Czym jest manipulacja?

Negatywna triada poznawcza to zespół myśli i przekonań o negatywnym, pesymistycznym zabarwieniu/fot. Shutterstock
Ludzie, którzy poniżają, są manipulatorami z definicji. Nic nie dają, tylko biorą. Jest tysiąc sposobów na manipulowanie i oszukiwanie ludzi. Perswazja, szantażowanie zawstydzeniem, obrażanie, insynuacje i fałszywe komplementy — to wszystko są werbalne sposoby manipulacji.
Marta Wilczkowska / 28.07.2016 09:52
Negatywna triada poznawcza to zespół myśli i przekonań o negatywnym, pesymistycznym zabarwieniu/fot. Shutterstock

Dobra i zła kontrola

Manipulacja jest słowem używanym, gdy mamy na myśli „złą kontrolę”. „Dobra kontrola” jest etyczna i bezstronna. Wiąże się z wolną wolą i uczciwą wymianą.

Na przykład płacisz dziecku sąsiadów za skoszenie trawnika.

Czasami dobrzy ludzie uznają, że stosują manipulację, kiedy czują się zmuszani do zachowywania pewnych rzeczy w tajemnicy, ukrywając je przed swoimi paskudnymi partnerami. Czasami trudno jest trzymać się zasad etycznych w sytuacji nie fair. Ludzie pozbawieni zasad etycznych wydają się mieć więcej opcji do wyboru, ponieważ są w stanie robić rzeczy, których Ty byś nie mogła.

Zobacz też: Manipulacja czy realne zagrożenie

Etyka

Jeśli na przykład ktoś grozi, że Cię skrzywdzi, czy nieetyczne dla Ciebie byłoby takie wmanewrowanie tego człowieka, żeby znalazł się w sytuacji, w której będziesz mogła go związać wbrew jego woli? Jeśli ktoś ma zamiar Cię zastrzelić, czy nieetyczne byłoby zabicie go?

W typowych zachowaniach czy etyce większości ludzi nie mieści się strzelanie do innych, ponieważ większość osób po prostu nie wyobraża sobie, że ktoś mógłby strzelać do nich. Mówią sobie rzeczy takie jak: „Oj, przecież tak naprawdę to do mnie nie strzeli”.

Ponieważ ich etyka nie pozwoliłaby im zabić drugiego człowieka, naiwnie zakładają, że inna osoba nie byłaby w stanie ich zamordować. Nie o to chodzi, że nie sądzą, by groziło im niebezpieczeństwo — po prostu nie mogą uwierzyć, iż istnieje takie zło.

Fakt, iż w coś wierzysz (na przykład w to, że Twój mąż nigdy nie zrobiłby skoku w bok) nie oznacza, że to prawda. (Co więcej, fakt, że on w to wierzy, nie oznacza, iż to prawda). To właśnie w ten sposób demonicznemu przywódcy może ujść na sucho doprowadzenie do masowego samobójstwa lub eksterminacji.

Czy oszukałbym Hitlera, okłamałbym Hitlera lub zastrzelił Hitlera, aby bronić siebie i bliskich? Tak, zrobiłbym to. Jednym z naszych problemów jest to, że każdy kiedyś zrobił coś, co można nazwać manipulacją. Wyjaśnijmy sobie coś.

Zobacz też: Rodzaje manipulacji - czy związek jest udany?

Wszystko jest kwestią intencji

Nie chodzi o działanie, które jest manipulacyjne, chodzi o intencje. Jeśli kobieta jest żoną mężczyzny, który jest bardzo dominujący, nieetyczny, nałogowo pije albo ją bije, a ona oszukuje go, żeby podpisał jej upoważnienie do konta, by mogła uciec z dziećmi w środku nocy, czy to jest manipulacja?

Sądzę, że to jest sposób przejmowania dobrej kontroli i okazywania dobrej oceny sytuacji, jeśli tylko jej intencją nie jest zranienie męża ani samolubne cele. A jeśli kobieta namówi dobrego, ufnego mężczyznę do upicia się, aby mogła wyjść z jego najlepszym przyjacielem wieczorem — to jest właśnie manipulacja.

Kluczem tutaj są intencje

Zobacz także: Jak nie dać się zmanipulować?

Fragment pochodzi z książki „Wstrętni mężczyźni. Jak nie pozwolić im się dłużej ranić bez zniżania się do ich poziomu” autorstwa Jaya Cartera (Wydawnictwo Helion, 2007). Publikacja za zgodą wydawcy.

Redakcja poleca

REKLAMA