Stewia na świecie jest znana i stosowana od stuleci. W Unii Europejskiej, jako dodatek do żywności, stosuje się ją od 2011 roku. Od tego momentu cieszy się coraz większą popularnością. Reklamuje się ją jako słodzik, nawet kilkaset razy słodszy od cukru, który pomaga w walce z nadwagą.
Spis treści:
- Co to jest stewia?
- Cena stewii
- Stewia: kcal
- Stewia a cukier
- Indeks glikemiczny stewii
- Stewia czy ksylitol?
- Czy stewia to bezpieczny słodzik?
- Jak uprawiać stewię w domu?
Co to jest stewia?
Stewia to liściasta roślina (Stevia rebaudiana) pochodząca przede wszystkim z Ameryki Południowej i Środkowej. Stewia to także określenie na naturalny słodzik otrzymywany z tej roślinny, który pełni rolę zamiennika cukru.
Suszone liście stewii są około 20 razy słodsze od zwykłego cukru, a słodzik (stężone substancje słodzące) na jej bazie może być nawet 300 razy od niego słodszy. Warto jednak pamiętać, że nadmierne spożycie stewii może powodować niepożądane skutki, takie jak biegunka lub nudności, dlatego należy stosować ją umiarkowanie i zgodnie z zaleceniami producenta.
Dlaczego stewia jest słodka?
Swoje właściwości słodzące stewia zawdzięcza glikozydom stewiolowym. To 9 różnych związków, z których najważniejsze to stewiozyd i rebaudiozyd A. Najwięcej tych substancji zawierają liście (do 20% suchej masy), które są znacznie słodsze niż kwiaty. Glikozydy stewiolowe dają wyraźny, słodki smak długo utrzymujący się w ustach. Niestety ekstrakt ze stewii może pozostawiać gorzki, lukrecjowy posmak, który nie dla wszystkich jest akceptowalny. Z tego powodu słodzików na jej bazie używa się w minimalnej, potrzebnej dla osiągnięcia efektu ilości.
Dla kogo stewia?
To idealny produkt dla wszystkich, którzy nie potrafią żyć bez smaku słodkiego. Słodzik sprawdzi się przede wszystkim w czasie odchudzania. Stewia nie ma kalorii – nawet w postaci listków używa jej się tak mało, że kaloryczność ta nie ma znaczenia.
– Wprowadzenie stewii do diety zamiast cukru ogranicza kaloryczność jadłospisów. Dzięki temu, pośrednio, słodzik ten zapobiega nadwadze i otyłości. Glikozydy stewiolowe nie wywołują także próchnicy zębów, a dodatkowo wykazują lekkie działanie antybakteryjne i antyoksydacyjne – mówi Barbara Dąbrowska, dietetyk.
Cena stewii
Cena zależy od postaci słodzika i może ulegać zmianom pod wpływem inflacji, zmian kursu walut, cen paliwa i w związku z innymi czynnikami, które wpływają na ceny produktów spożywczych. W chwili publikacji aktualizacji tego materiału ceny wyglądały następująco:
- stewia w postaci krystalicznej – ok. 30 zł za 1 kg,
- stewia w tabletkach – ok. 600 zł za 100 tabletek,
- stewia w proszku (ekstrakt) – ok. 43 zł za 50 g (100 porcji),
- stewia w płynie – ok. 14 zł za 50 ml,
- nasiona stewii – ok. 6 zł za paczuszkę nasion (0,01 g),
- sadzonka stewii – 6-12 zł w zależności od rozmiarów.
fot. Stewia kcal/ Adobe Stock, Africa Studio
Stewia: kcal
Kaloryczność słodzika ze stewii wynosi: 0 kcal. Stewia to słodzik nieposiadający wartości kalorycznych, co oznacza, że nie dostarcza energii w postaci kalorii. Dlatego często jest stosowana jako substytut cukru w produktach spożywczych i napojach.
Głównym makroskładnikiem występującym w liściach stewii są węglowodany, które stanowią 50-60% suszonego surowca. W jej składzie znajdują się również białka (10%), błonnik pokarmowy (18%), tłuszcze (2-3%)
Stewia a cukier
Stewia z powodzeniem może zastąpić cukier, ale trzeba używać jej umiejętnie. Możesz zastosować świeże liście (świetnie sprawdzą do herbaty) lub słodzik w proszku albo w płynie. Pamiętaj, że liście są mniej słodkie niż skoncentrowany słodzik. Do napojów i deserów wystarczy dosłownie szczypta stewii w proszku lub 2-3 krople w płynie.
Zawsze staraj się czytać zalecenia producenta, to one powinny być dla ciebie najważniejszą wskazówką ilościową. Pamiętaj, że glikozydy stewiolowe nie są dobrą pożywką dla drożdży, a nawet hamują ich rozwój, dlatego nie nadają się do ciasta drożdżowego.
– Stewia dość dobrze rozpuszcza się w wodzie, jest odporna na działanie światła słonecznego i wysoką temperaturę do 200 stopni Celsjusza. Można jej zatem używać do ciast i przetworów. Przechowywanie nie wpływa na jej właściwości słodzące – wyjaśnia Barbara Dąbrowska, dietetyk.
Indeks glikemiczny stewii
Ponieważ słodzik ze stewii nie zawiera cukrów, jego indeks glikemiczny wynosi 0.
Indeks glikemiczny jest miarą, która określa, jak szybko po spożyciu pokarmu wzrasta poziom glukozy we krwi w porównaniu z czystą glukozą. IG=0 stewii oznacza zatem, że nie ma ona wpływu na poziom cukru we krwi. Przeciwnie, zwiększa wrażliwość organizmu na insulinę, a także wspomaga jej wydzielanie przez trzustkę. To czyni ją atrakcyjnym słodzikiem dla osób z cukrzycą lub które chcą unikać cukru i produktów o wysokim indeksie glikemicznym.
Czy stewia to bezpieczny słodzik?
W przeciwieństwie do sztucznych substancji słodzących stewia jest w 100% naturalna. Zawarte w niej glikozydy są rozkładane przez bakterie jelitowe w przewodzie pokarmowym do stewiolu. Związek ten jest wydalany wraz z moczem i kałem, nie kumuluje się w organizmie.
– Dotychczasowe badania nie wykazały toksycznego wpływu na zdrowie ani liści, ani otrzymanych z nich wyciągów. Mimo to dla glikozydów stewiozowych ustalono dzienną bezpieczną dawkę spożycia, która wynosi 4 mg na kilogram masy ciała na dobę. Glikozydy stewiolowe oznaczane są na opakowaniu symbolem E 960 – tłumaczy Barbara Dąbrowska, dietetyk z poradni barbaradabrowska.pl.
Stewia czy ksylitol?
Ksylitol i stewia to dwa różne substytuty cukru. Mają różne cechy i zastosowania. Dlatego trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie co wybrać: ksylitol czy stewia.
Ksylitol jest substytutem cukru, który jest naturalnie występującym alkoholem cukrowym. W smaku jest on podobny do cukru i stosowany jest jako słodzik w produktach spożywczych, gumach do żucia, pastach do zębów i innych produktach. Nie jest jednak bezkaloryczny, ale zawiera o połowę mniej kalorii niż cukier. Ksylitol jest korzystny dla zdrowia zębów, ponieważ nie podlega fermentacji przez bakterie jamy ustnej, co zmniejsza ryzyko powstawania próchnicy. Ma też niski indeks glikemiczny, co oznacza, że może pomóc utrzymać poziom cukru we krwi na stałym poziomie.
Stewia natomiast jest naturalnym słodzikiem pochodzącym z liści. Jest około 200 razy słodsza niż cukier, więc potrzebna jest mniejsza ilość, aby osiągnąć taki sam poziom słodkości. Stewia jest również korzystna dla zdrowia, ponieważ nie wpływa na poziom cukru we krwi i nie powoduje próchnicy zębów. W przeciwieństwie do ksylitolu stewia jest niestety słabo rozpuszczalna w wodzie i może pozostawić posmak gorzkawy.
Oba słodziki – stewia i ksylitol – nadają się do wypieków, gdyż w przeciwieństwie do innych słodzików nie gorzknieją w wysokiej temperaturze.
fot. Uprawa stewii/ Adobe Stock, Swapan
Jak uprawiać stewię w domu?
Uprawa stewii w warunkach domowych jest prosta. Można zacząć od nasion, ale najłatwiej kupić gotowe sadzonki w sklepie ogrodniczym i postawić je na słonecznym parapecie lub na balkonie. Podlewa się je umiarkowanie, ale nie możesz dopuścić do przesuszenia gleby. Warto też na dno doniczki wsypać warstwę kamyków, by zapewnić roślinie odpowiedni drenaż (korzenie nie powinny stać w wodzie).
Stewię można też wysadzić do ogrodu, w ciepłe, słoneczne miejsce. Warto co jakiś czas obcinać końcówki pędów, by stewia się rozkrzewiła. Nie powinno się dopuszczać do kwitnienia (zawiązki kwiatów trzeba obrywać), bo to osłabia roślinę. Liście najsłodsze są jesienią, wówczas zrywa się je i suszy.
Artykuł pierwotnie opublikowany został 25.07.2012 r. przez Marzenę Bartoszuk.
Czytaj także:
Jak uprawiać stewię w warunkach domowych? Sadzenie nasion i rozmnażanie krok po kroku!
Stewia z dodatkiem cukru? Sprawdź, co powinnaś wiedzieć o słodzikach na bazie stewii
Erytrol – co to za słodzik, kaloryczność, zastosowanie
Dietetyk z 12 letnim doświadczeniem. Ukończyła Technologię Żywności i Żywienie Człowieka w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Pomaga pacjentom trwale zmienić nawyki żywieniowe. Uczy realnych rozwiązań, szacunku do ciała, konsekwencji i „godzenia” się z jedzeniem. Twórczyni autorskiego podejścia w nurcie pozytywnej dietetyki. Prowadzi poradnię online barbaradabrowska.pl.
