Procesy zachodzące w starzejącym się organizmie mają charakter nieodwracalny, a szybkość i kierunek tych zmian zależy od wielu czynników, głównie posiadanych nałogów i nieprawidłowego odżywiania się. Zmniejszająca się z wiekiem szybkość przemiany materii, spadek zawartości w organizmie beztłuszczowej masy ciała oraz obniżenie aktywności fizycznej u osób starszych powoduje, że zmianie ulegają również ich potrzeby żywieniowe. Następuje również pogorszenie strawności motorycznej przewodu pokarmowego, mogą pojawiać się zaparcia, refluks żołądkowo-jelitowy (zgaga), zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego oraz obniżenie aktywność enzymów trzustkowych (cukrzyca).
Polecamy: Pozytywne aspekty okresu przekwitania
Znaczący wpływ na sposób żywienia społeczeństw mają czynniki socjoekonomiczne.
Ogólnie przyjmuje się że osoby starsze powinny:
- częściej, ale regularnie spożywać mniejsze posiłki,
- dostosować proporcje składników odżywczych do kaloryczności posiłków,
- spożywać różnorodne produkty w ciągu dnia,
- unikać produktów ciężkostrawnych, alkoholu oraz ograniczyć spożycie tłuszczu, cholesterolu, cukru oraz soli,
- zwiększyć spożycie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, błonnika pokarmowego oraz skrobi, owoców i warzyw,
- zwiększyć ilość przyjmowanych płynów,
- kontrolować swoją masę ciała
- zwiększyć swoją aktywność fizyczną.
Osoby starsze zazwyczaj charakteryzują się małą aktywnością fizyczną i dlatego ich zapotrzebowanie energetyczne spada i powinno wynosić około 1,5-krotność podstawowej przemiany materii. Węglowodany powinny stanowić 55-60% całodziennej racji pokarmowej, białko 12-15%, a tłuszcze 25-30%. W starszym wieku zwiększa się również zapotrzebowanie na niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, których zawartość w dziennej diecie powinna stanowić co najmniej 4%. W podeszłym wieku wzrasta zapotrzebowanie na witaminy: D, C, E, A i β-karoten. W tabeli 2. zaprezentowano zapotrzebowanie osób starszych na energię i składniki odżywcze z uwzględnieniem płci według Ziemlańskiego.
Tabela 2.(3) Zapotrzebowanie osób starszych na energię i składniki odżywcze według Ziemlańskiego.
Stworzenie uniwersalnych zaleceń dla grupy osób starszych nie jest łatwe i wymaga indywidualnego podejścia oraz uwzględnienia problemów zdrowotnych towarzyszących danej osobie.
Przeczytaj: Dieta dla diabetyków
Przykładowy jadłospis: 1900 kcal
1) Śniadanie
- Jogurt (1 szklanka) z płatkami (otręby pszenne – 3 łyżki) i nasionami słonecznika (1 łyżka),
Spożyć z kromką chleba chrupkiego. - Kawa zbożowa z mlekiem bez cukru - 1 szklanka,
2) Drugie śniadanie
- Kanapka (chleb żytni pełnoziarnisty 1 kromka, szynka z piersi kurczaka 1 plaster),
- Kefir 1 szklanka,
3) Obiad
- Kurczak w jarzynach z brązowym ryżem 200g,
- Sok z czarnej porzeczki rozcieńczony z wodą,
½ szklanki soku rozcieńczyć do pełna wodą. - Surówka( jabłko, marchew, seler) 200g,
4) Podwieczorek
- Owoce (jabłko -1sztuka, banan ½ sztuki)
5) Kolacja
- Kanapki (chleb żytni pełnoziarnisty 2 kromki, szynka z piersi kurczaka 1 plaster, pasta z twarogu: ser twarogowy chudy 2 łyżki, pomidor 1 sztuka, ogórek 1 mała sztuka, szczypiorek garść, pietruszka garść),
- Maślanka - 1 szklanka.
