Amla wyglądem przypomina nieco nasz agrest. Ten egzotyczny owoc ceniono w wielu starożytnych kulturach i systemach medycznych. W ajurwedzie na przykład wypracowano niesłychanie korzystny sposób jego przygotowania, który kilkakrotnie zwiększa w nim zawartość witaminy C. U nas można znaleźć go w postaci sproszkowanej lub pod postacią kapsułek z wyciągami z tego owocu. Czy warto go stosować
Spis treści:
Amla – co to?
Amla, znana również jako agrest indyjski (Emblica officinalis, Phyllanthus emblica) to mały, zielonkawy owoc rosnący na drzewach w Indiach i innych częściach Azji. Od wieków jest ceniony w medycynie ajurwedyjskiej ze względu na swoje wszechstronne właściwości zdrowotne. Amla jest niezwykle bogata w witaminę C oraz polifenole, które wspierają zdrowie i działają jako silne antyoksydanty.
Ponieważ agrest indyjski jest szeroko rozpowszechniony w wielu azjatyckich krajach, znany jest w nich i na całym świecie pod wieloma nazwami:
- amalakam,
- amalaki,
- amla,
- amlabaum,
- amlaj,
- amulch,
- an mole,
- anwala churna,
- chyavanprash,
- emblica,
- emblic myrobalan,
- gebrau chilicher,
- hyponidd,
- indian gooseberry,
- kalpaamruthaa,
- nelli,
- ngop,
- shabju,
- sriphalam,
- toppinelli,
- triphala,
- yeowkan tse,
- ziphiyu-si.
Amla: właściwości
Owoc amla jest źródłem wielu składników odżywczych, takich jak witamina C, flawonoidy, karotenoidy i taniny. Dzięki wysokiej zawartości witaminy C amla wspiera układ odpornościowy, poprawia zdrowie skóry i przyspiesza regenerację organizmu. Polifenole zawarte w amli działają przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, co może chronić komórki przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki.
Właściwości owocu amla:
- przeciwzapalne,
- przeciwoksydacyjne,
- hepatoprotekcyjne (działanie chroniące wątrobę),
- gastroprotekcyjne (działanie chroniące żołądek),
- antydiabetyczne,
- przeciwbakteryjne,
- neuroprotekcyjne,
- kardioprotekcyjne (działanie chroniące układ krążenia),
- nefroprotekcyjne (działanie chroniące nerki),
- działanie chroniące skórę przed promieniami UV,
- obniżanie poziomu lipidów we krwi,
- korzystne działanie na układ oddechowy (komórki płucne),
- działanie immunomodulacyjne (wzmacnianie odporności),
- działanie wspierające leczenie osteoporozy i reumatoidalnego zapalenia stawów,
- wykazuje też pewne działania antynowotworowe.
Badania naukowe potwierdzają, że owoc ten wykazuje szereg działań prozdrowotnych, lecz badania te były prowadzone głównie na zwierzętach lub in vitro. Stąd jednak daleka droga do tego, aby uznać amlę za skuteczny lek, poznać mechanizm jej działania i dawkowanie. Jak na razie najlepiej udokumentowane jest jej działanie normalizujące poziom lipidów we krwi, przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Co zawiera amla?
Oto lista składników obecnych w owocach amli:
- witamina C,
- kwas elagowy,
- kwas galusowy,
- kwercetyna,
- kemferol,
- korilagina,
- geraniina,
- furozyna,
- gallotaniny,
- emblikaniny,
- flawonoidy,
- glikozydy,
- proantocyjanidyny.
W korzeniach amli dodatkowo obecne są także glikozydy i taniny.
fot. Amla właściwości/ Adobe Stock, Paitoon
Zastosowanie owocu amla
Amla jest stosowana zarówno w kuchni, jak i w medycynie naturalnej. W kuchni wykorzystywana jest do przygotowywania soków, chutneyów, a także jako składnik w tradycyjnych potrawach indyjskich. W diecie ajurwedyjskiej agrest indyjski jest stosowany w celu poprawy trawienia, obniżenia poziomu cholesterolu, wspierania zdrowia serca, a także jako tonik wzmacniający. Jest także używana w formie suplementów diety, herbat i proszków.
Pierwsze doniesienia o leczniczym zastosowaniu amli pochodzą z I. wieku naszej ery i zapisane były w sanskrycie. Późniejsze doniesienia pochodzą z Egiptu, Tybetu, krajów arabskich i Indii. W celach leczniczych wykorzystywano nie tylko owoce, ale i korę, liście, korzenie oraz kwiaty rośliny, zarówno w postaci świeżej jak i suszonej.
