Gry to strata czasu czy jeszcze jedno narzędzie rozwoju dziecka?
Jak zwykle wszystko zależy od tego o jakie gry pytamy czy też o jaki rozwój. Wszystko zależy od celu i od sytuacji. Jeśli zapytamy szachistę o to czy szachy mają walory edukacyjne, zwykle nawet nie usłyszymy odpowiedzi, tylko zobaczymy zdziwienie w jego oczach. Każdy człowiek wie, że szachy, gra znana już w Persji w latach 70-tych VI wieku naszej ery, uczy analizy, planowania, strategicznego myślenia, poprawiają pamięć, wyobraźnię przestrzenną, abstrakcyjne i logiczne myślenie. A inne gry? Czy warto pozwolić grać dziecku? Granie jest przecież nieodłącznym elementem kultury człowieka. Granie jest jedną z podstawowych form rozrywki, a rozrywka, jak chce Johan Huizinga, podstawą wszelkiego działania człowieka, stąd też pojęcie, które autor ten wymyślił, opisujące naszą, ludzi skłonność do współzawodnictwa, gier i uciech – homo ludens.
Granie ma wpływ na rozwój dziecka
Czasami nie zdajemy sobie sprawy jak wiele obszarów dotyka temat gier w życiu człowieka. Granie ma wpływ na rozwój wielu funkcji psychicznych i społecznych człowieka. Może rozwijać mowę, pozwala zwiększyć koncentrację, pomaga wprowadzać różne pojęcia, może uczyć podstaw matematyki. Gdy mówimy o grach w kontekście rozwoju dziecka, dodajemy często przymiotnik „edukacyjne”, który ma podkreślić, że ta konkretnie gra jest stworzona z myślą o realizacji jakiegoś programu rozwojowego. Każda gra czegoś uczy i stosowanie tego przymiotnika jest tylko wytrychem dla sumienia rodziców, którzy dbają o świadomy dobór treści dla swoich pociech. Mało kto przecież testuje gry zanim przekaże je swojemu dziecku do zabawy. W dobie gier komputerowych, zakup kolejnej pozycji nie służy przecież wspólnej rozrywce, tylko zajęciu czymś młodego człowieka, by mieć trochę świętego spokoju i czasu dla siebie.
Polecamy: Jak urządzić wieczór gier i zabaw?
(Nie)bezpieczne gry?
Ostatnio coraz częściej przeczytać możemy artykuły o szkodliwości gier komputerowych dla rozwoju dzieci i młodzieży. Sam tytuł wzbudza niezdrowy dreszcz. Jeśli pozostawimy nasze pociechy bez nadzoru i rodzicielskiej kontroli, to nawet zabawa na podwórku może okazać się szkodliwa, bo nie wiadomo jakie treści dziecko i od kogo będzie przyswajać. Choć niektórzy pamiętają czasy, gdy dzieci bez nadzoru całymi dniami przesiadywały na dworze i niektórym udało się to przeżyć, a nawet wyjść na ludzi.
Polecamy: Dziecko przed komputerem – porady dla rodziców
Zalety gier planszowych
Granie z dziećmi jest kolejną okazją do spędzania z nimi czasu. Ma też ogromne walory edukacyjne, jak na przykład gry planszowe. Uczą one przestrzegania reguł, liczenia, grupowania, rozpoznawania kształtów, cyfr i liter, rozwijają percepcję, koncentrację i koordynację wzrokowo-ruchową, co podwyższa sprawność manualną dzieci. Wydłużają też czas, w którym dziecko może się skupić, a to poprzez zaangażowanie, to znów dzięki współzawodnictwu i radości wygrywania. Ponadto gra jest modelem, uproszczeniem pewnych reguł znanych z codziennego życia. Dzięki temu można się skupić na wybranym wycinku rzeczywistości. Gra jest pretekstem do rozmowy. Bywa także katalizatorem do zadawania pytań przez dziecko i do rozmów na tematy poważne. Jest zatem też źródłem umiejętności społecznych takich jak komunikacja werbalna, dzielenie się, cierpliwość, zachowanie kolejności i radość z interakcji z innymi osobami.
Polecamy: Jak gry komputerowe wpływają na dzieci?
Nauka rywalizacji
Dzieci niezwykle poważnie podchodzą do gry więc ogromna rola rodziców w tym, by rozważnie wprowadzać je w zagadnienia rywalizacji, wygranej i porażki. Nie raz widzimy niezwykle szczęśliwe i dumne z siebie dzieci, które wygrywają, a także skrajnie nieszczęśliwych graczy, którzy przegrywali. Pamiętajmy, że czasem warto jest dać wygrać, by dziecko poczuło się pewnie. Wygrywanie sprzyja podnoszeniu pewności siebie, śmiałości i rozbudza ambicje. Ważna jest jednak również nauka przegrywania. Dzieci w wieku wczesnoszkolnym powinny już dowiedzieć się, że przegrana nie jest porażką i poznać zasady fair play. Dla rozluźnienia rygoru można czasem się umówić, że dziś gramy zgodnie z zasadami, a kiedy indziej gramy według zmienionych zasad, bądź wręcz programowo oszukujemy. Do tego jest też kilka stosownych gier karcianych. Łamanie zasad czy ich zmienianie, szczególnie jeśli na to się umówimy, też ma walor edukacyjny, kształtuje bowiem myślenie kreatywne, tak potrzebne w dzisiejszym świecie.
Na koniec gry komputerowe…
Z pewnością poprawiają koncentrację na długo, bowiem dając gotowe scenariusze, angażują większość zmysłów i całą uwagę. Mają często te same walory, co gry planszowe, karciane czy inne. Jedyna różnica jest w tym, że nas przy tym nie ma. Nie uczestniczymy ani w porażkach, ani w sukcesach. Uczymy dziecko pracy z komputerem, co z pewnością jest bardzo przydatne. Jednak przysiądźmy się czasem i zobaczmy co to za gra, jakie zdolności rozwija i jakie postawy kreuje, wreszcie. Jeżeli jest to gra online, z kim nasze dziecko się kontaktuje i o czym rozmawia.
Czasem poświęćmy wieczór po pracowitym trudnym dniu i grajmy z dziećmi. Gry naprawdę rozwijają dzieci, nas i więzi między nami.
Autor: Piotr Matla
Zobacz także: Jak spędzać z dzieckiem czas przed komputerem?
