Co to są alimenty?Artykuł 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jasno określa obowiązki obojga rodziców. Obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania – chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie tych kosztów. Nie oznacza to jednak, że obowiązek ten można spełnić jedynie w formie gotówkowej. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać również, w całości lub części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie.
Do czego zobowiązują alimenty?
Powszechnie przyjmuje się, że obowiązek alimentacyjny obejmuje obowiązek zaspokajania normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w danym środowisku, itp. Na środki wychowania zaś składają się powinności starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, jak również stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia.
Żaden przepis ustawy nie precyzuje, w jakiej postaci mają być spełniane świadczenia alimentacyjne. Jak już wyżej wspomniano mogą być one spełniane zarówno w formie pieniężnej, własnego świadczenia, jak i w formie mieszanej. Matka sprawująca codzienne obowiązki związane z wychowaniem dziecka (gotowanie, sprzątanie, pranie itp.) i jego wykształceniem - może w ten sposób w pełni wywiązywać się ze swojego obowiązku alimentacyjnego. Decydującą jednak rolę należy przypisać w tej mierze warunkom, w jakich pozostają uprawniony i zobowiązany.
Pozew o alimenty
Wypełnianie obowiązku alimentacyjnego może przybrać postać zarówno świadczeń dobrowolnych, jak i określonych w następstwie dochodzenia ich przed sądem. Z powództwem o alimenty może wystąpić nie tylko sam uprawniony (lub w jego imieniu opiekun, gdy uprawniony jest małoletni), ale również prokurator. Pozew o alimenty można złożyć w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania uprawnionego. Ponadto strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych.
Wysokość alimentówW pozwie należy określić wysokość miesięcznych alimentów o jakie wnosimy. Wysokość alimentów zależy od dwóch aspektów: uzasadnionych potrzeb uprawnionego i zdolności majątkowych i zarobkowych uprawnionego. W pozwie należy więc wskazać jakie wydatki składają się na koszty utrzymania i wychowania uprawnionego oraz sytuację finansową obu rodziców. Warto podkreślić, że pod pojęciem „zdolności majątkowych i zarobkowych pozwanego” kryje się znacznie szersza treść niż aktualne zarobki. Oznacza to, że sąd może zasądzić nawet wyższe zarobki niż miesięczny dochód pozwanego – jeśli stwierdzi, że jego zdolności zarobkowe mogłyby być znacznie wyższe, gdyby tylko się o to postarał. W zależności od treści żądania i aktywności strony powodowej zasądzenie alimentów może bądź obejmować okres tylko od dnia zgłoszenia żądania, bądź też obejmować okres poprzedzający to zgłoszenie.
Zmiana wysokości alimentów
Ustalona przez sąd wysokość alimentów może ulec zmianie. Stosownie do art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przepis ten działa w obie strony. Uprawniony – jeśli wzrosną uzasadnione koszty jego utrzymania może domagać się podwyższenia alimentów. Natomiast zobowiązany może domagać się obniżenia wysokości alimentów – jeśli wykaże, że zmieniły się (na gorsze) jego możliwości zarobkowe lub majątkowe.