Jak się okazuje, ajurwedyjski sposób przygotowywania suszonej amli powoduje, że proszek z niej zawiera aż 3 razy więcej witaminy C i wyższą koncentrację polifenoli niż wynoszą one w świeżym owocu. Proces ten polega nawet na 21-krotnym mieszaniu sproszkowanych suszonych owoców z sokiem z tych owoców i ponownym suszeniu.
Dawkowanie amli
Jak na razie mało wiadomo o tym, jak dawkować amlę, aby uzyskać konkretny efekt leczniczy. Z badań naukowych wynika, że:
- diabetycy i osoby z zaburzeniami poziomu lipidów we krwi mogą stosować dziennie dawkę 1-3 g sproszkowanych owoców amli wymieszanych z wodą przez 21 dni lub tabletki 300 mg amli (50% amla, 50% dekstryna) 3 x dziennie,
- osoby z hipercholesterolemią i dyslipidemią: 250-500 g standaryzowanego ekstraktu z amli 2 x dziennie przez 12 tygodni.
Amla na włosy
Amla jest popularnym składnikiem kosmetyków do włosów, szczególnie w Indiach. Jej ekstrakt dodawany jest do olejków, szamponów i masek do włosów. Regularne stosowanie agrestu indyjskiego na włosy może przyczynić się do ich wzmocnienia, redukcji wypadania, przyspieszenia wzrostu oraz nadania im blasku. Działa również przeciwłupieżowo i zapobiega przedwczesnemu siwieniu.
Amla: skutki uboczne
Pełna lista działań niepożądanych nie jest jeszcze znana, gdyż preparaty z amlą nie zostały w wystarczającym stopniu przebadane. Wiadomo jednak, że preparaty z amli są dość bezpieczne i nie zaobserwowano w badaniach żadnych objawów zatrucia czy niekorzystnego wpływu na organizm.
Choć amla jest uważana za bezpieczny suplement diety, nadmierne spożycie może u niektórych osób powodować problemy żołądkowe, takie jak biegunka czy ból brzucha, zwłaszcza u osób wrażliwych. U niektórych może także wywołać reakcje alergiczne.
W przypadku stosowania amli w formie suplementu diety, warto skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli przyjmujesz inne leki.
Amla - badania naukowe
Badania naukowe potwierdzają wiele korzyści zdrowotnych związanych z amlą. Zaobserwowano, że ekstrakt z amli może pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu LDL, zwiększając jednocześnie poziom HDL (dobrego cholesterolu).
Inne badania wskazują na jej potencjał w walce z cukrzycą, dzięki właściwościom obniżającym poziom glukozy we krwi.
Agrest indyjski jest również badany pod kątem działania przeciwnowotworowego, choć w tym zakresie konieczne są dalsze prace.
Podsumowanie: amla to owoc o wielu właściwościach prozdrowotnych, który znajduje szerokie zastosowanie zarówno w medycynie naturalnej, jak i w kosmetyce. Jednak jak przy każdym naturalnym środku, należy stosować ją z umiarem i w razie potrzeby skonsultować się ze specjalistą.
Źródła:
1. Saleh A. Almatroodi, Mohammed A. Alsahli, Ahmad Almatroudi, Kapil Dev, Sahar Rafat, Amit Kumar Verma, Arshad Husain Rahmani, „Amla (Emblica officinalis): Role in health management via controlling various biological activities”, Gene Reports, Volume 21, 2020,100820, ISSN 2452-0144, https://doi.org/10.1016/j.genrep.2020.100820.
2. Kapoor MP, Suzuki K, Derek T, Ozeki M, Okubo T. Clinical evaluation of Emblica Officinalis Gatertn (Amla) in healthy human subjects: Health benefits and safety results from a randomized, double-blind, crossover placebo-controlled study. Contemp Clin Trials Commun. 2019 Nov 27;17:100499. doi: 10.1016/j.conctc.2019.100499. PMID: 31890983; PMCID: PMC6926135.
3. Poltanov EA, Shikov AN, Dorman HJ, et al. Chemical and antioxidant evaluation of Indian gooseberry (Emblica officinalis Gaertn., syn. Phyllanthus emblica L.) supplements. Phytother Res. 2009;23(9):1309-1315.19172666
Czytaj także:
Właściwości zdrowotne agrestu
Liście wiśni: właściwości i zastosowanie
Dlaczego warto przygotować sok z czarnego bzu?
