Spis treści:
- Trujący rydz – co to za grzyb?
- Rydz trujący a mleczaj rydz – jak odróżnić te grzyby?
- Rydz trujący – objawy zatrucia
- Leczenie zatrucia rydzem trującym
Trujący rydz – co to za grzyb?
Trującym rydzem nazywa się mleczaja wełniankę (łac. Lactarius torminosus). Jest to toksyczny grzyb należący do gołąbkowatych, podobny do smacznego jadalnego mleczaja rydza (łac. Lactarius deliciosus). W Polsce wełnianka występuje powszechnie od lipca do końca listopada. Rośnie pod brzozami w lasach liściastych, iglastych, mieszanych oraz parkach.
Jest to grzyb blaszkowy. Kapelusz rydza trującego ma 4-15 cm średnicy, jest wklęsły pośrodku, a jego brzegi pokrywają liczne włoski. Jego barwa to mieszanka różu, ochry i czerwieni. Trzon ma 3-8 cm długości.
Rydz trujący zawiera toksyny drażniące układ pokarmowy. Uważa się, że za trujące właściwości tego grzyba odpowiada związek o nazwie velleral. Mimo to w niektórych krajach (np. Finlandii, Rosji, Białorusi) jest jedzony po odpowiedniej obróbce (moczeniu, marynowaniu, długim gotowaniu), dzięki której grzyb traci toksyczne właściwości i nadaje się do spożycia.
Inne nazwy rydza trującego to: rydz fałszywy, rydz koński, jelonek, rydz kosmaty, rydz dziki, rydz psi, nibyrydzyk, bawełnianka, wełniak.
Rydz trujący a mleczaj rydz – jak odróżnić te grzyby?
To, co różni od siebie oba grzyby: rydza trującego i mleczaja rydza, to:
- Większa ilość włosków na powierzchni wełnianki, które tworzą strukturę przypominającą zasłonę (u starszych okazów włoski się ścierają).
- Wydobywający się po uszkodzeniu sok mleczny rydza trującego jest biały i jego kolor się nie zmienia. Jest silnie piekący, co odróżnia od jadalnego krewniaka. Mleczko jadalnego rydza jest pomarańczowe.
- Miąższ trującego rydza jest biały, a jadalnego — jasnopomarańczowy.
- Rydz jadalny rośnie na ogół pod sosnami, trujący rydz — pod brzozami.
fot. Rydz trujący (mleczaj wełnianka) / Adobe Stock, Henri Koskinen
fot. Rydz trujący (mleczaj wełnianka) / Adobe Stock, Henri Koskinen
fot. Jadalny mleczaj rydz / Adobe Stock, SalenayaAlena
Do obu grzybów jest podobny również mleczaj późnojesienny (jadalny), który rośnie pod jodłami, jego mleczko jest pomarańczowe, a po pół godziny czerwienieje lub brązowieje. A także trujący gatunek: krowiak podwinięty. Przeczytaj też: jak rozpoznać rydze.
Rydz trujący – objawy zatrucia
Spożycie rydza trującego może wywołać objawy zatrucia:
- biegunkę (rozpoczyna się około godziny po zjedzeniu),
- wymioty,
- ból brzucha,
- złe samopoczucie.
Ciężkie zatrucie powoduje odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe, co może zagrażać życiu. Grzyb jest trujący przede wszystkim w postaci surowej. Jego ostry sok może wywołać podrażnienie i pęcherze na języku.
Leczenie zatrucia rydzem trującym
Rydz trujący ma lekkie właściwości trujące, jednak w przypadku zjedzenia gorzkiego niesmacznego grzyba należy jak najszybciej udać się do lekarza. Konieczne może być płukanie żołądka albo zażycie węgla aktywowanego. Zazwyczaj zatrucie toksycznym rydzem ustępuje samoistnie bez leczenia w ciągu kilku dni. Jednak w rzadkich przypadkach jest groźne. Szczególnie jeśli grzyba zjadło dziecko albo osoba starsza czy schorowana.
Czytaj także:
Żółte grzyby trujące i niejadalne. Niektóre przypominają smaczne i chętnie zbierane gatunki
Grzyby niejadalne i trujące z gąbką. Łudząco przypominają uwielbiane przez grzybiarzy gatunki
Które polskie grzyby są najzdrowsze? Masz swojego faworyta?
Czy grzyby szkodzą wątrobie? Kto powinien uważać
