W tę i z powrotem
Kofeina jest szybko i całkowicie wchłaniana z przewodu pokarmowego. Jej maksymalne stężenie występuje po około 30 minutach od jej spożycia. Kofeina z łatwością przenika barierę krew-mózg, krew-łożysko, dostaje się do płynu owodniowego, mleka i nasienia. Nie kumuluje się jednak w organizmie, gdyż po 3-4 godzinach jest całkowicie metabolizowana i usuwana.
1. Wpływ na układ sercowo-naczyniowy
- Kofeina jest jednym z głównych czynników podwyższających ciśnienie.
- Już po trzech dniach regularnego picia kawy w umiarkowanych ilościach (2-3 filiżanki na dobę) nie obserwuje się wzrostu ciśnienia po jej spożyciu. Efekt presyjny kofeiny powraca już po 24 h abstynencji.
- Wrażliwość na presyjne działanie kofeiny rośnie z wiekiem.
- Najbardziej narażone na gwałtowne skoki ciśnienia są osoby starsze ze zdiagnozowanych nadciśnieniem, które piją kawę okazjonalnie.
- Badania przeczą tezie, która głosi, że picie kawy zwiększa ryzyko wystąpienia choroby nadciśnieniowej. Jednak wszystko zależy od dawki i częstotliwości. Po wypiciu 6-10 filiżanek kofeina powoduje tachykardię.
- Jeśli nie chcemy, aby kawa czy inne napoje z kofeiną powodowały podwyższenie ciśnienia, pijmy ją regularnie w małych ilościach albo wcale.
2. Kofeina jako środek przeciwbólowy
- Kofeina od dawna jest stosowana jako środek łagodzący ból. Kofeina potęguje również przeciwbólowe działanie narkotyków m. in. morfiny.
- Kofeina najprawdopodobniej blokuje receptory bólowe w mózgu oraz zwęża naczynia krwionośne przynosząc ulgę w napięciowych bólach głowy oraz migrenie.
3. Wpływ kawy na stężenie cholesterolu
- To czy kawa będzie wpływać na zwiększenie stężenie cholesterolu całkowitego i zmniejszenie stężenie dobrego cholesterolu (HDL), zależy w dużym stopniu od sposobu jej parzenia.
Najniekorzystniejszy wpływ na zdrowie ma kawa zalewana wrzątkiem lub gotowana (kawa po turecku lub norweska). Kawa z ekspresu w znacznie mniejszym stopniu wpływa na stężenie cholesterolu.
- Najzdrowsza jest kawa z ekspresu parzona z zastosowaniem papierowego filtra. Zapobiega on bowiem przedostawaniu się do naparu kaweolu i kafestolu- związków, które powodują wzrost stężenia cholesterolu we krwi.
- Jednak najnowsze badania dowodzą, że regularne picie małych ilości kawy (maksymalnie 2 filiżanki dziennie) nie wpływa znacząco na stężenie cholesterolu we krwi.
Czytaj też: Wybór menu dla osób z podwyższonym cholesterolem
4. Wpływ kofeiny na układ nerwowy
- Kofeina stymuluje podkorową części mózgu, zwiększa czujność i zdolność wykonywania czynności mechanicznych.
- Kofeina ułatwia proces uczenia się i korzystnie wpływa na rozwiązywanie testów badających zdolności intelektualne.
- Kofeina usuwa uczucie zmęczenia fizycznego i umysłowego.
Zbyt duże spożycie kofeiny może powodować nadmierne pobudzenie umysłowe i tzw. gonitwę myśli.
- Kofeina powoduje wzrost stężenia adrenaliny, która osiąga swoje maksymalne stężenie ok. 3 h po spożyciu napoju i może wzrastać nawet 2-3 krotnie w stosunku do jej poziomu wyjściowego.
- U osób nadużywających kawy i kofeiny może występować zirytowanie, rozkojarzenie, bóle głowy, gonitwa myśli, nadmierna pobudliwość.
5. Kofeina a układ pokarmowy
- Kofeina wpływa rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, co może zaostrzać objawy choroby refleksowej oraz powodować biegunki.
- U niektórych osób kawa może powodować uczucie pełności w żołądku, nudności, wzdęcia oraz bóle w nadbrzuszu.
Co na temat kofeiny sądzi Światowa Organizacja Zdrowia?
Z związku z wieloma kontrowersjami wokół kofeiny i jej wpływu na zdrowie Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła swoje stanowisko.
Według WHO kofeina:
- Nie uzależnia,
- Nie zwiększa ryzyka rozwoju raka,
- Jest bezpieczna w dawkach 200-300 mg/dobę (2-3 filiżanki kawy),
- Powoduje uwalnianie kwasów tłuszczowych z komórek tkanki tłuszczowej, oszczędzając glikogen, co zwiększa wydolność fizyczną organizmu,
- Powoduje przejściowe podwyższenie poziomu glukozy we krwi,
- Picie 2-3 kaw dziennie zwiększa o 5-15% wydolność organizmu.
Zobacz też: Kofeina szkodliwa dla dzieci
Autor: dietetyk Agnieszka Kopacz
