Tyjesz od cukru?
Od wielu lat wmawia się nam, że cukier szkodzi. Pojawiło się wiele publikacji, które wskazują na związek spożycia cukru ze wzrostem liczby osób otyłych, chorujących na cukrzycę czy mających próchnicę. Pojawiają się też teksty, które sugerują możliwość uzależnienia się od cukru.
Autorzy tych publikacji wskazują na negatywne konsekwencje spożywania tego składnika pokarmowego (często oparte na wątpliwych i niemiarodajnych badaniach), ale nie piszą o tym, że człowiek bez cukru nie może prawidłowo funkcjonować.
Prawdą jest, że osoby, które spożywają sporo pokarmów słodkich, a jednocześnie nie dbają o odpowiednią aktywność fizyczną, tyją. Tyle że zwykle spożywają one również sporo tłuszczów i innych składników odżywczych, które również mają wpływ na pojawienie się dodatkowych, zbędnych kilogramów. Stawianie znaku równości pomiędzy cukrami a otyłością jest zbytnim uproszczeniem. Prawdą jest, że cukier może przyczyniać się do powstawania próchnicy, ale przy odpowiedniej pielęgnacji jamy ustnej to ryzyko jest zminimalizowane. Cukier nie wywołuje cukrzycy, choć diabetycy rzeczywiście muszą kontrolować jego spożycie.
– Popularne „nie jedz cukru, bo zachorujesz na cukrzycę” jest nieprawdziwe. Problemem jest przejadanie się, brak ruchu, niewłaściwe nawyki żywieniowe, które z czasem doprowadzają do nadwagi. W diecie ponad połowy Polaków jest za mało warzyw i owoców, nieprzetworzonych produktów zbożowych (kasze, otręby, ciemne pieczywo), ryb. Natomiast jest zdecydowanie za dużo tłuszczów (często w połączeniu z cukrem w postaci batoników, ciasteczek itp.) – mówi lek. med. Anna Senderska.
Zobacz też: Zdziwisz się, w jakich produktach ukrywa się cukier!
Co trzeba wiedzieć o cukrze?
Cukry (a właściwie węglowodany) są naturalnie występującymi w przyrodzie składnikami pokarmowymi.
W owocach i warzywach znajdują się sacharoza, glukoza, fruktoza, w miodzie – fruktoza i glukoza, w mleku i przetworach mlecznych – laktoza, galaktoza, a w zbożach – maltoza.
Bez węglowodanów organizm człowieka nie może prawidłowo funkcjonować. Cukry są jedynym „pokarmem” dla mózgu. Ich brak w diecie przyczynia się do obniżenia możliwości intelektualnych (problemów z koncentracją, pamięcią itp.), a także wpływa negatywnie na nasze samopoczucie – obniża się poziom serotoniny (hormonu odpowiedzialnego za nastrój). Cukry są ważnym składnikiem błon komórkowych, pomagają w spalaniu tłuszczów, zapobiegają zakwaszaniu organizmu, biorą udział w procesie krwiotwórczym. Można tak wymieniać bez końca.
– Jeśli potrzebujemy dziennie 2000 kcal i z tego średnio 55-60% czerpiemy z cukrów (węglowodanów), to w przeliczeniu musimy ich zjeść ok. 270–300 gramów dziennie. W większości powinny to być węglowodany złożone pochodzące głównie z produktów zbożowych (pieczywo, kasze, ryż, płatki owsiane), ale także cukry proste zawarte głównie w owocach, miodzie czy cukrze krystalicznym – mówi lek. med. Anna Senderska.
Cukry są niezastąpione w kuchni. Nie tylko nadają słodki smak potrawom lub neutralizują smak kwaśny czy gorzki, ale również mają wpływ na barwę, konsystencję czy okres przydatności do spożycia. Żaden inny składnik (występujący naturalnie czy otrzymany syntetycznie) nie jest w stanie w pełni zastąpić cukru w kuchni, choć na różnych etapach przygotowania posiłku można korzystać z jego zamienników.
– Spożywanie czystego cukru w ilości do 30 g na dobę jest dla organizmu obojętne, pod warunkiem, że jest on stosowany do przyrządzania posiłków – dodaje lek. med. Anna Senderska.
Sacharoza (jej najbardziej znanymi postaciami są cukier biały czy brązowy) pozyskiwana jest z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej i jest produktem naturalnym, który niczym nie różni się od cukrów obecnych w owocach czy warzywach.
Osoby zdrowe mogą spożywać cukier bez żadnych ograniczeń, choć oczywiście liczba kalorii spożytych w różnych produktach (w tym również tych dostarczanych przez cukry) musi być równa liczbie kalorii potrzebnych w procesie podstawowej przemiany materii i wydatkowanym na aktywność fizyczną. Spożywanie cukrów w ogromnych ilościach (tak jak nadmiar tłuszczów czy nabiału) może prowadzić do nadwagi. Najważniejsze jest, by we wszystkim zachować umiar.
Czy warto szukać produktów „bez cukru”?
Eliminowanie cukrów z codziennej diety jest warunkiem wielu diet odchudzających. W związku z tym wiele osób szuka na półkach sklepowych produktów opatrzonych informacją „bez cukru”, myśląc, że zawierają one mniej kalorii. Nie zawsze jednak tak jest.
Na przykład cukier w płatkach śniadaniowych może być zastąpiony skrobią, ale ona zawiera taką sama liczbę kalorii.
Warto też pamiętać, że cukry odgrywają ważną rolę w utrwalaniu żywności i w przedłużaniu jej trwałości. Jeśli więc są eliminowane z produktu, to równocześnie musi zostać zmieniona jego receptura, a co za tym idzie – zatracona zostanie wyjątkowość naszego ulubionego produktu.
Zobacz też: Ile kalorii mają zamienniki cukru i czy warto ich używać?
Na podstawie materiałów prasowych/mn
