Cola zero jest tylko jednym z wielu rodzajów napojów, które reklamowane są jako bezcukrowe i niedostarczające kalorii. Analizując jej skład i wpływ tych składników na zdrowie, można wysnuwać wnioski dotyczące całej grupy produktów zawierających te same składniki, którymi zastępuje się cukier. Wnioski, niestety, nie są uspokajające, a przynajmniej powinny skłonić cię do zastanowienia się nad spożywaniem coli zero.
Spis treści:
- Czy cola zero jest zdrowa: skąd to pytanie?
- Cola zero – składniki
- Czy od coli zero się tyje?
- Cola zero a poziom cukru i insuliny
- Wpływ coli zero na mikroflorę jelitową
- Opinie ekspertów o coli zero
- Czy warto pić colę zero?
Czy cola zero jest zdrowa: skąd to pytanie?
To napój bezcukrowy i jeden z najpopularniejszych napojów dietetycznych, który cieszy się sporą popularnością wśród osób poszukujących alternatywy dla tradycyjnej Coca-Coli, która zawiera cukier. Zapewnia podobny smak, ale nie dostarcza kalorii.
W kontekście zdrowia ten napój gazowany jest często analizowany pod kątem wpływu na organizm. Aby to zrobić, trzeba wziąć pod uwagę zarówno jego składniki, jak i potencjalny długofalowy wpływ na zdrowie.
Tym właśnie zajmiemy się w tym materiale. Sprawdzimy, czy naprawdę jest to zdrowa opcja, czy może istnieją jakieś zagrożenia związane z jej regularnym piciem.
Cola zero - składniki
Poniżej najważniejsze składniki tego napoju:
- Woda gazowana – jest podstawą większości napojów gazowanych.
- Kwas fosforowy – dodawany w celu nadania kwaśnego smaku i przedłużenia trwałości produktu.
- Kofeina – naturalny środek pobudzający, obecny także w oryginalnej odmianie napoju.
- Słodziki – zamiast cukru, cola bezcukrowa zawiera sztuczne słodziki: aspartam, acesulfam K (oba są ok. 200 razy słodsze od cukru) i cyklaminiany.
- Naturalne aromaty – dodawane, aby nadać napojowi charakterystyczny smak.
- Barwniki – takie jak karmel amoniakalny (Caramel Color), który nadaje coli jej charakterystyczny kolor.
W tym materiale zajmiemy się głównie użytymi w napoju zamiennikami cukru, gdyż to o ich wpływie na organizm wiemy już całkiem sporo.
Czy od coli zero się tyje?
Większość napojów słodzonych słodzikami np. na bazie aspartamu, czy acesulfamu K ma zerową kaloryczność. Dzieje się tak dlatego, że sztuczne substancje słodzące są kilkaset razy słodsze od cukru stołowego, i mimo iż mają pewną kaloryczność, to stosuje się je w minimalnej ilości, co sprawia, że napój praktycznie nie dostarcza energii z nich pochodzącej.
No dobrze, myślisz sobie, dlaczego miałabym przytyć, pijąc coś, co ma zero kalorii? I tu zaczyna się robić naprawdę ciekawie.
Colą Zero ciała nie oszukasz!
Kiedy zjadasz lub wypijasz coś słodkiego, twoje ciało oczekuje wzrostu stężenia glukozy we krwi, na paliwo czekają mózg i komórki ciała. Po wypiciu dietetycznej coli nigdy do tego nie dochodzi. Choć tego nie czujesz, twój ośrodek głodu i sytości rozpoczyna dochodzenie: dlaczego nie ma cukru i jak go pozyskać. I tu zaczynają się dziać dziwne rzeczy.
Słodki smak zapoczątkowuje proces, który może skończyć się tzw. kompensacją, czyli nadrobieniem „oszczędzonych” kalorii w kolejnym posiłku. Potwierdzają to badania z udziałem osób, które regularnie spożywają produkty light, o obniżonej wartości energetycznej. Okazuje się, że często całodzienny pobór energii (kcal), mimo zastosowania produktów bezcukrowych, nie ulega zmianie.
Co ciekawe, kompensacja następuje prawdopodobnie bez udziału naszej świadomości. Owszem, bywa tak, że dorosły, który wypija napój bez cukru, myśli sobie: „Teraz to mogę zaszaleć” i rzeczywiście świadomie zjada więcej wraz z kolejnymi posiłkami. Badania pokazały jednak, że dzieci, które nie wiedziały, że spożywają żywność light, również "kompensowały".
Cola zero a poziom cukru i insuliny
Napój nie zawiera cukru, co oznacza, że nie podnosi poziomu glukozy we krwi bezpośrednio. Zamienniki cukru, takie jak aspartam i acesulfam K, są używane właśnie w celu uniknięcia wzrostu poziomu cukru we krwi. Jednakże niektóre badania wskazują, że długotrwałe spożywanie tych słodzików może wpływać na wrażliwość ciała na insulinę i metabolizm glukozy.
