Jak rozpoznawać grzyby jadalne? Trzeba wiedzieć jak wyglądają, jaka jest ich budowa. Warto również wiedzieć jakie lubią warunki, w jakich miejscach występują. Potem już tylko pozostaje wiedza kulinarna, czyli co z grzybów jadalnych można przyrządzić do jedzenia. Poznajcie najczęściej spotykane grzyby jadalne!
Grzyby najczęściej spotykane w polskich lasach:
Borowik sosnowy
Występowanie
Borowika sosnowego można spotkać - jak sama nazwa wskazuje - w lasach sosnowych.
Charakterystyka
Poznamy go po „mszystym”, ciemnobrązowym kapeluszu, który przy brzegu różowieje. Ma biały, bezwonny miąższ o łagodnym smaku. Spodnia część kapelusza – rurki – u młodych grzybów jest kremowa, u nieco starszych oliwkowo-żółta. Trzon jest zwykle kremowo-biały.
Zobacz też: Przepisy na dania z grzybów leśnych
Borowik szlachetny
Występowanie
Borowik szlachetny to grzyb, który zazwyczaj rośnie w lasach świerkowych.
Charakterystyka
Ma błyszczący, gładki, ciemnobrązowy kapelusz, od spodu koloru od kremowego do oliwkowego, zielonkawo-żółtego. Trzon w okolicach kapelusza i mniej więcej do połowy jest biały, niżej brązowieje.
Borowik ceglastopory
Występowanie
Borowik ceglastopory rośnie w lasach iglastych i mieszanych.
Charakterystyka
Jego kapelusz jest ciemnobrązowy, „zamszowy”. Rurki są pomarańczowo-czerwone, a u młodych grzybków żółte lub żółto-pomarańczowe. Trzon jest koloru czerwono-ceglastego, ale przy kapeluszu jest żółty. Miąższ tego borowika jest żółty, a po przekrojeniu sinieje.
Podgrzybek brunatny
Występowanie
Podgrzybek brunatny jest grzybem występującym w borach sosnowych.
Charakterystyka
Ma brązowo-czekoladowy kapelusz i żółtą „poduszeczkę” od spodu, która po uciśnięciu zielenieje. Jego miąższ jest kremowo-biały, o delikatnym smaku i zapachu. Trzon pomarańczowo-żółty. Podobny do niego jest podgrzybek zajęczy – ma „popękany” kapelusz.
Zerknij: Oryginalne przepisy na potrawy z grzybami
Mleczaj rydz
Występowanie
Mleczaj rydz również występuje w lasach sosnowych.
Charakterystyka
Jest pomarańczowym grzybem, o kształcie lejka. Czasem jego kapelusz jest „cieniowany” na zielono. Od spodu ma pomarańczową blaszkę. Po przekrojeniu wypływa z niego czerwonawy płyn – natomiast dla mleczaja smacznego (też jadalny) charakterystyczny jest biały. Sok z rydzów odstrasza komary!
Gołąbki – słodkawy, winny, zielonkawy i grynszpanowy
Występowanie
Gołąbki winny i słodkawy występują w lasach świerkowych.
Charakterystyka
Gołąbek słodkawy ma kapelusz w przeróżnych odcieniach brązu, cała spodnia część i trzon są biało-żółte. Gołąbek winny odznacza się kapeluszem koloru czerwonego wina, a nawet różowym, z dużo ciemniejszym, a nawet czarnym wgłębieniem. Od spodu ma kremowo-białą (młody) lub kremowo-żółtą blaszkę, która po naciśnięciu ciemnieje.
Trzon jest koloru białego, cieniowany na czerwono. Gołąbek zielonkawy występuje w lasach sosnowych i jest to „brat” gołąbka grynszpanowego. Ich kapelusze są w przeróżnych odcieniach zieleni. Młodzi przedstawiciele mają białawy kapelusz. „Dół” grzyba jest biały, z odcieniami żółtego. Te grzyby jadalne łatwo pomylić z muchomorem sromotnikowym. Gołąbki nie posiadają pewnych „muchomorowych elementów” w swoim wyglądzie, do których zalicza się: otoczkę przy nóżce (pochwa), pierścień na trzonie, białawe strzępki na kapeluszu, wypukły kapelusz.
