Jeśli bliski odchodzi w domu, musisz o jego śmierci poinformować przychodnię rejonową. Lekarz, który przyjdzie, wystawi kartę zgonu. Zasadniczo powinien to być ten sam specjalista, który ostatni w okresie 30 dni przed dniem śmierci udzielał świadczeń zmarłej osobie. Jeśli nie ma takiego lekarza (bo np. jest na urlopie) i nie może dokonać oględzin zwłok w ciągu 12 godzin od wezwania, kartę wystawia lekarz, który stwierdził zgon, będąc wezwany do nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania, lub lekarz zatrudniony w ośrodku sprawujący opiekę zdrowotną nad danym rejonem. Jeśli śmierć nastąpiła w dzień wolny od pracy, trzeba powiadomić świąteczną opiekę lekarską (telefon znajdziesz w przychodni) lub pogotowie – numer 999.
Karta zgonu to podstawowy dokument niezbędny przy zlecaniu firmie pogrzebowej zabranie ciała i przygotowania do pochówku.
Uwaga!
Jeśli zachodzi podejrzenie, że przyczyną zgonu było przestępstwo, kartę wystawia lekarz, który na zlecenie sądu lub prokuratora dokonuje oględzin zwłok lub sekcji.
Krok 2 - Powiadom urząd stanu cywilnego
Zgon zgłasza się w urzędzie stanu cywilnego, właściwym ze względu na miejsce śmierci. Trzeba to zrobić w ciągu 3 dni (24 godzin przy chorobie zakaźnej). Uprawnionymi do powiadomienia o śmierci są w kolejności:
- małżonek lub dzieci zmarłego,
- najbliżsi krewni lub powinowaci,
- osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon,
- osoby obecne przy zgonie,
- administrator domu, w którym nastąpił zgon.
W urzędzie należy złożyć kartę zgonu oraz:
- dowód osobisty zmarłego,
- książeczkę wojskową (gdy zmarły nie ukończył 50 lat),
- odpis aktu urodzenia (w przypadku śmierci dziecka),
- podanie o 3 bezpłatne odpisy skrócone aktu zgonu.
Ponadto do wglądu:
- dowód osobisty osoby zgłaszającej zgon,
- dowód osobisty współmałżonka lub odpis skrócony aktu małżeństwa, gdy zmarły pozostawał w związku małżeńskim.
Krok 3 - Ustal szczegóły pogrzebu
Po załatwieniu formalności w urzędzie stanu cywilnego, mając już akt zgonu, powinnaś pójść do kancelarii parafialnej lub zarządu cmentarza i ustalić datę i godzinę pogrzebu. Tu też musisz opłacić miejsce na cmentarzu, chyba że już takie posiadasz. Ceny są różne – wahają się od kilkuset złotych do kilku tysięcy w zależności m.in. od miasta, rodzaju grobu (ziemny, murowany). Wiele osób decyduje się na kremację (koszt – ok. 600 zł).
Uwaga!
Większość firm pogrzebowych oferuje pomoc w załatwianiu formalności. Decydując się na pośrednictwo takiej firmy, powinnaś dostarczyć jej kartę zgonu, dowód osobisty osoby zmarłej, dokument poświadczający jej ubezpieczenie (np. odcinek renty) i twój dowód osobisty. Musisz też podpisać upoważnienie, które umożliwi firmie działanie. Jej pracownik załatwi akt zgonu, pogrzeb z zarządem cmentarza
i zgłosi wniosek o zasiłek pogrzebowy. Koszt pogrzebu to kwota 2500–4000 zł.
Załatwiamy urzędowe formalności - forum >>
Krok 4 - Złóż wniosek o zasiłek
Zasiłek pogrzebowy to jednorazowe świadczenie, które jest przyznawane na pokrycie wydatków związanych z pogrzebem. Pieniądze otrzymuje osoba, która za to zapłaciła. Najczęściej jest to najbliższa rodzina, ale jeżeli np. podpisałaś z zakładem pogrzebowym umowę o kredytowanie pogrzebu, to on odbierze zasiłek.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
- osoby podlegającej ubezpieczeniu emerytalnemu,
- emeryta lub rencisty,
- osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury (renty), ale spełniała warunki do jej uzyskania,
- osoby pobierającej zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości macierzyńskiego,
- członka rodziny jednej z wymienionych wyżej osób.
