Gąska zielonka (Tricholoma equestre) to grzyb blaszkowy należący do rodziny gąskowatych. Jest na liście grzybów dopuszczonych do obrotu handlowego i jednocześnie uważa się ją za gatunek zagrożony wyniszczeniem z powodu nadmiernego pozyskiwania i zniszczenia siedlisk.
Jak wygląda gąska zielonka?
Gąska zielonka ma zielonożółty albo żółtobrązowy kapelusz o kulistym lub dzwonkowatym kształcie, często o wywiniętych brzegach. Osiąga średnicę do 10 cm. Cylindryczny trzon ma długość od 3 do 9 cm i grubość około 3 cm.
Gąska zielonka ma kruchy i twardy miąższ, słodkoorzechowy smak i pachnie mąką. Po przekrojeniu nie zmienia przebarwienia. Rośnie na piaszczystym podłożu w lasach sosnowych. Po deszczu staje się śliska i mazista.
Sezon na gąskę przypada od września aż do grudnia. Często trudno ją znaleźć, ponieważ większość owocnika bywa zagrzebana w podłożu. Wyrasta jednak w dużych grupach, gromadnie.
fot. Gąska zielonka/Adobe Stock, Henri Koskinen
Czy gąska zielonka jest jadalna?
Kilka lat temu świat obiegła wiadomość, że jest to jednak gatunek, którego spożywanie może być przyczyną śmierci. We Francji prowadzono badania na pacjentach z rzadką chorobą - rabdomiolizą, podczas której następuje rozpad komórek mięśni i odkryto, że wszyscy chorzy spożywali wcześniej właśnie potrawy zawierające owocniki gąski zielonki.
Przeprowadzono także serię badań z udziałem gąski zielonki na myszach i potwierdzono pojawianie się po ich podaniu, enzymów powodujących rabdomiolizę, a więc toksyczność gąski. Enzymy jednak nie pojawiły się po podaniu owocników mrożonych. Wiadomość o toksyczności zielonki zelektryzowała nie tylko środowisko mykologów, ale także zwykłych zbieraczy. Wielu z nich nie wierzy w te doniesienia do dziś.
Naukowcy uważają, że toksyczność tego grzyba zależna jest od częstotliwości i ilości zjadanych owocników, tak więc sporadyczne i rozsądne zjadanie może nie wywołać żadnej reakcji. Należy jednak zachować ostrożność.
Choroba zaczyna się zwykle od objawów w postaci osłabienia mięśni, szybkiego męczenia się, czasem dołączają bóle mięśni. W przypadkach ostrego zatrucia, pomaga tylko zastosowanie dializy, ponieważ białko wydzielane przy rozpadzie mięśni niszczy nerki.
Wiele nowych atlasów umieszcza jednak gąskę zielonkę w grupie grzybów trujących.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 21.06.2010 r.
Czytaj także:
Grzyb siniak - jak wygląda?
Jak pasteryzować grzyby?
Czy dzieci mogą jeść grzyby?
