Przygotowanie diety elementarnej wymaga specjalistycznej wiedzy i doświadczenia, dlatego zazwyczaj opracowywana jest ona przez dietetyków lub lekarzy. Nie komponuje się posiłków w ramach diety elementarnej samodzielnie w domu. Aby stosować tę dietę, należy kupić gotowe preparaty, np. do przygotowywania pełnowartościowych odżywczych koktajli.
Spis treści:
- Dieta elementarna: dla kogo
- Dieta elementarna a SIBO
- Preparaty do diety elementarnej
- Wady i zalety diety elementarnej
Dieta elementarna: dla kogo?
Dieta elementarna jest zazwyczaj stosowana w sytuacjach, gdy pacjent ma trudności w przełykaniu lub trawieniu pokarmów. Najczęstsze wskazania do stosowania diety elementarnej to:
- Zaburzenia trawienia i wchłaniania pokarmów, takie jak choroba Crohna, zespół złego wchłaniania, zespół krótkiego jelita lub zapalenie jelita grubego, celiakia, SIBO.
- Chirurgia przewodu pokarmowego, w tym operacje żołądka, jelit lub resekcje jelit.
- Chemioterapia lub radioterapia, które mogą wpłynąć na zdolność organizmu do wchłaniania pokarmów.
- Ciężka choroba, która może prowadzić do niemożności jedzenia pokarmów stałych, takich jak choroby autoimmunologiczne czy rak.
Dieta elementarna jest zwykle wprowadzana przez lekarza lub dietetyka, którzy dobierają odpowiednią formę diety, w zależności od potrzeb pacjenta. Dieta ta składa się z produktów, które są łatwe do strawienia i przyswojenia przez organizm, takich jak specjalne proszki białkowe, zupy, płyny i papki.
Przeciwwskazania do diety elementarnej
Diety elementarnej nie mogą stosować osoby chore na cukrzycę, nie jest też wskazana u osób z zaburzeniami odżywania w wywiadzie (może zwiększać ryzyko nawrotu) oraz cierpiące na poważne choroby nerek i wątroby. Także u osób z grzybicą układu pokarmowego ten rodzaj diety może nie być wskazany ze względu na ryzyko nasilenia grzybicy.
Dieta elementarna a SIBO
Najczęściej SIBO leczy się antybiotykoterapią. Okazuje się jednak, że możliwe jest leczenie innym sposobem, a mianowicie dietą elementarną właśnie. Stosuje się ją w takim przypadku przez 2-3 tygodnie, co pozwala wytępić z jelit (zagłodzić) szkodliwe bakterie. Dzieje się tak, gdyż składniki diety elementarnej są szybko wchłaniane i nie docierają do tej części jelit, w której bytują wywołujące SIBO bakterie. Zastosowanie preparatów diety elementarnej sprawia, że bakterie jelitowe nie otrzymują pokarmu i giną.
Choć w wielu jednostkach chorobowych dieta elementarna jest refundowana przez NFZ, to w przypadku SIBO fundusz nie refunduje tej diety – pacjent musi ją sobie sfinansować sam. Czy warto? Tak.
Szacuje się, że zastosowanie diety elementarnej w leczeniu SIBO wykazuje skuteczność na poziomie 80-84%. Obserwowano znaczące zmniejszenie gazów i wzdęć, większe niż przy stosowaniu antybiotykoterapii. Mniejsze jest też ryzyko nawrotów choroby niż po zastosowaniu tradycyjnego leczenia antybiotykami.
fot. Dieta elementarna a SIBO/ Adobe Stock, Alexander
Preparaty do diety elementarnej
Na rynku dostępne są różne produkty do diety elementarnej, różnych producentów. Najczęściej wymienia się następujące preparaty do diety elementarnej:
- EleCare,
- Elemental Heal,
- Peptamen,
- Physicians Elemental Diet,
- Recomed Active Lab,
- Neocate,
- Vivonex Plus.
Gdzie kupić preparaty do diety elementarnej?
Część z nich dostępna jest w aptece, inne można kupić przez internet. Należy jednak pamiętać, że przed zakupem i wdrożeniem takiej diety należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, najlepiej dietetykiem medycznym, który pomoże ustalić jaką kaloryczność diety stosować, jakie preparaty wybrać i ile ich przyjmować.
Cena diety elementarnej
Kuracja trwająca 14 dni i dostarczająca 1800 kcal dziennie wiąże się z kosztem ok. 2000-3000 zł, jeśli zastosuje się dobre preparaty.
Wady i zalety diety elementarnej
Dieta elementarna pozwala odżywić organizm w sytuacji choroby lub niemożności normalnego odżywiania. Nie jest jednak pozbawiona wad:
- Brak różnorodności. Dieta elementarna jest monotonna – wolno przyjmować wyłącznie wybrane preparaty, nie zawsze o atrakcyjnym smaku.
- Koszty. Diety elementarne są kosztowne ze względu na wysoką cenę preparatów.
- Konieczność kontrolowania organizmu. Dieta elementarna wymaga monitorowania odżywienia organizmu, gdyż potrafi w niektórych przypadkach prowadzić do niedoborów.
- Brak społecznego aspektu jedzenia. Diety elementarne wymagają, aby osoba je stosująca zawsze miała ze sobą swoje produkty, co może utrudniać spożywanie posiłków w towarzystwie.
Wśród zalet diet elementarnych wymienić można:
- Wysoką przyswajalność. Diety elementarne składają się z produktów, które są łatwo trawione przez organizm, co oznacza, że są szybko wchłaniane i wykorzystywane przez organizm.
- Skuteczność w leczeniu. Diety elementarne w niektórych schorzeniach wykazują podobną lub wyższą skuteczność niż leczenie konwencjonalne (lekami).
- Eliminację alergenów. Preparaty tej diety są często wolne od produktów, które mogą powodować alergie lub nietolerancje pokarmowe.
- Łatwość stosowania. Szykowanie posiłku diety elementarnej jest proste i zajmuje mało czasu. Skuteczność w utracie wag. Diety elementarne mogą pomóc w odchudzaniu, ponieważ są zazwyczaj niskokaloryczne.
Źródło: dietoterapie.com, A 14-day elemental diet is highly effective in normalizing the lactulose breath test.
Czytaj także:
Tania i zdrowa dieta od dietetyka – jadłospis na 7 dni
Dieta lekkostrawna: jadłospis na tydzień
Dieta po operacji bariatrycznej