Zaobserwowano, że sztuczne zamienniki cukru mogą zaburzać proces wchłaniania glukozy w jelitach oraz proces wydzielania insuliny, co może nie być korzystne dla osób z cukrzycą czy insulinoopornością.
Wpływ coli zero na mikroflorę jelitową
Mikroflora jelitowa odgrywa kluczową rolę dla zdrowia, w tym dla zdrowia metabolicznego.
Istnieją dowody sugerujące, że słodziki, takie jak te stosowane w cola zero, mogą wpływać na mikroflorę jelitową. Badania prowadzone na zwierzętach wykazały, że ich spożywanie może zmieniać skład mikroflory jelitowej, co może prowadzić do zaburzeń metabolicznych.
Badania nad wpływem słodzików na mikroflorę jelitową prowadzono też z udziałem ludzi. Niektóre z nich nie wykazały zmian w składzie bakterii jelitowych, inne wyraźnie pokazały, że do zmian jednak dochodzi pod wpływem spożywania aspartamu. Liczba bakterii nie zmniejszyła się, ale ich różnorodność dramatycznie spadła — z 24 typów bakterii do 7 typów.
Ponieważ badania dają różne, sprzeczne wyniki, nie można z całą pewnością stwierdzić, czy acesulfam K i aspartam są bezpieczne dla mikroflory jelitowej, czy ją niszczą. Tej ostatniej opcji wykluczyć jednak nie można, gdyż zaobserwowano to w czasie badań.
fot. Cola zero a mikroflora jelitowa/ Adobe Stock, jjfarq
Opinie ekspertów o coli zero
Eksperci od żywienia i zdrowia publicznego mają zróżnicowane opinie na temat bezpieczeństwa tego napoju. Ogólnie rzecz biorąc, zarówno aspartam, jak i acesulfam K zostały uznane za bezpieczne przez wiele organów regulacyjnych, takich jak FDA i EFSA, przy stosowaniu ich w zalecanych, niedużych ilościach.
Jednakże niektórzy badacze podnoszą kwestie dotyczące długotrwałego wpływu słodzików na zdrowie metaboliczne, funkcjonowanie jelit oraz inne aspekty zdrowia. W jednym z dużych badań zauważono, że wysoka dawka (wysokie i długotrwałe spożycie) sztucznych zamienników cukru działa wyraźnie niekorzystnie na zdrowie. Zwiększa ryzyko:
- przedwczesnej śmierci,
- chorób układu krążenia, w tym choroby wieńcowej i chorób naczyń krwionośnych w mózgu,
- choroby nowotworowej.
Nie wiemy natomiast, dlaczego tak się dzieje. Dlatego część opinii ekspertów wskazuje na potrzebę prowadzenia dalszych badań w celu pełnego zrozumienia potencjalnych długofalowych skutków zdrowotnych związanych z konsumpcją tych substancji oraz ich bezpieczeństwa stosowania u ludzi z otyłością.
Czy warto pić colę zero?
Jakie możesz wyciągnąć z tego wnioski? Napoje bezcukrowe i cały segment żywności o obniżonej wartości energetycznej nie powinny stanowić podstawy twojej diety. Stawiaj na żywność nieprzetworzoną i napoje naturalnie bezcukrowe, które nie są słodkie w smaku (woda, herbata) i nie „oszukują” organizmu.
Napoje light traktuj jako produkt na wyjątkową okazję. Pij je wtedy, gdy bardzo ciągnie cię do coli. Okazjonalnie wypity napój typu cola bez cukru jest, mimo wszystko, korzystniejszym wyborem niż tradycyjna wersja z cukrem. Niekorzystny może być natomiast nadmiar takich napojów w diecie.
Dla osób starających się unikać kalorii i cukru cola zero może być korzystną alternatywą w porównaniu do tradycyjnych napojów słodzonych. Jednakże warto być świadomym potencjalnych niekorzystnych wpływów słodzików na apetyt, mikroflorę jelitową i metabolizm.
Źródła:
1. Conz, Andrea i in. „Wpływ nieodżywczych słodzików na mikrobiotę jelitową”. Nutrients, tom 15, nr 8, 2023, str. 1869, https://doi.org/10.3390/nu15081869
2. Karolina Wąsik, Sebastian Tomaszuk, Magda Wojtuś "Synthetic sweeteners and their impact on the gut microbiota - current state of knowledge", https://doi.org/10.12775/JEHS.2023.13.03.004
3. Iizuka K. Is the Use of Artificial Sweeteners Beneficial for Patients with Diabetes Mellitus? The Advantages and Disadvantages of Artificial Sweeteners. Nutrients. 2022 Oct 22;14(21):4446. doi: 10.3390/nu14214446. PMID: 36364710; PMCID: PMC9655943.
Artykuł pierwotnie opublikowano 13.07.2017 r.
Czytaj także:Cola na zaparcia: czy i jak działa?Czy cola pomaga na grupę żołądkową?Cola na kamienie żółciowe i inne sposoby na tę dolegliwość
