Biblia, z gr. biblios, dosłownie znaczy „księgi” (jest to liczba mnoga od „biblion”- księga, zwój papirusu). Biblia jest więc zbiorem ksiąg stanowiących sacrum czyli świętość, autorytet religijny. To najbardziej znane dzieło na świecie, tłumaczone na 1200 języków. Jest to jednocześnie arcydzieło literatury. Utwór spisany jest przez wielu autorów, zawierający różne rodzaje i gatunki literackie.
Okres powstawania Biblii
Biblia powstawała w długotrwałym procesie tworzenia. Najstarsze jej części - Pięcioksiąg i Psalmy - pochodzą z XIII w. p.n.e. W VIII - VI w. p.n.e. powstały Księgi Izajasza, Jeremiasza i Ezechiela, w V - IV w. p.n.e. - Księga Hioba, Eklezjasty, Pieśń nad pieśniami. Z I w. p.n.e. pochodzi Księga Mądrości. Nowy Testament powstał natomiast I w. n.e., między rokiem 51 a 96.
Elementy Biblii
Biblia dzieli się na: Stary Testament (napisany został w języku hebrajskim, aramejskim i greckim) oraz Nowy Testament (w języku greckim).
Biblia jest dziełem niezwykle złożonym i rozbudowanym, zbiorem różnych rodzajów i gatunków literackich. Są tu: psalmy (błagalne, dziękczynne, pochwalne, mądrościowe, królewskie patriotyczne), przypowieści (proste obrazki, historyjki ilustrujące życiowe prawdy), podania, legendy, pieśni, modlitwy, dialogi, aforyzmy, poematy, listy, hymny i treny.
Cechy epickie noszą Ewangelie, Księga Rodzaju, Listy; cechy liryczne – hymny i psalmy; elementy dramaturgii odnaleźć można we fragmentach Księgi Hioba i w Pieśni nad pieśniami.
Zobacz też : Postacie biblijne ze Starego Testamentu
Znaczenie Biblii
Znaczenie Biblii w kulturze ludzkości jest przeogromne. Przede wszystkim jest to święta księga Żydów i chrześcijan. Tym samym stanowi źródło norm moralnych, prezentuje wzorce postępowania, określa co jest dobre, a co złe. Jest próbą odpowiedzi na ludzkie pytania dotyczące życia i śmierci, szczęścia i cierpienia.
Biblia jest także bogatym zbiorem prawd o człowieku i o złożoności natury ludzkiej. Opowiada o czasach odległych, ale eksponuje wartości uniwersalne i niezależne od czasów historycznych. Posiada duże wartości artystyczne. Dla literatury stanowi niewyczerpany skarbiec wzorów osobowych i postaw, anegdot, fabuł, wątków i motywów.
Zobacz też : Biblia - motywy biblijne
Przekłady Biblii
Biblia została napisana w języku hebrajskim, aramejskim i greckim. Najstarsze jej tłumaczenie, tzw. Septuaginta - przekład „siedemdziesięciu” z hebrajskiego na grecki, został sporządzony w Aleksandrii w III-II w. p.n.e.
Drugim ważnym tłumaczeniem jest tzw. Wulgata - przekład na język łaciński dokonany w IV w. n.e. przez św. Hieronima. Liczne tłumaczenia na języki narodowe miały miejsce w dobie reformacji. Marcin Luter w XVI w. przetłumaczył Biblię z greki na język niemiecki.
Najstarsze polskie tłumaczenia Biblii to: Biblia królowej Zofii, tzw. Szaroszpatacka (XV w.), Biblia Leopolity (XV w.), Biblia Jakuba Wujka (1599). Istniały także przekłady innowiercze, np. Biblia brzeska (kalwińska), Biblia nieświeska (ariańsko-soczyniańska), Biblia gdańska (luterańska).
Wielu twórców dokonało również tłumaczeń fragmentów Biblii, np. M. Sęp-Szarzyński. W 1965 r. ukazała się Biblia Tysiąclecia - całość tłumaczona z oryginału przez benedyktynów tynieckich. Wielkiego zadania przełożenia Biblii na język polski podjął się również Cz. Miłosz. Przetłumaczył następujące fragmenty: Księgi Psalmów, Pieśni nad pieśniami, Księgi Hioba, Eklezjasty i Apokalipsę św. Jana.
