Czym jest integracja sensoryczna?
Każdy ze zmysłów reaguje na bodźce w określony sposób. Kiedy słyszymy głośny dźwięk – zatykamy uszy, a kiedy czujemy nieprzyjemny zapach – wstrzymujemy oddech… To nic innego jak integracja sensoryczna (SI). To dzięki niej potrafimy zachować równowagę (odpowiada za to tzw. zmysł przedsionkowy), nie mamy problemów z koncentracją, reagujemy adekwatnie do sytuacji.
Podstawowymi zmysłami, które jako pierwsze pojawiają się i kształtują w życiu człowieka (bo już w łonie matki!) są:
- zmysł dotyku,
- zmysł przedsionkowy (związany z równowagą),
- zmysł czucia głębokiego (związany z koordynacją ciała).
Chociaż mózg człowieka przez całe życie dostosowuje się do bodźców, które do niego docierają, to proces integracji sensorycznej przebiega zwykle od urodzenia do okresu wczesnoszkolnego (czyli mniej więcej do 7.-9. roku życia). Wówczas mózg człowieka jest najbardziej plastyczny i najlepiej przyswaja tego typu umiejętności. Jednak czasami zdarza się tak, że zmysły nas zawodzą. Niekiedy zwykły dotyk może boleć jak mocne uderzenie, lub odwrotnie – uszczypnięcie jest prawie nieodczuwalne. To właśnie zaburzenia integracji sensorycznej. Zaburzenia te w języku medycznym są zwane również deficytami. Dzieli się je na dwojakiego rodzaju: nadwrażliwość i podwrażliwość sensoryczną.
Warto przeczytać: Jak leczyć zaburzenia integracji sensorycznej u dziecka?
Jakie są objawy nadwrażliwości sensorycznej?
Możesz podejrzewać nadwrażliwość sensoryczną u swojego dziecka, gdy:
- jest „nietykalskie”, nadwrażliwe;
- niechętnie się ubiera;
- ma problemy z zapinaniem guzików;
- metki ubraniowe są dla niego wyjątkowo dokuczliwe ("drapią");
- nie chce nosić obcisłych rajstop, skarpetek; mówi, że go to boli, swędzi, jest nieprzyjemne;
- nawet łagodny dotyk (głaskanie) sprawia mu ból;
- nie lubi łaskotek;
- unika dotykania wyrazistych faktur materiałów, np. sztruksu wykładziny, włóczki;
- unika wibrujących, drgających zabawek;
- unika karuzeli, huśtawek;
- nie lubi dźwięków (zwłaszcza głośnych);
- nie lubi mycia głowy i czesania włosów;
- nie lubi mycia gąbką;
- nie lubi zimnej pościeli;
- brak mu koordynacji ruchowej – ma problemy z utrzymaniem równowagi, naśladowaniem ruchów, z łapaniem i kopaniem piłki, z robieniem „uników”;
- stroni od zabaw grupowych;
- unika tłumu;
- lubi zabawy, które doskonale zna;
- woli rozrywkę „bierną” : oglądanie telewizji, czytanie książek;
- ma trudności z wymową;
- brak mu wiary w siebie.
Jakie są objawy podwrażliwości sensorycznej?
Możesz podejrzewać podwrażliwość sensoryczną u swojego dziecka, gdy:
- potrzebuje silnych bodźców (głaskanie, łaskotki bywają dla niego nieodczuwalne);
- jest impulsywne;
- wszystko robi szybko i niedokładnie;
- celowo uderza ciałem o różne przedmioty (poszukuje silnych bodźców);
- słabo reaguje na ból;
- jest w ciągłym ruchu;
- jest niezdarne: często coś rozlewa, upuszcza;
- nie potrafi się skupić, skoncentrować, jest rozproszone;
- rozprasza go np. dużo kolorów na jednej przestrzeni (obrazy), plakaty w pokoju…
- ma problemy z nauką czytania i pisania;
- brak mu dobrej organizacji zabawy (ma problemy z zagospodarowaniem przestrzeni);
- ma słabą koordynację ruchową (ma problemy z utrzymaniem równowagi);
- często ulega wypadkom (potyka się, upada);
- brak mu wiary w siebie.
U dziecka mającego problemy z integracją sensoryczną występuje więcej niż jeden z objawów.
Moje dziecko ma objawy deficytów SI. Co mam robić?
Kiedy rodzic zauważa niepokojące sygnały powinien udać się do terapeuty SI, który poprzez szereg ćwiczeń (przypominających zabawy) sprawi, że dziecku będzie łatwiej żyć w społeczeństwie, a jego mózg zacznie należycie odbierać bodźce płynące z zewnątrz. Terapeuta również doradzi rodzicom jak mogą ćwiczyć z dzieckiem w domu, żeby wzmocnić efekty leczenia. Pamiętajmy, że mózg jest plastyczny przez całe życie, ale najlepiej przyswaja wiedzę, kiedy jest młody, dlatego im szybciej dziecko zacznie uczestniczyć w terapii tym lepszych efektów można się spodziewać.
Polecamy: Jak zadbać o prawidłowy rozwój ruchowy dziecka?
