Wśród pracowników, którym do osiągnięcia 60 lat został tylko rok, pojawia się dylemat, czy przejść na wcześniejszą emeryturę. Jakie warunki należy spełnić, aby się o nią ubiegać, a przede wszystkim czy warto?
Przeczytaj też: Wiek emerytalny kobiet - ile trzeba pracować, aby przejść na emeryturę?
Według postanowień ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm. dalej: ustawa emerytalna) powszechny wiek uprawniający do nabycia prawa do emerytury określony został na 60 lat dla kobiety oraz 65 dla mężczyzny. Przepisy tej ustawy różnicują warunki nabywania prawa do emerytury – ze względu na kryterium daty urodzenia ubezpieczonych. Osoby urodzone
przed 1 stycznia 1949 r. mogą nabyć prawo do emerytury na innych warunkach niż osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przy tym także zróżnicowane są zasady ustalania wysokości emerytury.
Ustawa emerytalna – w przejściowym okresie – przewiduje przywilej nabywania prawa do wcześniejszej emerytury dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. Emeryturę „wcześniejszą” może uzyskać kobieta urodzona po 1948 r., która ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę pozostawała w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę co najmniej przez okres 6 miesięcy, a ponadto do 31 grudnia 2008 r. spełni następujące warunki:
1. ukończy 55 lat i udowodni 30 lat stażu ubezpieczeniowego (okresów składkowych i nieskładkowych) albo
2. ukończy 55 lat i udowodni 20 lat stażu ubezpieczeniowego oraz zostanie uznana przez lekarza orzecznika ZUS za całkowicie niezdolną do pracy, a ponadto
3. nie przystąpiła do OFE.
Wysokość emerytury będzie ustalana w latach 2009–2013 według nieco innych zasad niż obowiązujące obecnie.
Przykład:
Przyjrzyjmy się sytuacji pracownicy, która ma 42 lata składkowe do osiągnięcia 60 lat został tylko rok. Czy opłaca się jej skorzystać z wcześniejszej emerytury, czy czekać na ukończenie 60 lat?
Jeżeli 42 lata okresów składkowych, pracownica ta przebyła jako pracownik – na podstawie umowy o pracę – to ma ona możliwość wyboru zgłoszenia wniosku o emeryturę albo
1) przed osiągnięciem 60 lat, powszechnie nazywana „wcześniejszą”, która byłaby obliczona według obecnych zasad,
2) po osiągnięciu 60 lat – w takim przypadku emerytura będzie obliczona w 80% według obecnych zasad oraz 20% według nowych zasad.
Emerytura wcześniejsza
W przypadku gdy pracownica wybierze emeryturę wymienioną w ppkt 1, powinna ona wniosek o tę emeryturę złożyć w organie rentowym co najmniej na 2 miesiące przed ukończeniem 60 lat i we wniosku zaznaczyć, iż wnosi i o przyznanie emerytury wcześniejszej. Zaznaczamy, że nie ma wymagania, aby wniosek o wcześniejszą emeryturę został zgłoszony do 31 grudnia 2008 r.
Ważne jest również to, że w celu ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury nie jest wymagane rozwiązanie stosunku pracy. Jednak emerytura przyznana osobie, która kontynuuje zatrudnienie, bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonuje pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury – nie jest wypłacana do czasu rozwiązania umowy o pracę.
Na wysokość emerytury obliczanej według obecnych zasad mają wpływ 3 parametry: kwota bazowa, podstawa wymiaru (zarobki, od których opłacane były składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe) oraz przebyte okresy głównie składkowe, a także nieskładkowe.
Sposób obliczenia emerytury:
1. 24% kwoty bazowej (kwota bazowa – jest to przeciętne wynagrodzenie ogłaszane przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni pomniejszone o składki na ubezpieczenie społeczne; kwota bazowa ogłaszana jest od 1 marca danego roku; od 1 marca 2008 r. wynosi 2/275,37 zł),
2. po 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy,
3. po 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Zaznaczyć należy, że w przypadku gdy wnioskodawca o wcześniejszą emeryturę jest członkiem OFE – prawo do emerytury wcześniejszej może być ustalone, gdy złoży wniosek o wykreślenie z rejestru członków OFE i przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Z dniem ustalenia prawa do emerytury umowa z OFE staje się nieważna z mocy prawa.
Emerytura po osiągnięciu 60 lat
Natomiast, jeżeli pracownica zdecyduje się na emeryturę wymienioną w ppkt 2, to wniosek o jej przyznanie może zgłosić w dowolnym czasie po ukończeniu 60 lat – nawet w wieku np. 64 lub więcej lat. Emerytura ta byłaby obliczona według parametrów przyjętych dla osoby, która wiek emerytalny osiągnęła w 2009 r., tj.
1. 80% emerytury obliczonej według obecnych zasad podanych wyżej oraz
2. 20% emerytury obliczonej na nowych zasadach.
Sposób obliczania emerytury wg nowych zasad, tj. 20% emerytury dla kobiet, które wiek 60 lat osiągną w 2009 r.:
suma kwot zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanych składek emerytalnych opłaconych od 1999 r. do kwartału poprzedzającego przyznanie emerytury zostanie podzielona przez dalsze średnie trwanie życia ustalone łącznie dla kobiet i mężczyzn dla takiego wieku, w jakim jest wnioskodawca o emeryturę.
Jeżeli wniosek o emeryturę pracownica złoży w wieku 64 lat – to przy obliczaniu emerytury zostanie przyjęte dalsze średnie trwanie życia kobiet i mężczyzn w wieku 64 lat ustalone przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Według podanych wyżej zasad może być obliczona emerytura, jeżeli wnioskodawca:
nie jest członkiem OFE,
nie pobrał, choćby za 1 miesiąc, emerytury wcześniejszej.
Nadmieniam, że wysokość emerytury obliczanej na nowych zasadach zależna będzie od następujących czynników, a mianowicie:
kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego; im wyższa kwota zwaloryzowanego kapitału, tym wyższa emerytura,
kwoty zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury; im wyższa kwota zwaloryzowanych składek, tym wyższa kwota emerytury,
średniego dalszego trwania życia, ogłoszonego przez Prezesa GUS; im mniejsza liczba miesięcy przewidywanego średniego trwanie życia, tym emerytura wyższa,
wybranego momentu przejścia na emeryturę – jeżeli zgłoszenie wniosku o emeryturę nastąpi po ogłoszeniu przez Prezesa GUS kolejnej tablicy przewidywanego średniego trwania życia – np. po 31 marca danego roku.
Podstawa prawna:
ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.).
Źródło: Portal kadrowy, www.portalkadrowy.pl