Pieprznik jadalny – kurka
Występowanie
Kurka (pieprznik jadalny) jest grzybem charakterystycznym dla borów jodłowych. Lubi rosnąć w paprociach i jeżynach.
Charakterystyka
Jest kształtu lejkowatego. Kolor tego grzyba może być różny – od jasno-brzoskwiniowego do żółtego. Grzyb ten od spodu ma blaszkę nieco jaśniejszą od koloru kapelusza. Kurka jest „kruchym” grzybem.
Maślaki – zwyczajny, żółty, lepki
Występowanie
Maślak żółty i lepki lubią lasy modrzewiowe.
Charakterystyka
Maślaka żółtego poznamy po żółto pomarańczowym kapeluszu, jaskrawo-żółtej poduszce i żółtym trzonie. Maślak lepki jest mniej urzekający od żółtego – jest pokryty śluzem i ma oliwkowoszary kolor. Maślak zwyczajny upodobał sobie polany i młode lasy sosnowe. Jest smacznym grzybem koloru żółto-pomarańczowego. Kapelusz jest pomarańczowy, poduszka nieco jaśniejsza, a nóżka żółtawa.
Borowiec dęty
Występowanie
Borowiec dęty to niezwykle aromatyczny i cenny grzyb z lasów modrzewiowych.
Charakterystyka
Jego kapelusz przybiera przeróżne ubarwienie, od jasno-cytrynowego, po czerwonobrązowy. Kapelusz pokrywają pilśniowate, trochę ciemniejsze łuski, a od spodu widoczne są wyraźne pory. Trzon jest pusty w środku.
Koźlarze – babka, czerwony, czarny, pomarańczowy
Występowanie
Brzeźniaki to miejsca, które upodobały sobie koźlarz babka i koźlarz czerwony. Koźlarz babka uwielbia „towarzystwo” smukłych brzózek.
Charakterystyka
Ma oliwkowo-brązowy kapelusz z oliwkowo-kremową poduszką. Trzon jest chropowaty czarno-biały. Brunatny kapelusz natomiast jest charakterystyczny dla koźlarza czarnego, który preferuje wilgotniejsze brzeźniaki. Koźlarz pomarańczowy z kolei, występuje między brzózkami, tam gdzie podłoże jest bardziej suche. Jak nazwa wskazuje, jego kapelusz będzie miał kolor pomarańczowy. Poduszka i trzon – jak u poprzednich koźlarzy.
Odmienne od wspomnianych jadalnych grzybków upodobania środowiskowe ma koźlarz czerwony, który na dobre zagościł w lasach osikowych. Poznamy go po jaskrawym czerwono-pomarańczowym kapeluszu, kremowo-szarej poduszce i smukłym białym trzonie, „oblepionym” brunatnymi kosmkami. Po przekrojeniu tego koźlarza – miąższ ciemnieje.
Czubajka kania i czubajka czerwieniejąca
Występowanie
Kanie czubajki to grzyby występujące w porębach świerczynowych. Są do siebie bardzo podobne.
Charakterystyka
Czubajka czerwieniejąca jedynie po przekrojeniu zaznacza na swoim miąższu „rumieniec”. Kapelusze obu grzybów są stożkowate, kremowe z brązowymi strzępkami – co odróżnia je od muchomora. Mają biało-kremową blaszkę od spodu, smukłe jasne trzony z brązowymi plamkami i pierścień okalający trzon kilka centymetrów w dół od kapelusza.
Opieńka miodowa
Występowanie
Opieńka miodowa to grzyb jadalny zwiastujący... rychłą zimę. Podobnie jak czubajki, opieńka upodobała sobie poręby.
Charakterystyka
Jest to niepozorny grzyb na cienkim miodowo-brązowym trzonie trzonie. Jego kapelusz może mieć przeróżne odcienie brązowego i pokryty ciemniejszymi łuskami. Blaszki na odmianę są beżowo-różowe lub żółtawe.
Sprawdź też: Przepis na grzyby w śmietanie
Na podstawie:
Gumińska B., Wojewoda W., Grzyby i ich znaczenie, PWRiL, Warszawa, 1988
Ignaciuk J., Grzybów zbieranie a i kosztowanie, Oficyna Warmińska, Olsztyn 1991
Ryciny pochodzą z: Ignaciuk J., Grzybów zbieranie a i kosztowanie, Oficyna Warmińska, Olsztyn 1991
