Grafomotoryka to umiejętność pisania i rysowania, która wymaga zdobycia szeregu sprawności. Aby pisać, trzeba umieć naśladować ruchy, wykonywać ruchy precyzyjne i całe ich sekwencje, posiadać odpowiednią koordynację wzrokowo-ruchową, percepcję wzrokową i sprawność manualną. To umiejętności, z którymi się nie rodzimy. One kształtują się we wczesnym dzieciństwie i doskonalą latami. W ich rozwoju pomagają ćwiczenia grafomotoryczne. Stosuje się je w edukacji dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale także u osób dorosłych, np. w rehabilitacji ludzi starszych, po urazach i chorobach obniżających sprawność dłoni (np. po udarach).
Spis treści:
Jak ćwiczyć grafomotorykę?
Zanim dziecko rozpocznie właściwe ćwiczenia grafomotoryczne, najpierw stosuje się dużo prostsze zadania ruchowe, usprawniające całe ciało dziecka, potem ruchy całych rąk, w końcu dłoni i palców.
W ramach takiego wstępnego przygotowania dzieci ćwiczą:
- zabawy paluszkowe,
- przesypywanie i przelewanie,
- wydzieranie z papieru,
- malowanie dłońmi,
- wyklejanie, wycinanie,
- wiązanie, nawlekanie, zapinanie guzików,
- grę na instrumentach,
- lepienie z plasteliny,
- budowanie z klocków,
- układanie puzzli.
Później przechodzi się do właściwych ćwiczeń grafomotorycznych, które mogą polegać na:
- kolorowaniu obrazków,
- łączeniu kropek,
- rysowaniu po śladzie,
- kopiowaniu przez kalkę,
- rysowaniu różnorodnych kształtów,
- rysowaniu szlaczków,
- rysowaniu drogi w labiryncie,
- pisaniu pojedynczych liter i cyfr.
Podobne ćwiczenia poprawiające sprawność całej ręki, jak i ćwiczenia grafomotoryczne stosuje się w rehabilitacji np. w ramach terapii zajęciowej – stąd w domach opieki dla seniorów rękodzieło (obrazki, figurki z gliny, robótki szydełkowe, wyszywanki itp.) wykonywane przez pensjonariuszy.
Przykłady ćwiczeń grafomotorycznych
Do ćwiczeń grafomotorycznych opracowywane są zeszyty ćwiczeń, ale można takie arkusze przygotować samodzielnie dla swojego dziecka czy seniora.
Poniżej przykładowe karty pracy do ćwiczeń grafomotorycznych. Większość z nich opracowana została pod kątem dzieci. Osoby dorosłe mogą pracować nad swoją grafomotoryką np. poprzez kolorowanki dla dorosłych (często nazywane też antystresowymi), które są szczegółowe i wymagają znacznej już precyzji ruchu.
Ćwiczenia grafomotoryczne – karty pracy
Poniższy arkusz z ćwiczeniami grafomotorycznymi obejmuje zadania rysowania różnych kształtów – zaokrąglonych, zygzakowatych, linii prostych i ukośnych. Pozwala kształcić rysowanie linii w różnych kierunkach z płynną lub gwałtowną zmianą kierunku:
rys. Ćwiczenia grafomotoryczne – przykłady/ Adobe Stock, appler
Niżej przykład zadania polegającego na łączeniu kropek, czyli wykonywania bardzo precyzyjnego ruchu od jednego do drugiego punktu. Po zakończeniu zadania powstaje kolorowanka, którą wypełnia się kolorami, co też stanowi ćwiczenie grafomotoryczne:
rys. Ćwiczenie grafomotoryczne – łączenie kropek/ Adobe Stock, Kazakova Maryia
Oto przykład ćwiczenia grafomotorycznego, które polega na znalezieniu drogi w labiryncie i narysowaniu jej za pomocą ciągłej linii niedotykającej ścian labiryntu:
rys. Ćwiczenia grafomotoryczne – labirynt/ Adobe Stock, wektorygrafika
Poniżej ćwiczenie grafomotoryczne związane już bezpośrednio z nauką prawidłowego pisania liter. Uczy precyzyjnego prowadzeni ręki oraz kolejności i kierunków pisania linii w konkretnej literze:
rys. Ćwiczenia grafomotoryczne – nauka pisania liter/ Adobe Stock, NATTIYAP
I ostatni z naszych przykładów, czyli trudna kolorowanka. Pozwala doskonalić chwyt wymagający bardzo precyzyjnych ruchów, pomaga regulować napięcie mięśni ręki, ale wymaga już znacznej precyzji ruchów:
rys. Kolorowanka kształtująca zdolności grafomotoryczne/ Adobe Stock, Somjai Jaithieng
Czytaj także:
Depresja w piśmie – kiedy charakter pisma świadczy o chorobie
Ćwiczenia dłoni i placów – przygotowanie do pisania
