Powszechne przekonania
Powszechnie uważa się, że od czasów Ostatniej Wieczerzy do około X w. Komunię św. udzielano wyłącznie do ręki. Dowodem na to mogą być słowa św. Cyryla Jerozolimskiego zapisane w jednym z jego tekstów. Nazywał on ręce tronem, który ma przyjąć Króla, czyli Eucharystię.
Uważa się, że wszystko zmieniło się dopiero w średniowieczu, kiedy ludzie zaczęli mocno podkreślać Bóstwo Chrystusa, a pomniejszać Jego człowieczeństwo. Twierdzi się również, że rola kapłana podczas liturgii wzrosła w tamtym okresie, a podejście do kwestii moralnych było niekiedy za bardzo rygorystyczne. Uznano, że człowiek nie może trzymać, nawet przez chwilę, Ciała Chrystusa w dłoniach. Kapłan może je podać wiernemu tylko do ust. Później uważano nawet, że człowiek nie powinien w ogóle dotykać Hostii św. i że wystarczy mu tylko spoglądanie na nią w trakcie podniesienia.
Co mówią kroniki
Wiele dokumentów kościelnych zaprzecza tej tezie, że przez 10 wieków Komunia była udzielana wyłącznie do rąk. Przykładowo w V w. papież Leon Wielki pisze o przyjmowaniu Komunii św. do ust. Dokumenty, które powstały ponad 150 lat później, to kolejne dowody na powszechne udzielanie Hostii św. w ten sposób. O zwyczaju tym pisze papież Grzegorz Wielki oraz Jan Diakon – autor życiorysu św. Grzegorza Wielkiego. Ze źródeł pisanych wynika, że Hostię zaczęto przyjmować do ręki podczas prześladowań chrześcijan, kiedy wierni zanosili opłatek do domu.
Św. Bazyli żyjący w IV w. podkreślał, że tylko podczas prześladowania można brać Komunię św. do rąk. W innym wypadku było to uznawane za grzech. Jednak nawet po zakończeniu prześladowań, zwyczaj udzielania Komunii do ręki pozostał. Jednak Kościół uważał to za nadużycie i starał się z tym walczyć. W związku z tym w VII w. zwołano synod w Rouen, na którym ogłoszono, że Kościół zakazuje podawania Eucharystii do rąk. Natomiast podczas synodu w Konstantynopolu wyznaczono nawet karę za udzielenie sobie Komunii – tygodniową ekskomunikę.
Współczesne zwyczaje
Nawet papież Pius X, który w 1914 r., kiedy leżał na łożu śmierci, nie przyjął Hostii do rąk, ale poprosił o udzielenie jej do ust. Przyjmowanie Komunii św. do ręki stało się powszechne prawie pół wieku później w Holandii. Stało się ono naśladownictwem praktyki protestanckiej. Uważane było jednak za łamanie zasad Kościoła i rażące nieposłuszeństwo. Istnieje wiele dokumentów kościelnych, które opisują, że poprzez nieuczciwe środki i dezinformację zaczęto kłaść nacisk na wprowadzanie tego zwyczaju w Ameryce Północnej.
W dzisiejszych czasach Hostię podaje się wiernemu najczęściej do ust, ponieważ jest ona darzona wielkim szacunkiem. Podobnie jak duchowny, który jako szafarz ma specjalne prawo udzielania Komunii św. Zasady są przestrzegane tak bardzo, że wyłącznie ksiądz, który odprawia Mszę ma prawo udzielenia sobie Komunii. Pozostali kapłani powinni przyjąć ją do ust z rąk innego księdza.
