Nie zamykaj się w 4 ścianach!
Wychowywanie małych dzieci – niezależnie od tego, czy jest ich w rodzinie kilkoro, czy też tylko jedno – wiąże się zwykle z ograniczeniem kontaktów społecznych i z koniecznością spędzania wielu długich godzin w domu. Jeśli matka próbuje w dodatku żyć i wychowywać w sposób odmienny od tego, do czego przyzwyczaiło się najbliższe otoczenie, to bardzo łatwo może doświadczyć uczucia osamotnienia, a nawet zwątpienia w realne możliwości wypróbowywania nowych dróg. Bardzo ważną funkcję mogą spełniać w tym zakresie spotkania w grupach matek o pokrewnych zainteresowaniach i stylach życia. Zwyczaj spontanicznego tworzenia się tego rodzaju grup ma w Holandii długą i dobrą tradycję. Myślę, że gdybym w pierwszych latach macierzyństwa nie poznała takiej formy „kobiecej samopomocy”, to moje intensywne, lecz samotne poszukiwania nowych dróg wychowania i kultury życia rodzinnego pozostałyby bezowocne. Lata uczestnictwa w tej grupie wspominam dziś ciepło i z wielką wdzięcznością.
Zobacz też:Rozwój dziecka – vademecum
Zaczęłam wówczas czytać książki z zakresu pedagogiki waldorfskiej, nauczyłam się bardzo wiele o moich dzieciach i z całą pewnością nie mniej o sobie samej. Zaczęłam wymyślać zabawy paluszkowe i „śpiewanki na każdą okazję”, obchodzić święta doroczne, robić zabawki.
Grupy matek tworzą się zwykle spontanicznie przy żłobku, przedszkolu lub szkole waldorfskiej. Bywa też i odwrotnie. Z inicjatywy dobrze działających, entuzjastycznych grup matek powstało w Holandii niejedno przedszkole i szkoła.
Scenariusz spotkania
Grupy takie mogą mieć bardzo rozmaite formy. Może to być cotygodniowy wieczór dla matek albo też poranek, w którym uczestniczą one wraz z dziećmi. Istotne jest w tym ostatnim przypadku, by nie było to spotkanie przy herbacie z wianuszkiem dzieci dokoła. Dzieci powinny koniecznie bawić się pod opieką w innym pomieszczeniu. Dobre planowanie, jak też szczegółowe opracowanie formy spotkań decydują o sukcesie. Zwykle dzieje się tak, że kilka entuzjastycznych matek spontanicznie organizuje parę kolejnych spotkań i nie ma jeszcze osoby, która by rozpoczynała i przygotowywała tematy do omówienia czy zajęcia praktyczne. Spotkania ograniczają się początkowo do przyjemnej rozmowy na tematy codzienne. Szybko jednak pojawia się (przynajmniej u części uczestniczek) uczucie pewnego niezadowolenia i niedosytu, bo chodziło przecież o coś więcej.
Struktura i plan pracy stają się na dłuższą metę konieczne. Spotkaniem powinien ktoś kierować. Może to być zawsze ta sama osoba, taka, która lubi i potrafi to robić, bądź też różne osoby po kolei.
Temat spotkania
Osoba kierująca jest odpowiedzialna za przygotowanie tematu i za przebieg całego wieczoru czy poranka. Rozpoczyna ona spotkanie (na przykład krótką sentencją) i czuwa nad tym, by wszystkie części nie trwały dłużej, niż zaplanowano. Być może uda się pozyskać jakąś doświadczoną przedszkolankę lub inną kompetentną osobę do poprowadzenia kursu szycia lalek szmacianek, opowiedzenia o zbliżającym się święcie, nauczenia piosenek, które śpiewa się z dziećmi, i tak dalej.
Zobacz też:Zabawa z dzieckiem – jak ją zorganizować?
A oto przykłady tematów spotkań:
− role matki i żony / emancypacja,
− ścieżka rozwoju wewnętrznego / ćwiczenia wzmacniające siły wewnętrzne,
− fazy rozwoju u dziecka,
− zabawa i zabawki,
− zmysł dotyku, życia, ruchu i równowagi,
− cztery temperamenty (temat dotyczy dzieci w wieku szkolnym),
− sztuka omawiania dzieci w przedszkolu i szkole waldorfskiej,
− stworzenie kultury wspólnego śpiewania z dziećmi w domu,
− rytm dnia i rytuały wieczorne,
− sztuka opowiadania baśni,
− piosenki, zabawy paluszkowe i zabawy na kolankach,
− korzystanie z mediów,
− wyznaczanie granic,
− odżywianie i kultura wspólnego spożywania posiłków,
− właściwa odzież dla dzieci,
− przygotowania do świąt dorocznych,
− własnoręczne robienie zabawek.
Dobrze zaplanowane spotkanie powinno mieć wyraźny podział na części. Mogłoby dla przykładu wyglądać tak:
Część I
Rozpoczyna się od kilku piosenek odpowiednich do sezonu i ewentualnie nawiązujących do zbliżającego się święta. Potem kilka minut na zabawy paluszkowe. Część tę musi ktoś przygotować i poprowadzić. Taki początek ułatwia dyskretne dołączanie się spóźnialskich.
Część II
Rozmowa na przygotowany w domu temat (na przykład na temat fragmentu jakiejś książki). Bardzo istotne jest tu zarezerwowanie czasu na stawianie pytań.
Część III
Wymiana poczynionych odkryć, takich jak: przepis na niezwykłą potrawę, pomysł wspólnej wycieczki, ciekawa książka, adres sklepu z pięknymi zabawkami i tak dalej.
Część IV
Wspólne zajęcia praktyczne (na przykład szycie, wyroby z filcu, obróbka drewna) lub artystyczne (takie jak malowanie, rysunek, lepienie w glinie, witraże z bibułki i temu podobne).
O czym rozmawiać?
Zainteresowania i potrzeby są w każdej konkretnej grupie inne. W jednej mogą być to przede wszystkim tematy praktyczne, należące do kultury życia rodzinnego, w innej natomiast zagadnienia teoretyczne związane z wychowaniem lub kwestie o charakterze bardziej filozoficznym czy społecznym. Dobrze jest przeprowadzić od czasu do czasu ewaluację jakości minionych spotkań, zastanowić się wspólnie nad potrzebami grupy i ewentualnie na nowo ustalić podział czasu przydzielanego poszczególnym częściom każdego ze spotkań.Jest rzeczą naturalną, że po pewnym okresie (zwykle po kilku latach) grupy się rozpadają lub ustępują miejsca innym formom współpracy, jako że każda z uczestniczek rozwija się dalej indywidualnie i na swój własny sposób wykorzystuje doświadczenia poczynione w grupie.
Fragment pochodzi z książki: "Mam czas dla dziecka. Pedagogika waldorfska dla najmłodszych. Propozycja alternatywnej kultury wychowania w domu, przedszkolu i w żłobku", Barbara Kowalewska (Wydawnictwo Impuls). Publikacja za zgodą wydawcy.
