Tygodniowy czas pracy
Zgodnie z art. 131 kodeksu pracy, tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Powyższe ograniczenie nie dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.
Godziny nadliczbowe
W myśl art. 151 kodeksu pracy, praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.
Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w dwóch przypadkach:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Czym nie jest praca w godzinach nadliczbowych
Nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych.
Odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133 kodeksu pracy.
Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
Jeśli praca w godzinach nadliczbowych przypada w nocy lub w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy oraz w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za prace w niedziele lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc. wynagrodzenia.
Dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia przysługuje również za każda godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku.
Za pracę w godzinach nadliczbowych, przypadającą w każdym innym dniu, przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 50 proc. wynagrodzenia.
Wynagrodzenie lub wolne
W zamian za pracę w godzinach nadliczbowych, możliwe jest również udzielenie pracownikowi czasu wolnego od pracy w takim samym wymiarze.
Może to nastąpić zawsze na pisemny wniosek pracownika lub bez wniosku, wówczas pracodawca jest zobowiązany do udzielenia czasu wolnego od pracy najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych.