Kiedy należy się odprawa?
To, czy rozstając się z firmą, będziesz miała prawo do odprawy pieniężnej, zależy od sposobu rozwiązania z tobą umowy o pracę. Musisz bowiem pamiętać, że to świadczenie przysługuje tylko wtedy, kiedy firma rozwiązuje umowę nie z twojej „winy”. Przyczyna musi leżeć po stronie zakładu pracy. Jeżeli natomiast to ty swoim postępowaniem spowodowałaś, że pracodawca zdecydował się na zwolnienie ciebie (bo np. nie wywiązywałaś się ze swoich obowiązków), nie masz co liczyć na pieniądze z odprawy.Odprawa należy się, gdy:
- umowa o pracę jest rozwiązywana na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych
- firma zwolni cię z powodów przez ciebie niezawinionych (np. likwidowane jest twoje stanowisko pracy).
Kiedy należy się odprawa przy zwolnieniach grupowych?
Na odprawę przy zwolnieniach grupowych mogą liczyć tylko pracownicy zwalniani z firm zatrudniających ponad 20 osób. Nie ma przy tym znaczenia wymiar czasu pracy (cały etat czy 1/4) ani rodzaj umowy o pracę. Przy takich zwolnieniach odprawa przysługuje nie tylko osobom zatrudnionym na czas nieokreślony, ale też tym, które pracują na czas określony.Pracodawca, który zatrudnia mniej niż 20 pracowników, nie ma obowiązku wypłaty odprawy. Może to zrobić, jeśli np. zobowiązał się do tego w regulaminie lub układzie zbiorowym pracy.
O zwolnieniach grupowych mówimy w sytuacji, kiedy pracodawca w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwalnia co najmniej:
- 10 pracowników, gdy zatrudnia mniej niż 100 osób,
- 10 procent załogi, gdy w firmie pracuje co najmniej 100 osób, ale mniej niż 300,
- 30 pracowników, gdy zakład zatrudnia co najmniej 300 osób.
Prawo do odprawy przysługuje wszystkim zwalnianym w ramach zwolnień grupowych.
Wysokość świadczenia zależy od twojego stażu pracy w tym zakładzie, który dokonuje zwolnień. Odprawa przysługuje w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, gdy pracowałaś tam krócej niż 2 lata,
- dwumiesięcznej pensji, jeśli byłaś zatrudniona co najmniej 2 lata, ale nie dłużej niż 8 lat,
- trzymiesięcznych zarobków, jeżeli twój staż pracy w tym zakładzie był dłuższy niż 8 lat.
Gdy pracowałaś w niepełnym wymiarze czasu (np. na pół etatu), twoja odprawa będzie wyliczona na tych samych zasadach, co innym pracownikom (pod uwagę brany jest taki sam czas zatrudnienia, jak osobom na pełnych etatach, i twoje zarobki).
Wysokość odprawy nie może przekraczać 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania umowy (dziś wynosi ono 1126 zł brutto, a zatem maksymalna odprawa to 16 890 zł minus podatek).
Kiedy należy się odprawa przy zwolnieniach indywidualnych?
Bywa, że choć firma zwalnia tylko jednego pracownika, także musi wypłacić odprawę. Ma to miejsce wówczas, gdy przyczyna rozwiązania umowy o pracę leży po stronie pracodawcy (np. likwidacja stanowiska), a zakład zatrudnia ponad 20 osób. I w tym wypadku stosowana jest tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych.Odprawa a emerytura
Gdy przechodzisz na emeryturę (nie ma znaczenia czy zwykłą, czy wcześniejszą), powinnaś dostać odprawę. Zgodnie z kodeksem pracy wypłaca się ją w wysokości twojego miesięcznego wynagrodzenia. Może się jednak zdarzyć, że otrzymasz wyższą kwotę, jeśli obowiązujący w firmie regulamin wynagradzania lub układ zbiorowy pracy przewidują wyższą odprawę.Odprawa przysługuje każdemu pracownikowi, który przechodzi na emeryturę – bez wyjątku. Otrzymujesz ją tylko raz – to oznacza, że jeśli zawiesisz emeryturę i podejmiesz pracę, po jej zakończeniu nie będziesz mogła ponownie zgłosić żądania o wypłatę pieniędzy.
Odprawa a renta
Odprawa przysługuje również wtedy, gdy z powodu złego stanu zdrowia przechodzisz na rentę. Pieniądze otrzymasz, podobnie jak przy emeryturze, w wysokości miesięcznej pensji. Nie ma znaczenia, czy jest to renta stała czy okresowa ani powód przejścia na rentę (wypadek, długa choroba).Jeśli będąc na rencie, zaczniesz dorabiać i w tym czasie nabędziesz prawo do emerytury, możesz, przechodząc na nią, otrzymać tzw. odprawę wyrównawczą. Stanie się tak wtedy, gdy odprawa emerytalna byłaby wyższa od tej, którą dostałaś.
Co robić, kiedy nie dostajesz odprawy?
Pracodawca powinien wypłacić ci należne pieniądze. Jeśli nie chce tego zrobić, napisz do niego pismo z żądaniem wypłacenia odprawy. Warto też o zaistniałej sytuacji powiadomić inspekcję pracy – jej kontrolerzy mogą sprawdzić dokumentację płacową firmy i – w razie stwierdzenia nieprawidłowości – nałożyć na pracodawcę karę. Jeżeli i to nic nie da, możesz dochodzić swoich racji przed sądem pracy. W pozwie domagaj się odprawy wraz z ustawowymi odsetkami. Dołącz do niego jako dowód kserokopię wysłanego wcześniej pisma do pracodawcy.Nie wnosisz żadnych opłat sądowych. Jeżeli jednak wysokość twojego żądania przekroczy 50 tys. zł, trzeba będzie zapłacić tzw. opłatę stosunkową, która wynosi 5 proc. wartości sporu (kwoty, o którą się ubiegasz), ale nie może być to mniej niż 30 zł ani więcej niż 100 tys. zł.
Kiedy należy się odprawa pośmiertna?
To szczególny rodzaj odprawy – jest wypłacany najbliższej rodzinie pracownika. Nie ma znaczenia, na jakiej części etatu był zatrudniony zmarły pracownik. Wysokość świadczenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:- jednomiesięczne wynagrodzenie przy zatrudnieniu krótszym niż 10 lat,
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeśli staż pracy wynosił co najmniej 10 lat,
- sześciomiesięczne wynagrodzenie, gdy zmarły pracownik był zatrudniony w tym zakładzie co najmniej 15 lat.
Alicja Hass - "Przyjaciółka"
Sprawdź inne porady finansowe:
Jak wynająć komuś mieszkanie - poradnik
Skutki inflacji i jej przyczyny - poradnik
Jak zmniejszyć koszt wesela - 15 porad
Skutki inflacji i jej przyczyny - poradnik
Jak zmniejszyć koszt wesela - 15 porad