Świadczenie wypłaca się w wysokości 200 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci danej osoby. Obecnie jest to 6162,96 zł.
Uwaga!
Wniosek o zasiłek musisz zgłosić w okresie 12 miesięcy od dnia zgonu, inaczej pieniądze przepadną.
Aby otrzymać zasiłek, trzeba przedstawić w oddziale ZUS:
- wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z-12 ),
- skrócony odpis aktu zgonu,
- oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu,
- dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo (np. skrócone odpisy aktów stanu cywilnego).
Krok 5 - Zgłoś się po odprawę
Jeśli zmarły był pracownikiem, rodzinie przysługuje odprawa pośmiertna. Nie ma znaczenia przyczyna zgonu (np. popełnił samobójstwo) ani fakt, czy w tym czasie pracował, czy przebywał np. na urlopie wypoczynkowym. To świadczenie jest wypłacane także wtedy, gdy bliski zmarł już po rozwiązaniu umowy o pracę, ale był w tym czasie na zasiłku chorobowym.
O wypłatę odprawy należy zwrócić się do firmy, w której bliski był zatrudniony. Prawo do tego świadczenia przysługuje małżonkowi oraz innym członkom rodziny, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej (patrz krok 6). W takiej sytuacji odprawę dzieli się w częściach równych między wszystkich uprawnionych. Gdy po zmarłym pozostała tylko jedna osoba, otrzyma świadczenie w wysokości połowy wyliczonej odprawy.
Wysokość odprawy zależy od stażu pracy pracownika u danego pracodawcy i wynosi:
- miesięczne wynagrodzenie, gdy pracował mniej niż 10 lat,
- 3-miesięczne zarobki, gdy był zatrudniony ponad 10 lat,
- 6-miesięczne wynagrodzenie, gdy jego staż pracy wynosił co najmniej 15 lat.
Uwaga!
Oprawa nie przysługuje, jeśli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez towarzystwo ubezpieczeniowe nie jest niższe od odprawy pośmiertnej. Gdy jednak odszkodowanie jest niższe od kwoty odprawy – firma wypłaca rodzinie różnicę między tymi świadczeniami.
Krok 6 - Ubiegaj się o rentę
Przysługuje w razie odejścia osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do ich uzyskania.
Do renty są uprawnione:
dzieci własne lub przysposobione, dzieci drugiego małżonka pod warunkiem, że nie ukończyły 16 lat lub 25 lat, gdy się uczą.
Świadczenie jest przyznawane bez względu na wiek, jeśli dziecko stało się niezdolne do pracy przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki do ukończenia 25 lat,
- wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.
Rentę dostaną pod warunkiem, że spełniają wymóg wieku (jak dzieci własne), zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią osoby ubezpieczonej a ponadto nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach,
- wdowa, gdy w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci (wnuków, rodzeństwa) uprawnionych do renty po zmarłym.
Renta rodzinna będzie przysługiwała także wdowie, która osiągnie wymagany wiek lub stanie się inwalidką w ciągu 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dzieci.
Uwaga! Jeżeli twój mąż zmarł, a byliście rozwiedzeni, dostaniesz rentę, gdy oprócz ww. warunków miałaś prawo do alimentów ustalonych wyrokiem lub ugodą.
Gdy bliski umiera za granicą
Sprowadzenie ciała do kraju wymaga zgody starosty lub prezydenta miasta, na terenie którego zamierzasz pochować krewnego. Jego decyzję należy pokazać w polskim konsulacie wraz z:
- aktem zgonu oraz zaświadczeniem, że zgon nie był spowodowany chorobą zakaźną,
- zezwoleniem koronera na wywóz zwłok,
- zaświadczeniem z firmy pogrzebowej, że ciało znajduje się w metalowej zaspawanej trumnie.
Na podstawie tych dokumentów konsulat wyda zaświadczenie na przewóz zwłok do kraju. Zgon zgłaszasz w urzędzie stanu cywilnego.
Alicja Hass / Przyjaciółka