Niskokaloryczne sztuczne słodziki są wybawieniem dla osób, które kochają słodki smak, a są świadome negatywnych konsekwencji spożywania cukru. Słodziki uznawane są za bezpieczne, ale jest kilka mniej poznanych aspektów ich wpływu na zdrowie. Izraelscy naukowcy dostarczyli właśnie nowych danych dokładniej opisujących wpływ słodzików na bakterie jelitowe, a pośrednio także na metabolizm glukozy u ludzi. To wyczekiwane badania, które mogą wpłynąć na zmianę postrzegania szczególnie dwóch substancji słodzących: sacharyny i sukralozy.
Spis treści:
- Wpływ słodzików na florę jelitową – badania izraelskich naukowców
- Słodziki a mikrobiom jelitowy i metabolizm glukozy - badanie z 2022 roku
- Czy słodziki są niezdrowe?
Wpływ słodzików na florę jelitową – badania izraelskich naukowców
Izraelscy naukowcy z Instytutu Nauki Weizmanna zajmują się badaniem wpływu sztucznych substancji słodzących na mikrobiom od ponad dekady. W 2014 roku w prestiżowym magazynie Nature opublikowali badanie, w którym wykazali, że podawanie sztucznych słodzików myszom może wpływać znacząco na skład ich mikrobiomu w jelitach, a pośrednio zmieniać też metabolizm glukozy, czyli to, jak myszy radziły sobie z cukrem. Badanie cytowano ponad 1000 razy, to w świecie nauki oznacza ogromny rozgłos i wzburzenie. Wyniki eksperymentu traktowane były poważnie, jednak z rezerwą, ponieważ to badania na gryzoniach, nie ludziach.
Ta sama grupa naukowców postanowiła opracować i przygotować badanie z udziałem ludzi, by sprawdzić, jaki wpływ będą miały wybrane słodziki na bakterie jelitowe zasiedlające organizm ochotników. Wyniki właśnie ujrzały światło dziennie, opublikowano je w sierpniu 2022 roku w magazynie Cell.
Słodziki a mikrobiom jelitowy i metabolizm glukozy - badanie z 2022 roku
Selekcja osób do badania
Przeprowadzono intensywne poszukiwania ochotników, którzy na co dzień wystrzegali się jedzenia sztucznych słodzików. Zebrano ponad 1300 chętnych do badania, ale do realnego eksperymentu zakwalifikowano tylko 120 osób. Większość ochotników odrzucono z uwagi na fakt, że po przeanalizowaniu ich dzienniczków żywieniowych przez naukowców, okazało się, że w ich jadłospisach pojawiają się słodziki, choć nie byli oni tego świadomi.
Podział ochotników na grupy badawcze i kontrolne
Grupę zakwalifikowanych do badania osób podzielono na sześć podgrup:
- grupę kontrolną, która nie dostawała żadnej substancji słodzącej;
- grupę kontrolną, której podawano napój z cukrem;
- grupę badawczą, której podawano napój z sacharyną,
- grupę badawczą, której podawano napój z sukralozą,
- grupę badawczą, której podawano napój ze stewią,
- grupę badawczą, której podawano napój z aspartamem.
Każda grupa osób otrzymujących napój ze słodzikiem dostawała dawkę znacznie niższą niż wskazują rekomendacje FDA i EFSA, czyli dawkę na poziomie niższym niż ustalony ADI (acceptable daily intake = akceptowalna dzienna podaż).
Każdy uczestnik badania został dokładnie przebadany przed jego startem: zmierzono między innymi reakcję metaboliczną na podanie glukozy, a także skład mikrobioty jelitowej pobranej od uczestników.
Wyniki przeprowadzonych eksperymentów
Rezultaty były zdecydowanie widoczne: skład mikrobów i rodzaj cząstek, które wydzielały one do krwi, uległ zmianie we wszystkich grupach, przyjmujących cztery zupełnie różne słodziki. Osoby z grup kontrolnych nie miały zmienionej mikroflory.
U uczestników, którzy spożywali słodziki, zidentyfikowaliśmy znaczne zmiany w kompozycji i funkcjonowaniu mikrobów jelitowych oraz cząstek, które wydzielają one do krwi obwodowej. To pozwala sądzić, że mikroby jelitowe w ludzkim ciele reagują na wprowadzanie słodzików. – komentuje Eran Elinav, jeden z autorów badania.
To niejedyna zmiana, jaką zauważyli badacze. Okazało się, że niektóre osoby, którym wprowadzono sacharynę i sukralozę do jadłospisu, cechowały się upośledzonym metabolizmem glukozy. Radziły sobie gorzej z przetwarzaniem i umieszczaniem cukru w komórkach, po tym jak do ich rutyny wprowadzono te słodziki. Koniecznie trzeba dodać, że nie każda przebadana osoba zareagowała w ten sam sposób. W poszczególnych grupach łatwo wskazać osoby silnie reagujące na słodzik (tzw. high-responders) oraz osoby, u których nie wywołał on większych zmian (tzw. non- responders).
fot. Sacharyna - popularny słodzik do kawy, może mieć negatywny wpływ na mikrobiom i metabolizm glukozy/ Adobe Stock, PheelingsMedia
Równie ważna jest obserwacja, że upośledzony metabolizm glukozy był ściśle powiązany ze zmianami w mikroflorze. Oznacza to, że dwie osoby, np. z grupy, w której testowano sacharynę, mogły mieć zupełnie różne wyniki:
- Osoba X nie miała znacznie zmienionego składu mikroflory, nie zmienił się też u niej metabolizm glukozy.
