Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca nie może zwolnić osoby, której do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż 4 lata, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia jej uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Ochrona przedemerytalna a zmiana wieku emerytalnego
Od 1 października 2017 r., wiek emerytalny został obniżony i wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (poprzednio 67 lat).
W związku z tym obniżył się także wiek pracowników, w którym obejmuje ich ochrona przedemerytalna i wynosi obecnie odpowiednio 56 i 61 lat.
Są osoby, których nie można zwolnić, nawet gdy przekroczą 60 czy 65 lat. Ponieważ były już objęte ochroną przedemerytalną pod rządami poprzedniej ustawy, na zasadzie tzw. praw nabytych nadal są chronione i, mimo ukończenia wieku emerytalnego, nie będzie można ich zwolnić. Ta zasada dotyczy kobiet urodzonych od 2 lipca 1956 do 1 października 1961 i mężczyzn urodzonych między 2 lipca 1951 a 1 października 1956 r.
Komu przysługuje ochrona
Z ochrony przedemerytalnej mogą korzystać tylko pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Wymiar etatu nie ma w tym przypadku znaczenia. Jeśli pracownik zatrudniony jest na kilku etatach, ochrona obowiązuje u wszystkich pracodawców.
Natomiast umowy cywilnoprawne (zlecenie, o dzieło) nie gwarantują zachowania pracy.
O tym, czy jesteś objęta ochroną, decyduje data wręczenia wypowiedzenia. Jeśli pracodawca wręczy ci je nawet na dzień przed objęciem ochroną, będziesz musiała pożegnać się z pracą.
Warto wiedzieć. W 2018 r. Trybunał Konstytucyjny zdecydował, że osoby, zatrudnione na czas określony, które zostały zwolnione w okresie ochronnym, mogą ubiegać się o odszkodowanie.
Kiedy ochrona nie obowiązuje
Są sytuacje, gdy pracownika w okresie ochronnym można zwolnić. Ma to miejsce gdy:
- zakład jest w likwidacji lub ogłosił upadłość,
- istnieją przesłanki do zwolnienia pracownika bez wypowiedzenia (tzw. dyscyplinarka).
Można również zwolnić osobę, której brakuje 4 lata do emerytury, ale przeszła na wcześniejszą emeryturę i dorabia w zakładzie pracy, a także tę, która uzyskała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Wynagrodzenie też pod ochroną
Pracownikowi w okresie ochronnym nie wolno ponadto zmienić warunków finansowych, czyli obniżyć pensji. Może to nastąpić tylko, gdy:
- zmieniono w zakładzie układ zbiorowy,
- zmieniono zasady wynagradzania wszystkich pracowników, np. w wyniku wprowadzenia nowego regulaminu,
- pracownik nie może wykonywać dotychczasowej pracy w wyniku orzeczenia lekarskiego,
- pracownik utracił uprawnienia do wykonywania pracy na swoim stanowisku.
Gdy jednak zostaniesz zwolniona...
Powinnaś wystąpić do sądu pracy z żądaniem odwołania wypowiedzenia i przywrócenia do pracy lub, gdyby nie było to możliwe, wypłaty odszkodowania. We wniosku należy przedstawić wszystkie okoliczności, związane z wypowiedzeniem, dołączyć dokumenty potwierdzające, że jesteś w okresie ochronnym. Trzeba też dokładnie określić treść żądania (np. uznanie wypowiedzenia za bezzasadne).
Jeśli decyzją sądu zostaniesz przywrócona do pracy, powinnaś otrzymać wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy.
Zobacz też:
Wypowiedzenie czy porozumienie stron?
Kiedy przysługuje ci urlop okolicznościowy?
