Zasady pisania prac naukowych

Tekst takiej pracy skupia się przede wszystkim na przedstawieniu osiągnięć badawczych w danej dziedzinie. Najczęściej są one udziałem samego autora, bądź innych badaczy zajmujących się tym samym zagadnieniem. Mogą to być:

• artykuły naukowe,
• artykuły przeglądowe,
• książki naukowe,
• prace badawcze (np. prace dyplomowe).

Zobacz także: Przyszłościowe kierunki studiów

Po nitce do kłębka, czyli jak napisać artykuł naukowy

Na artykuł naukowy składa się przedstawienie indywidualnych, nowatorskich osiągnięć badawczych lub analiza, niekiedy krytyczna, opublikowanych już prac. Jego głównym celem jest ukazanie nowych pomysłów (dokonań) w określonej dziedzinie. Obejmuje od 2000 do 10 000 słów. Dużym ułatwieniem przy pisaniu rozprawy będzie nazwanie jej poszczególnych elementów.

1. Zbieranie danych - wiąże się ono z długimi godzinami spędzonymi w bibliotece i bardzo dokładnym zapoznaniem się z już istniejącą literaturą, która porusza problem naszych rozważań. Należy pamiętać by sporządzone w tym czasie notatki były jasne i przejrzyste, dzięki temu unikniemy kłopotów w odszukaniu potrzebnej nam książki czy artykułu.

2. Przeprowadzenie badań - to czas na sprawdzenie naszego zamysłu i koncepcji całego artykułu. Badania mogą mieć wszelaką formę począwszy od eksperymentów, na analizie statystycznej kończąc.

3. Postawienie tezy - najważniejsza część artykułu, ponieważ zamyka w sobie naukowe znaczenie i wartość naszej pracy. Niestety sformułowanie hipotezy to niemały problem. Powinno być jasno postawionym stwierdzeniem, a nie pytaniem, na które szukamy odpowiedzi. Jej podstawę muszą stanowić wyniki przeprowadzonych przez nas badań. Również podważenie czy kwestionowanie zdania innych uczonych nie będzie najlepszym rozwiązaniem.

4.Tekst artykułu - jeśli jego forma nie jest z góry narzucona przez wydawnictwo czy czasopismo, w którym będzie publikowane, składają się na niego poszczególne elementy:

• tytuł – konkretny, najlepiej by została w nim zawarta istota pracy, nie powinien mieć więcej niż 10 słów;
• identyfikacja autorów – jeśli praca naukowa ma kilku autorów to należy podać wszystkich tych, którzy brali udział przy jej tworzeniu oraz miejsce ich pracy, tu pojawia się jednak problem kolejności w jakiej ustawimy nazwiska, jedna możliwość to podanie szefa pracowników na pierwszym miejscu lub ułożenie ich alfabetycznie.
• słowa kluczowe – to tzw. identyfikacja tematyczna artykułu, ułatwi ona w dużej mierze automatyczne wyszukiwanie bibliograficzne, niektórzy autorzy poprzez „słowa klucze” szukają materiałów;
• streszczenie – zawiera istotę artykułu, po próbce opisuje tezę jaką zamierzam udowodnić. Jego objętość to najczęściej 100-150 słów;
• wstęp - zawiera problematykę tekstu oraz jego znaczenie dla rozwoju nauki. W tej części tekstu zawarta jest hipoteza, która będzie udowadniana;
• oznaczenia - symbole i definicje. Tabela z wyjaśnieniem wszystkich stosowanych znaków czy definicji ułatwi lekturę, gdy np. zajmujemy się jakimś matematycznym problem czy korzystamy z licznych obliczeń, równań;
• materiały i metody - to nic innego jak spis źródeł, materiałów badawczych itd. wykorzystanych w pracy;
• wyniki badań - składają się na nią dwie części. Pierwsza to szczegółowe przedstawienie wyników badań, druga zaś powinna uogólnić i wyjaśnić, w możliwie jak najprostszy sposób uzyskane rezultaty. Potwierdzenie przeprowadzanej analizy powinno ograniczyć się do niezbędnych faktów;
• omówienie wyników badań i dyskusja - tu autor musi wykazać, że przeprowadzone przez niego dowody potwierdzają postawioną na samym początku tezę;
• wnioski końcowe - część podsumowująca cały artykuł. Warto przypomnieć wyjściowe założenie oraz bardzo krótko wyniki badań;
• podziękowania - choć w polskim świecie naukowym nie jest zbyt często praktykowane, warto wymienić osoby czy instytucje, które pomogły nam przy tworzeniu pracy. Nie może zabraknąć nie tylko promotora ale i osób odpowiedzialnych np. za rysunki czy korektę;
• literatura - tu pierwszeństwo mają pozycje cytowane, następnie te książki i artykuły z którymi np. polemizujemy; dalej pojawiają się pozycje ułatwiające zrozumienie tekstu, do których odwołujemy czytelnika, na końcu umieszczamy źródła naszych danych oraz publikacje, z których czerpaliśmy np. zdjęcia.

Należy pamiętać o zasadach obowiązujących przy robieniu przypisów:

Artykuł poglądowy

Celem artykułu poglądowego jest przedstawienie wniosków wypływających nie z przeprowadzonych przez nas badań czy doświadczeń, ale na podstawie powstałych już prac.

Charakteryzuje go:

• naznaczenie nowego problemu,
• wykazanie pełnej bibliografii związanej z tematem artykułu,
• powinien być dokładny i skupić się nad tym, co najważniejsze w danej dziedzinie,
• może również zawierać naszą wizję dalszego rozwoju nauki, którą się zajmujemy.

Poszczególne elementy samego tekstu nie różnią od tych występujących w artykule naukowym. Wypadają rozdziały „Materiał i metody” oraz „Opis badań”, ponieważ nie przeprowadzamy własnych dowodów. Najważniejszymi częściami takiego tekstu stają się „Przegląd literatury” i „Dyskusja”.

Praca dyplomowa

Zasady pisania prac dyplomowych nie różnią się od tych obowiązujących przy artykułach naukowych czy poglądowych. Wytyczne co do formy zależą przede wszystkim od władz danej uczelni, jednak są pewne żelazne zasady obowiązujące we wszystkim naukowych placówkach.

1. Strona tytułowa

• tytuł,
• nazwisko i imię autora,
• imię i nazwisko promotora(wyjątkiem są rozprawy habilitacyjne),
• słowa kluczowe,
• data,
• nazwa instytucji, w której powstała,
• nazwa wydziału i uczelni, gdzie została przedłożona

2. Wstęp

Powinien przedstawiać istotę problemu oraz wstępną hipotezę. Należy pamiętać by był zwięzły i zawierał same najistotniejsze fakty.

3. Pozostałe części pracy naukowej są identyczne jak w przypadku artykułu naukowego oraz poglądowego. Obowiązują w nich te same zasady i reguły.

Zobacz także: W jakiej formie zdobywać szersze wykształcenie?