb i skorupiaków.
Świeże produkty
Chińczycy jedzą przeważnie 3 posiłki dziennie. Nie jest to proste, gdyż trzeba trzykrotnie w ciągu dnia iść na bazar i przynieść świeże produkty. Dzieje się tak dlatego, że rzadko kiedy w wielopokoleniowych rodzinach znajdziemy lodówkę. Zwierzęta kupuje się najczęściej żywe. Ryba także musi być świeżo złowiona. Wszędzie stoją kadzie, wiadra, wanny z żywymi rybami.
Ponieważ ziemia uprawna jest w cenie – hodowla bydła nigdy nie była w Chinach bardzo rozpowszechniona, mało jest dań z wołowiny. Jada się przeważnie drób, wieprzowinę, ryby, owoce morza, grzyby, warzywa, ryż, produkty z soi – tofu. Mało popularne jest krowie mleko i produkty powstające na jego bazie – takie jak sery czy twarogi.
Wiele warzyw kisi się – podobnie jak w Polskiej tradycji, celem zrobienia większych zapasów. Gotowaniem i zakupami zajmują się starsi członkowie rodu, gdyż młode kobiety przeważnie pracują.
Posiłek
Jedzenie jest radosną i rodzinną biesiadą, pełną uprzejmości i życzliwości. W dawniejszych czasach kobiety i mężczyźni jadali osobno, ale zwyczaj ten zanikł w XX wieku. Nie istnieje jedno główne danie a kilka – kilkanaście równorzędnych. Dba się jednak o równowagę pomiędzy daniami słodko-kwaśnymi i przyprawionymi na ostro, smażonymi i gotowanymi na parze, czyli o Yin i Yang.
Stół nakrywa się obrusem, resztki jedzenia, takie jak ogryzione kości zgodnie z tradycją odkłada się na stół (lub na talerz), ale nie do miski. Z półmisków jedzący dobiera sobie potrawy i kładzie na swój talerzyk lub miseczkę, w której przyprawia sobie kąski i zjada przy użyciu pałeczek.
Gościnność
Legendarna jest chińska gościnność. Reguła stanowi, że przygotowujemy co najmniej jedno danie dla każdego gościa oraz podajemy dodatkowo zupę i ryż. Gotując dla większej ilości osób zwiększamy liczbę dań a nie wielkość porcji. Rola gospodarza w trakcie uczty ma bardzo istotne znaczenie, to on rozpoczyna jedzenie i on dba o dolewanie do kieliszka gościowi. Podczas posiłku należy spróbować każdej potrawy, ale nie należy zjeść wszystkiego do końca. Dania słodkie nie są tak jak u nas podawane na deser. Słodkie jada się naprzemiennie z innymi smakami w trakcie posiłku. Kiedy na stół trafiają owoce, oznacza, że biesiada ma się ku końcowi. Zupę także zazwyczaj podaje się na koniec, dla ułatwienia trawienia. Nie ma w Chinach zwyczaju siedzenia przy opróżnionym stole.
Jedzenie poza domem
Bardzo popularne jest jadanie na mieście. Ponieważ godziny pracy są długie – pracownicy biur wychodzą na szybkie lunche. Poza tym wielu lubianych potraw nie da się zrobić na małej elektrycznej kuchence – wymagają wysokiego ognia z dużego paleniska. W restauracji także nie zamawia się potrawy indywidualnie, tylko wszystkie zamawiane wspólnie dania kładzie się w jednym czasie na stół. Czasem podaje się obrotowy stolik, aby ułatwić gościom dostęp do wszystkich dań. Może się zdarzyć, że twój sąsiad podsunie ci smaczny kąsek wkładając ci co go bez pytania pałeczkami do twojej miski. To bardzo miły gest.
Zobacz także: Jak skomponować posiłek w stylu chińskim?
Powiedzenia związane z jedzeniem
Wiele się mówi w chińskich domach o jedzeniu, jest to temat na tyle popularny, że metafory związane z jedzeniem trafiły do wielu przysłów. „Pić ocet” – oznacza bycie zazdrosnym, a „Zjeść komuś jego tofu” – stawiać się z kimś na równi. Grube nogi, to „buraczane nogi”, a „zjeść lód oczyma” oznacza spodziewać się zaakceptowania przez wybrankę. Niektóre potrawy mają znaczenie symboliczne, ryba podana w całości oznacza dostatek, makaron - długowieczność, mandarynki symbolizują szczęście (fart), a pomarańcze - zdrowie.
Jadłeś już?