- Osoba Y, której też wprowadzono sacharynę w tych samych dawkach, zareagowała już zmianą składu mikrobów i jednocześnie niekorzystną zmianą w metabolizmie glukozy.
Sugeruje to, że odpowiedź na słodziki to więc bardzo indywidualna reakcja, która nie dotyczy każdego, ale zdecydowanie odznacza się u niektórych osób ze społeczeństwa.
Korelacja, czyli powiązanie picia napojów ze słodzikiem ze zmienioną mikroflorą i metabolizmem glukozy, to jeszcze nie kauzacja, czyli związek przyczynowo-skutkowy. Mogłoby okazać się, że te zmiany są przypadkowo powiązane, ale to nie słodziki były odpowiedzialne za zaobserwowane zmiany. Naukowcy poszli więc o krok dalej i przenieśli eksperyment do laboratorium.
Czy niekorzystne zmiany w metabolizmie glukozy są spowodowane przez słodziki?
W kolejnym kroku eksperymentu wykorzystano myszy germ-free, które są specjalnie hodowane z „pustą” mikroflorą, czyli bez bakterii bytujących w ich jelitach, w sterylnym środowisku. Ich jelit nie zasiedlały więc żadne mikroby. Od osób, które najmocniej zareagowały zmianą mikroflory na wprowadzenie słodzika, pobrano próbki mikrobów, które wszczepiono następnie myszom. Wynik był niezwykły: myszy z przeszczepioną mikroflorą zaczęły gorzej reagować na test tolerancji glukozy! Zachowywały się więc tak samo, jak osoby, od których pobrano próbkę mikrobów.
Zaobserwowano to po przeszczepie mikrobów do myszy u wszystkich grup badawczych (otrzymujących słodziki), a w żadnej grupie kontrolnej. Co ciekawe, gdy myszom przeszczepiano mikrobiom osób, które nie zareagowały zmianami mikroflory na słodziki (non-responders), u myszy też nie obserwowano zmian w metabolizmie glukozy.
fot. Zmiany w mikroflorze (ale nie metabolizmie glukozy) dotyczyły też naturalnego słodzika: stewii/ Adobe Stock, HandmadePictures
Czy słodziki są niezdrowe?
Zacytowanie badanie dostarcza cennych wniosków i przesłanek, ale nie jest w żaden sposób przesądzające. Słodziki pozostają uznawane za bezpieczne w dawkach określonych przez najważniejsze instytucje, jednak ich wpływ na ludzkie zdrowie może być szerszy, niż się obecnie sądzi.
Musimy uświadomić sobie, że nieodżywcze słodziki nie są obojętne dla ludzkiego organizmu, jak początkowo sądziliśmy. Biorąc to pod uwagę, kliniczne zmiany zdrowotne, które słodziki mogą wywołać u ludzi, pozostają nieznane i zasługują na więcej długoterminowych badań. – komentuje Eran Elinav.
Nie oznacza to oczywiście, że zdrowiej wybrać napój z cukrem, niż napój zero kalorii posłodzony słodzikiem. Celem naukowców jest pokazanie, że słodziki mogą mieć na organizm większy wpływ, niż dotychczas uważano. Nie porównują ich jednak z jednoznacznie niezdrowym cukrem.
W międzyczasie musimy nadal szukać rozwiązań, by zaspokoić słodkie zachcianki, unikając cukru, który jest oczywiście najbardziej szkodliwy dla naszego zdrowia metabolicznego. – dodaje naukowiec.
Eran Elinav zapytany jednak o to, jaki jest jego zdaniem najbezpieczniejszy napój, udzielił wymijającej odpowiedzi
Moim osobistym zdaniem, picie samej wody wydaje się najlepszym rozwiązaniem. - skomentował Eran Elinav.
Jeśli zamiana napoju gazowanego na wodę nie wchodzi u ciebie w grę, i tak zdrowiej wybrać napój zero, czyli napój ze słodzikiem, niż pełnocukrową wersję napoju. Jeśli jednak dasz się przekonać do zamieniania go na zwyczajną wodę, dokonasz najzdrowszego wyboru.
Źródła:
Czytaj także:
Czy można łączyć ogórka z pomidorem? Polscy naukowcy dokładnie przebadali ten temat
Wielka pomyłka naukowców na temat arbuza. Przez lata źle oceniano jego właściwości
Jakie pomidory są najzdrowsze? Malinowe, koktajlowe, a może jeszcze inne?
