Pańska skórka to regionalny cukierek o biało-różowym zabarwieniu, pakowany najczęściej w pergamin. Nie jest on znany w całej Polsce, ale mieszkańcy Mazowsza oraz Małopolski nie wyobrażają sobie dnia Wszystkich Świętych bez tego słodkiego, twardego smakołyku. Z czego zrobiona jest pańska skórka i czy da się odtworzyć ten przepis w domu? Dlaczego wokół tego przysmaku urosło tyle kontrowersji?
Spis treści:
- Co to jest pańska skórka?
- Pańska skórka: skład
- Pańska skórka: przepis
- Pańska skórka: skąd nazwa
- Kontrowersje wokół pańskiej skórki
- Pańska skórka: gdzie kupić?
Co to jest pańska skórka?
Pańska skórka to charakterystyczny, bardzo twardy cukierek, popularny przede wszystkim w okolicach Warszawy oraz Krakowa. Pańską skórkę spożywa się i kupuje głównie w okolicach Święta Zmarłych, ale na Lubelszczyźnie sprzedaje się ją także w trakcie odpustów.
W Małopolsce nazywana jest "tureckim miodkiem","a w Lublinie "szczypkami:. Jest to regionalny produkt, niedostępny w innych krajach lub obecny w nieco innej formie.
Oryginalnie jest to bardzo twardy przysmak, jednak kiedy w dniu Wszystkich Świętych pogoda dopisuje, pańska skórka może stać się bardziej gumowa i łatwiejsza do przegryzienia.
Pańska skórka: skład i smak
Pańska skórka nie jest zaliczana do zdrowych smakołyków. Wręcz przeciwnie - składa się głównie z cukru (melasy lub miodu), ubitych na sztywno białek kurzych, soku z cytryny (lub octu) oraz wody lub soku owocowego (z dzikiej róży lub malin), stosowanego do zabarwienia na bladoróżowy kolor. W oryginalnej wersji w skorce pańskiej znajdował się też olejek kwiatu pomarańczowego. W skład skórki pańskiej wchodzi też guma arabska.
Mocniejsze barwy i różne kolory pańskiej skórki to po prostu dodatek barwników spożywczych. Większość osób wybiera wersję klasyczną - różowo-białą.
Pańska skórka jest bardzo słodka i – niestety – dosyć twarda. Pod wpływem ssania tego specjału cukierek staje się miękki, lepki oraz bardzo kleisty. Ma delikatny karmelowo-migdałowy smak (szczególnie uwielbiany przez dzieci). Pańska skórka jest więc podobna do krówki. Niektórzy przyrównują ją też do nugatu lub rozpuszczalnych gum do żucia. Pańska skórka jest niekiedy sprzedawana w wielu wersjach smakowych, od cytrynowej, przez różaną, po malinową.
fot. Pańska skórka/Adobe Stock, Sebastian Studio
Przepis na domową pańską skórkę
Pańską skórkę można przygotować w domu z łatwego przepisu. Choć nadal będzie to słodki, kaloryczny cukierek, mimo wszystko będzie odrobinę zdrowszy, niż te, które sprzedaje się przy cmentarzach. To też dobry pomysł na wspólne przygotowania do Święta Zmarłych i poznanie tradycji dnia Wszystkich Świętych.
Składniki:
- 6 białek jaj,
- 500 g cukru,
- 4 łyżki mąki ziemniaczanej,
- łyżka konfitury z dzikiej róży oraz syropu różanego,
- 100 g przecieru truskawkowego.
Sposób przygotowania:
- W 150 ml wody zagotuj 50 g cukru z konfiturą i syropem różanym. Dokładnie wymieszaj i zdejmij z ognia.
- Ubij 6 białek na sztywną pianę i dodaj pozostały cukier. Następnie cienkim strumieniem (bardzo ostrożnie) dodaj gorący syrop różany oraz przecier z truskawek.
- Tak przygotowaną masę przelej na blachę wyłożoną pergaminem, a wierzch posyp skrobią i odstaw na dwie godziny.
- Na końcu przy pomocy noża (zanurzonego w gorącej wodzie, a potem osuszonego) pokrój gotową pańską skórkę na kawałki.
- Zapakuj kawałki pańskiej skórki w pergamin.
Pańska skórka: skąd nazwa? Historia
Dokładna historia skórki pańskiej nie jest znana. Na początku XX wieku (w 1908 roku) w Słowniku warszawskim nazwa cukierka figurowała jako „panieńska skórka” Skąd taka nazwa? Wszystko wzięło od konsystencji produktu, która przypominała delikatną skórę młodych panien. Z biegiem lat nazwa tego specjału została zmieniona właśnie na „pańską skórkę”, która jest stosowana do dzisiejszego dnia.
Największą popularnością pańska skórka cieszyła się w latach 30-tych. Ku uciesze dzieci sprzedawana była w parkach, na targowiskach i ulicach przez cały rok. Obecnie na zakup tego przysmaku trzeba czekać do początku listopada.
Dodatkowo cukierek wykorzystywany był przed laty jako lek przeciwkaszlowy dostępny w aptece. Co ciekawe, 30 stycznia 2008 roku pańska skórka została wpisana do rejestru produktów tradycyjnych.
fot. Pańska skórka/Adobe Stock, ahmetcigsar
Kontrowersje wokół pańskiej skórki
Sprzedawanie pańskiej skórki przy cmentarzach w dzień Wszystkich Świętych, choć jest wieloletnią tradycją, coraz częściej budzi kontrowersje wśród osób, które tego dnia odwiedzają groby zmarłych. Dzieje się tak ze względu na duże wątpliwości co do zachowania higieny w trakcie przygotowania cukierka. Mimo to pańska skórka wciąż jest popularna i nierzadko jest jedną z niewielu czynników, które zachęcają maluchy do spaceru w ten chłodny, listopadowy dzień.
Na pocieszenie można dodać, że nie stwierdzono masowych zatruć pańską skórką, ale należy pamiętać, by spożywać ten smakołyk z umiarem. Najlepiej zaś samodzielnie zrobić pańską skórkę i zabrać dla dzieci na drogę.
Pańska skórka: gdzie kupić?
Pańska skórka dostępna jest zwykle tylko przy cmentarnych bramach w Święto Zmarłych, czasem także w Dzień Zaduszny, który przypada na 2 listopada. Cukierek ten nie jest dostępny w marketach, osiedlowych sklepach ani przez internet w regularnej sprzedaży. Pod koniec października można znaleźć ją w sieci oferty sprzedaży pańskiej skórki w większych ilościach.
Na podstawie artykułu Marcina Kawczyńskiego opublikowanego pierwotnie 31.10.2012.
Czytaj także:
Życzenia na Wszystkich Świętych
Wszystkich Świętych: zwyczaje w Polsce i na świecie
Jak zachowywać się na cmentarzu
