Okazuje się, że nie znamy swoich praw. Dowodzą tego listy, jakie piszą nasze czytelniczki. Postaramy się wyjaśnić, co pracodawcy wolno, a czego nie, gdy kobieta jest w ciąży, a następnie opiekuje się dzieckiem. Sprawdź, co Kodeks pracy mówi o ciąży i prawach po porodzie.
Przepisy Kodeksu pracy o ciąży w 2015 roku dają kobiecie wiele praw. Sprawdź, jakich!
1. Pracuję, ale nie ma stałej umowy o pracę. Teraz dowiedziałam się, że jestem w ciąży. Czy moja obecna umowa zostanie przedłużona do dnia porodu?
To zależy od rodzaju umowy zawartej z pracodawcą. Jeśli jest to umowa na czas określony, to zgodnie z kodeksem pracy musi zostać przedłużona do dnia porodu. Jeśli jednak jesteś zatrudniona na podstawie umowy o dzieło lub zlecenia – pracodawca nie ma obowiązku przedłużyć ci takiej umowy do dnia porodu.2. Jestem w 10. tygodniu ciąży. Ostatnio jest tyle pracy, że szef każe nam wszystkim zostawać po godzinach. Czy ja muszę stosować się do tego polecenia?
Pracownica, która jest w ciąży, nie może być zatrudniana w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Ten zakaz obowiązuje od momentu przedstawienia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego stan ciąży. Jeżeli poinformowałaś przełożonego o swoim stanie, a on mimo to nakazuje ci pracę w godzinach nadliczbowych, narusza przepisy prawa. W takiej sytuacji powinnaś powiadomić Państwową Inspekcję Pracy.3. Dostałam wypowiedzenie (pracowałam na czas nieokreślony). Dwa tygodnie potem okazało się, że jestem w ciąży. Czy w takiej sytuacji mam jakąś szansę na przywrócenie do pracy?
Zgodnie z przepisami prawa nie można wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie bez wypowiedzenia z winy pracownicy. W przedstawionej sytuacji pracodawca musi cofnąć wypowiedzenie. Gdyby się temu sprzeciwiał, należy wystąpić do sądu pracy z żądaniem uznania wypowiedzenia za bezskuteczne.4. Jestem w 4. miesiącu ciąży. Ponieważ trudno ją znoszę, przebywam na zwolnieniu. Jak długo mogę z niego korzystać?
Na zwolnieniu lekarskim można przebywać maksymalnie 270 dni. Przez cały ten czas przysługuje 100 proc. zasiłku chorobowego.5. Przebywam na urlopie macierzyńskim. Otrzymałam wypowiedzenie – jako powód podano likwidację firmy. Czy to jest zgodne z prawem?
Tak, choć przepisy nie zezwalają na zwolnienie pracownicy, która jest w ciąży lub przebywa na urlopie macierzyńskim. Od tej zasady są wyjątki. Zwolnienie jest możliwe m.in. w razie likwidacji firmy.6. Zastępuję koleżankę, która jest na urlopie macierzyńskim (wraca za dwa miesiące). Okazało się, że jestem w ciąży. Czy moja umowa zostanie przedłużona do dnia porodu?
Umowa zawarta na czas określony, która uległaby rozwiązaniu po upływie 3. miesiąca ciąży pracownicy, zostaje przedłużona do dnia porodu. Wyjątek – umowa na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca oraz umowa na czas zastępstwa nieobecnego pracownika. A to oznacza, że Pani umowa wygaśnie z upływem terminu, na jaki została zawarta.7. Słyszałam, że mamom przysługuje dodatkowy urlop macierzyński. Ile on wynosi?
20 tygodni to obowiązkowy urlop macierzyński dla każdej kobiety, która urodziła dziecko. Od 2014 r. może ona, ale nie musi, skorzystać z dodatkowego urlopu, który wynosi 6 tygodni na jedno dziecko, a 8 tygodni np. przy bliźniakach. O zamiarze wzięcia tego dodatkowego urlopu trzeba powiadomić pracodawcę na 7 dni przed jego rozpoczęciem.Inne porady dotyczące pracy znajdziesz na naszym forum.
Zobacz też:
8. Niedługo kończy mi się urlop macierzyński i wracam do pracy. Wiem, że moje stanowisko jest zajęte. Czego mogę spodziewać się w tej sytuacji?
Pracodawca musi Pani zagwarantować powrót na dotychczasowe stanowisko, a gdyby okazało się to niemożliwe – na równorzędne lub inne odpowiadające Pani kwalifikacjom. Wynagrodzenie nie może być mniejsze, niż wynosiło przed urlopem.9. Słyszałam, że jeśli po macierzyńskim podejmę pracę np. na pół etatu, to nie będzie można mnie zwolnić. Czy to prawda?
Pracodawca nie może zwolnić pracownicy, która – po powrocie z urlopu macierzyńskiego – złożyła wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy (musi być to nie mniej niż pół etatu). Ochrona działa maksymalnie przez rok. Ta zasada obowiązuje pod warunkiem, że jest Pani uprawniona do urlopu wychowawczego (tzn. ma łącznie co najmniej 6-miesięczny staż pracy).10. Mam 2-letnie dziecko. Na co dzień opiekuje się nim babcia, a ja jestem w pracy. Czy w razie jego choroby mam prawo do zasiłku opiekuńczego?
Zasadniczo zasiłek opiekuńczy przysługuje pod warunkiem, że nie ma innych domowników mogących zająć się dzieckiem. W wypadku opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat ma Pani prawo do zasiłku opiekuńczego nawet, gdy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę.Jaka jest podstawa prawna dotycząca powyższych spraw?
Powyższe kwestie reguluje Kodeks pracy, art. 176–189; Poza tym niektóre prawa wynikają także z Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby (DzU z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.).Jakie dofinansowanie na dziecko można uzyskać po porodzie?
Kobiecie, która urodzi dziecko, przysługuje przez czas urlopu macierzyńskiego zasiłek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia.Ponadto ma ona prawo do:
- 1000 zł tzw. becikowego;
- 1000 zł (jednorazowo) dodatku z tytułu urodzenia dziecka;
Ile trwa urlop macierzyński?
Urlop macierzyński trwa:- 20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka
- 31 tygodni w razie urodzenia bliźniąt
- 33 tygodnie przy urodzeniu trojaczków
- 35 tygodni przy urodzeniu czworga dzieci
- 37 tygodni przy urodzeniu pięciorga dzieci przy jednym porodzie
Co jeszcze należy wiedzieć o prawach kobiet po porodzie?
- Co najmniej dwa tygodnie urlopu można wykorzystać przed porodem.
- Z urlopu macierzyńskiego (a dokładnie z jego części) może też skorzystać ojciec dziecka, ale dopiero po wykorzystaniu przez matkę 14 tygodni urlopu.
- Jeżeli dziecko wymaga opieki szpitalnej, pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni, może dalszą część urlopu macierzyńskiego wziąć w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala.
Zobacz też:
Na podstawie artykułu Alicji Hass z Pani Domu
Konsultacja: Paweł Huczko, prawnik, ekspert portalu www.wieszjak.pl
Konsultacja: Paweł Huczko, prawnik, ekspert portalu www.wieszjak.pl
