Mniejsze czyli słabsze
Dzieci są z natury małe, a jednak niektóre noworodki przychodzą na świat znacznie mniejsze niż inne. Nie jest to korzystne dla ich zdrowia i dalszego rozwoju.
Dotychczas było wiadomo, że mniejsze dzieci znajdują się w grupie ryzyka w zakresie wystąpienia dolegliwości takich jak porażenie mózgowe czy opóźnienia w rozwoju umysłowym. Wydaje się jednak, że nie ma wyraźnego przeskoku pomiędzy przypadkami „dziecko cierpi na poważne zaburzenie” a „dziecko jest całkowicie zdrowe” – trudności i zaburzenia mniejszych noworodków rozkładają się raczej miarowo.
Dzieci, które przychodzą na świat mniejsze, mimo że unikną ciężkiej choroby, nadal mogą być podatne na zaburzenia w późniejszych okresach rozwojowych, mogą też doświadczać lżejszych, początkowo trudnych do wykrycia postaci zaburzeń.
Mniejsze czyli bardziej podatne
Zespół naukowców z University of Alberta's School of Public Health, pod kierunkiem Iana Colmana stwierdził, że ludzie, którzy doświadczali w swoim życiu nawet lekkich lub umiarkowanych objawów depresji lub zaburzeń lękowych, przyszli na świat jako dzieci małe.
Wydaje się, że występuje tu następująca zależność: im mniejszy noworodek, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń nastroju w późniejszym okresie życia i tym cięższy może być ich przebieg.
Zespół Iana Colmana wraz z kolegami z University of Cambridge oraz University College London dokonał także drugiego odkrycia: osoby, których waga urodzeniowa była niska, później niż ich rówieśnicy po raz pierwszy wstawali i zaczynali chodzić. Należy zaznaczyć, że dla badaczy brytyjskich waga urodzeniowa dziecka była wyznacznikiem stresu i nieoptymalnego odżywienia w okresie życia płodowego dziecka; nie brali oni pod uwagę niskiej wagi urodzeniowej w powiązaniu z wcześniactwem. Nieoptymalne odżywienie oraz konieczność radzenia sobie przez organizm dziecka z hormonami stresu matki może przyczyniać się do nieoptymalnego rozwoju mózgu i późniejszych problemów zdrowotnych dziecka.
Polecamy: Długotrwały stres
Dr Agnes H. Whitaker z Columbia University i New York State Psychiatric Institute we wcześniejszych niż praca Iana Colmana badaniach wskazywała na związek między niską wagą urodzeniową (poniżej 2000 g) a zaburzeniami i trudnościami przeżywanymi przez nastolatków (średnia wieku badanych wynosiła w chwili badania 16 lat). Uczestnicy zostali poddani testom na inteligencję oraz testom motoryki.
O ile wyniki testów na inteligencję mieściły się w granicach normy, o tyle średnia okazała się niższa niż średnia w grupie kontrolnej, złożonej z nastolatków o wadze urodzeniowej mieszczącej się w normie. Część badanych nastolatków miała również problemy z motoryką. Zdaniem dr Whitaker okołoporodowe czynniki ryzyka, które mogą skutkować uszkodzeniami materii białej lub hamować jej wzrost, są odpowiedzialne za niższe niż w grupie porównawczej wyniki testów zdolności poznawczych i motoryki.
Najnowsze badania dostarczyły dowodu wpływ wielkości dziecka w chwili urodzenia oraz wagi łożyska na aktywność mózgu i skłonność do zaburzeń. Naukowcy z University of Southampton wraz z kolegami z Southampton General Hospital ujawnili, że małe noworodki, które przyszły na świat z relatywnie dużym łożyskiem, wykazywały większą aktywność prawej półkuli mózgu w stosunku do półkuli lewej, co jest wzorcem charakterystycznym m. in. dla zaburzeń psychicznych takich jak depresja.
Stres doświadczany przez matki w przebiegu ciąży oddziałuje niekorzystnie na rozwój płodu, z kształtowaniem się mózgu i wzorca jego aktywności włącznie. Dysproporcja pomiędzy wielkością dziecka i łożyska obserwowana przez badaczy jest dowodem na wystąpienie jednego lub kilku z dwu rodzajów czynników: stresu przeżywanego przez kobiety podczas ciąży lub niedostatku substancji odżywczych.
Mniejsze dzieci smutnych matek
Stres, zwłaszcza pe zwlekły, może stać się przyczyną podatności dziecka noszonego w łonie na depresję. Podobnie, depresja okołoporodowa ma negatywny wpływ na rozwój dziecka, czego dowiodły badania przeprowadzone w wielu krajach zachodnich, a także badania ostatnio przeprowadzone w Bangladeszu. Weryfikowana tam była hipoteza o przewadze wpływu zdrowia psychicznego matki nad biedą, niedożywieniem i statusem socjoekonomicznym na śmiertelność niemowląt. W toku badań stwierdzono następującą prawidłowość: zaburzenia lękowe i depresja u matek w okresie ciąży może spowodować wydanie na świat mniejszego i słabszego noworodka. Wśród noworodków cierpiących na te zaburzenia matek wskaźnik śmiertelności był wyższy niż w przypadku dzieci matek nie cierpiących na zaburzenia nastroju ani na zaburzenia lękowe.
Polecamy: Czym jest depresja poporodowa?
Z powyższych badań wyłania się obraz zamkniętego cyklu, w którym zestresowana, cierpiąca na depresję matka przekazuje jeszcze w okresie ciąży podatność na zaburzenia swojemu dziecku. Nie jest to obraz pocieszający, ale daje wyobrażenie o tym, jak wcześnie należy rozpocząć działania profilaktyczne, by minimalizować ryzyko wystąpienia depresji. Zapewniając optymalną opiekę i terapię dorosłemu pokoleniu, jednocześnie służba zdrowia ma szansę zainwestować w najwcześniejszą z możliwych profilaktykę depresji u pokolenia następnego, a pochylenie się z troską nad depresją może przynieść korzyści zarówno w krótkiej jak i długiej perspektywie czasowej.
Źródło:
BioMed Central Limited (2010, August 26). Sad mothers have small babies, rural Bangladesh study finds. ScienceDaily. Retrieved February 27, 2011, from http://www.sciencedaily.com¬ /releases/2010/08/100825191120.htm
University of Alberta (2007, December 5). Smaller Babies More Prone To Depression, Anxiety Later On. ScienceDaily. Retrieved February 27, 2011, from http://www.sciencedaily.com¬ /releases/2007/12/071204154710.htm
JAMA and Archives Journals (2006, October 3). Low Birth Weight Infants May Have Cognitive And Physical Problems When They Reach Adolescence. ScienceDaily. Retrieved February 27, 2011, from http://www.sciencedaily.com¬ /releases/2006/10/061002215210.htm
Public Library of Science (2008, September 30). Birth Size Is A Marker Of Susceptibility To Breast Cancer Later In Life. ScienceDaily. Retrieved February 27, 2011, from http://www.sciencedaily.com¬ /releases/2008/09/080929212923.htm
University of Southampton (2011, February 18). Brain function linked to birth size; Study sheds light on mental health problems later in life. ScienceDaily. Retrieved February 27, 2011, from http://www.sciencedaily.com¬ /releases/2011/02/110218111715.htm
