Przy diagnozowaniu anemii w ciąży, konieczne jest badanie morfologii krwi: parametry hemoglobiny i hematokrytu. Normy dla kobiet w ciąży są inne, niż dla przeciętnej dorosłej osoby. Warto wiedzieć, kiedy mowa o niedokrwistości w ciąży lub co oznaczają słowa „niska hemoglobina” z ust lekarza.
Niska hemoglobina w ciąży a normy: czy to już anemia
Do pewnego momentu anemię u przyszłych mam traktuje się jako stan fizjologiczny ciąży. W organizmie zachodzą bowiem różne procesy, między innymi obniża się poziom hemoglobiny, zmniejsza się również ilość żelaza.
To składnik hemoglobiny i wielu enzymów związanych z procesem oddychania. Żelazo ułatwia też krwinkom czerwonym transport tlenu do krwi, a tym samym do wszystkich narządów. Podczas ciąży jest konieczne do rozwoju dziecka w czasie ciąży (m.in. pomaga w prawidłowym kształtowaniu się mózgu dziecka) oraz funkcjonowania łożyska i dotlenienia macicy.
Norma hemoglobiny dla kobiet w ciąży to 11,5–13,5 g/dl, ale niska hemoglobina w ciąży zazwyczaj nie jest niczym niepokojącym lub dziwnym. Należy ją jednak kontrolować poprzez comiesięczne badania krwi, bo jej wartości zmieniają się - zwłaszcza w III trymestrze ciąży. W ciąży hemoglobina często spada o 1,5-2,0 g/dl i osiąga wartość poniżej 11,0 g/dl. Wówczas lekarz prowadzący ciążę, może zalecić suplementację żelaza.
Drugi ważny parametr określający anemię w ciąży, to hematokryt. Dla kobiet prawidłowy hematokryt wynosi 37-47%, a dla mężczyzn 40-45%. U kobiet w ciąży hematokryt może spadać o 4-7% i zwykle osiąga minimum ok. 32. tygodnia ciąży. Niski hematokryt oznacza, że ilość erytrocytów w stosunku do objętości osocza jest zbyt mała, co sygnalizuje rozwój niedokrwistości lub jest wynikiem intensywnych krwawień.
Przyczyny anemii w ciąży
Organizm rozwijającego się dziecka początkowo czerpie żelazo z zapasów, które nagromadził twój organizm jeszcze przed ciążą. Potem jednak, gdy magazyn opustoszeje, maluch zabiera niemal całe ilości tego pierwiastka dostarczane na bieżąco z twojej diety – potrzebne są mu do normalnego funkcjonowania (dotyczy to zwłaszcza siódmego miesiąca ciąży, gdy dziecko zaczyna gwałtownie rosnąć i gromadzić żelazo w wątrobie). Wtedy pojawia się anemia – niedokrwistość, która jest problemem 30–40% przyszłych mam.
Objawy anemii w ciąży
Choć anemię potwierdzają badania krwi, to niedokrwistość w ciąży daje obawy możliwe do zaobserwowania samodzielnie lub podczas konsultacji lekarskiej. Nie są one szczególne, często zrzuca się je na karb ciąży. Niedokrwistość w ciąży objawia się:
- zmęczeniem i osłabieniem,
- trudnościami z koncentracją,
- bólem głowy,
- bladością.
Dieta w anemii i leczenie
Kluczem do leczenia anemii w ciąży jest właściwa dieta i suplementacja. Przeciętna dieta dostarcza 10–40 mg tego pierwiastka, ale organizm wchłania tylko ok. 10% (czyli 1–4 mg) tej porcji. A w III trymestrze zapotrzebowanie na żelazo wzrasta do 6 mg dziennie.
Aby żelazo lepiej się przyswajało, potrzebna jest witamina C. Zadbaj, by jednocześnie na twoim talerzu znalazły się owoce lub soki cytrusowe, truskawki, pomidory. W anemii w ciąży warto spożywać:
- czerwone mięso, ale również drobiową wątróbkę,
- ryby,
- brokuły,
- szpinak,
- rośliny strączkowe,
- soję,
- suszone owoce,
- kasze gruboziarniste,
- kapustę.
Zrezygnuj z czarnej herbaty, kawy, coli i napojów gazowanych, bo zmniejszają zdolność wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego. Bardzo popularne jest picie soku z buraka w ciąży ze względu na wysoką zawartość kwasu foliowego, ale nie ma działań minimalizujących ryzyko anemii ani nie wspomaga leczenia niedokrwistości. Ponadto, czasem sama dieta przy anemii nie wystarczy i lekarz musi zapisać żelazo.
Wypowiedź lekarza: jak rozpoznać i leczyć anemię w ciąży?
Anemia w ciąży - wpływ na dziecko
Wiele przyszłych mam obawia się skutków niedokrwistości w ciąży. Anemii nie wolno ignorować i trzeba ją leczyć: niedobory żelaza mogą wpłynąć negatywnie na rozwój dziecka. Niestety anemia w I trymestrze ciąży może spowodować wady wrodzone dziecka, zaburzyć rozwój i pracę łożyska, a przez to doprowadzić do przedwczesnego porodu.
W późniejszym okresie ciąży wpływa na wagę urodzeniową noworodka. Ponieważ żelazo odpowiada za transport tlenu, jego niedobór może wywołać niedotlenienie i przyspieszyć poród, jednocześnie hamując akcję porodową. Badania pokazują też, że dzieci mam cierpiących na anemię, często same chorują na niedokrwistość.
Zapobieganie niedokrwistości w ciąży
Aby uniknąć anemii, lekarze zalecają profilaktyczne przyjmowanie żelaza w 2. połowie ciąży. Najczęściej jest to około 60–80 mg/dobę, dawka taka, według badań, zapobiega chorobie w 90%. Suplementacja jest też konieczna, gdy przyszła mama cierpi na silne wymioty, ma plamienia, gdy jest wegetarianką, oczekuje więcej niż jednego dziecka.
Artykuł napisany na podstawie tekstu autorstwa Małgorzaty Wójcik. Pierwotnie opublikowany 05.12.2008.
Jak sobie poradzić z bezsennością w czasie ciąży?
Jak leczyć przeziębienie w czasie ciąży?
Te ćwiczenia możesz wykonywać w ciąży!
