Co to jest melanina?
Melanina jest grupą pigmentów, które występują w skórze właściwej, naskórku oraz we włosach. Za produkcję melaniny odpowiedzialny jest enzym zwany tyrozyną, który pod wpływem promieniowania UV pobudza ją do pracy.
Melanina występuje w barwach: czerwono-żółtej i brązowo-czarnej. To od niej zależy kolor naszych włosów, oczu i skóry.
Wyróżniamy trzy rodzaje melaniny:
- eumelanina,
- feomelanina,
- neuromelanina.
Po co nam melanina?
Melanina w organizmie pełni dość znaczącą rolę. Jej podstawowym zadaniem jest ochrona skóry między innymi przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Dzięki niej szkodliwe wiązki promieniowania UV nie mają szansy przeniknięcia do głębszych warstw skóry.
Melanina doskonale pochłania i odbija promienie słoneczne. Pod ich wpływem ilość melaniny zostaje zwiększona, a słońce delikatnie zmienia kolor skóry. Mówimy wtedy o opaleniźnie.
Pod nazwą melanina kryją się trzy rodzaje barwnika:
- melanina właściwa,
- feomelanina,
- trychosyderyn (znajduje się we włosach rudych).
Od czego zależy kolor włosów?
Rodzaj oraz ilość melaniny zawarta w cebulce włosa ma wpływ na jego kolor. Im ilość barwnika jest mniejsza, tym włosy są jaśniejsze.
Już w chwili poczęcia człowieka w genach zapisany jest kolor jego włosów. Czasami może zdarzyć się, że dziecko dziedziczy kolor włosów nie po rodzicach, a dalekich krewnych.
Oprócz melaniny na kolor włosów wpływają również inne czynniki, jak na przykład zawartość niektórych metali.
Europejczycy w większości po urodzeniu posiadają jasne włosy, które jednak ciemnieją wraz z wiekiem, a właściwą barwę nabierają dopiero w okresie dojrzewania. Dotyczy to głównie Słowian, Skandynawów i ludów germańskich.
Według niektórych osób naturalny kolor włosów człowieka świadczy o jego charakterze czy też predyspozycji do niektórych chorób, a nawet uzależnień.
Ludzkie włosy można podzielić na jasne i ciemne. Włosy mogą samoistnie jaśnieć lub ciemnieć w zależności od różnych czynników. Mówimy wtedy, że zawartość melaniny wzrosła lub zmalała.
Do tych czynników zaliczamy:
- uwarunkowania genetyczne,
- niedobór lub nadmiar melaniny,
- okres dojrzewania,
- stres,
- wewnętrzne przeżycia emocjonalne,
- przyjmowanie niektórych leków o działaniu narkotycznym.
Melanina odpowiada też za kolor oczu. U noworodków białej rasy nie występuje w ogóle – pojawia się dopiero w późniejszym okresie, dlatego też początkowo oczy każdego niemowlęcia są niebieskie. U dzieci z innym kolorem skóry melanina jest już widoczna jeszcze przed narodzinami.
Zobacz też: Od czego zależy kolor oczu?
Gdy melaniny jest za dużo lub za mało…
Zaburzenia związane z występowaniem melaniny w skórze występują niezwykle rzadko.
Może zdarzyć się tak, że dziecko urodzi się bez melaniny. Mówimy wtedy o albinizmie. Skóra albinosa jest jasna, delikatna i wrażliwa na działanie promieni słonecznych.
Z kolei nadmiar melaniny to melanizm. W tym przypadku skóra takiej osoby jest brunatna lub czarna.
Ilość melaniny we włosach
Włosy jasne:
- białe – pozbawione melaniny,
- jasny blond – prawie pozbawione melaniny (najczęściej występują we wschodniej Skandynawii, Europie Środkowej i Wschodniej),
- kasztanowe – (odcień pomiędzy jasnym blondem a rudym),
- rude – obecność tzw. płynnej melaniny (najczęściej występują w Irlandii), spotyka się je jako mieszankę z innymi kolorami,
- rudoblond,
- ciemny blond,
- jasnobrązowe.
Włosy ciemne:
- siwe – często spotykane u osób w podeszłym wieku,
- brązowe,
- ciemnobrązowe,
- czarne.
Melanina a siwe włosy
Kolor włosów zależy od melaniny, która w przypadku włosów jest produkowana głęboko w mieszku włosowym, w miejscu w którym rozpoczyna się proces wzrostu włosa. Melanina barwi włos na całej jego długości. Barwa włosów zależy od kombinacji i proporcji składników melaniny, dlatego też liczba odcieni włosów jest nieograniczona.
Tak jak długo melanocyty, czyli komórki produkujące melaninę, pracują normalnie, tak długo możemy cieszyć się swoim naturalnym kolorem włosów. W momencie kiedy w ich funkcjonowaniu następują jakieś zaburzenia i barwnik nie zostaje dostarczony do macierzy włosa, zaczynają pojawiać się siwe włosy. Tak naprawdę takie włosy nie posiadają żadnej barwy, a to, co widzimy na głowie, to złudzenie optyczne. Dochodzi do niego w sytuacji, kiedy na głowie znajdują się jeszcze włosy, w których występuje sporo pigmentu.
Mechanizmy, które sterują procesami tworzenia barwników w macierzy włosa, nie są jeszcze dobrze znane, dlatego też dokładnie nie wiadomo kiedy kończy się ich produkcja. Z tych powodów trudno jest powstrzymać rozpoczęty już proces siwienia włosów. W pewnym stopniu za siwienie odpowiedzialne są geny, które dziedziczymy po przodkach.
Zobacz też: Dlaczego włosy siwieją?
Materiał przygotowany przez Klinikę Handsome Men.
