Zatrucie siemieniem lnianym może się zdarzyć, ale trzeba by się o to postarać. Siemię lniane, poza prozdrowotnie działającymi substancjami, zawiera również różne związki antyżywieniowe i toksyczne, takie jak glikozydy cyjanogenne czy kwasy fitynowe. Długotrwałe spożywanie siemienia lnianego lub stosowanie dużych dawek może stwarzać ryzyko dla zdrowia. Należy jednak podkreślić, że odpowiednio stosowane siemię lniane przynosi korzyści zdrowotne.
Spis treści:
- Zatrucie siemieniem lnianym – objawy
- Kiedy siemię lniane jest toksyczne?
- Jak zmniejszyć ryzyko zatrucia siemieniem lnianym?
Zatrucie siemieniem lnianym – objawy
Do najczęstszych objawów zatrucia siemieniem lnianym, a dokładniej cyjanowodorem, należą:
- przykry zapach z ust,
- wymioty,
- złe samopoczucie,
- przyspieszone tętno,
- kłopoty z oddychaniem,
- a nawet śmierć (w skrajnym przypadku).
Są to jednak skrajne przypadki, wynikające z bardzo dużego spożycia siemienia lnianego poddanego niewłaściwej obróbce. Jednak nawet u osób zdrowych nadmiar siemienia lnianego w diecie może wywoływać niekorzystne skutki uboczne, ale raczej nie są wtedy one wynikiem zatrucia, ale działania dużej ilości błonnika. Mogą wtedy pojawić się wzdęcia, gazy, bóle brzucha, nudności, zaparcia lub biegunki.
Toksyczność siemienia lnianego
Toksyczność siemienia lnianego wiązana jest głównie z obecną w nim linamaryną. To glikozyd, który ulega przemianie do bardzo szkodliwych glikozydów cyjanogennych. Siemię lniane nie jest jedyną rośliną, którą spożywają ludzie, a która zawiera linamarynę. Znajduje się ona np. w manioku czy fasoli półksiężycowatej (Lima bean). Są one popularne w diecie w niektórych częściach Afryki. Tam zaobserwowano, że dieta obfitująca w niewłaściwe przyrządzony maniok czy ten rodzaj fasoli może być związana z występowaniem różnych chorób, w tym np. choroby Konzo, objawiającej się porażeniem i niedowładami kończyn. Nie wykluczone jest też, że obserwowane w tych samych rejonach nasilenie występowania cukrzycy także powodowane jest nadmiarem linamaryny w diecie.
W siemieniu lnianym oszacowano ilość glikozydów cyjanogennych średnio na 192,1 mg/kg. Dawka śmiertelna cyjanowodoru przyjęta doustnie wynosi 0,5 do 3,5 mg/kg masy ciała.
Kiedy siemię lniane jest toksyczne?
Szkodliwy może być niewłaściwie przygotowany napar z lnu, stara mąka z siemienia lnianego, stary lub nieprawidłowo uzyskany olej z siemienia lnianego, a także zbyt krótko gotowane nasiona lnu.
Za bezpieczną dawkę siemienia lnianego uznano ilość do 30 g dziennie. Zwykle jednak stosuje się 5-15 g przez 2-3 miesiące. Zjadane zwłaszcza postaci całych, niemielonych, surowych nasion, stwarzają najmniejsze ryzyko. Lecz nawet len mielony szkodliwy nie jest, jeśli jest jadany na świeżo lub po poddaniu obróbce cieplnej w wysokiej temperaturze przez dłużej niż 10 minut.
Warto wiedzieć, że toksyczne związki siemienia lnianego ulegają w organizmie przemianie do związków mniej toksycznych, np. cyjanohydryny α-ketoglutaranu. Nie zmienia to faktu, że długotrwałe narażanie organizmu na toksyczne substancje lub duże ich dawki nie jest korzystne dla zdrowia.
Siemię lniane - przeciwwskazania
Jednak nawet prawidłowo przygotowanego siemienia lnianego nie należy podawać osobom, które cierpią na niedrożność przełyku, odźwiernika czy jelit. Przeciwwskazaniem są też niektóre choroby tarczycy, u których siemię lniane może sprzyjać powstawaniu wola. Siemię lniane może też wpływać na działanie leków stosowanych w cukrzycy.
Uczulenie na siemię lniane
U niektórych osób może wystąpić alergia na siemię lniane. Objawia się swędzeniem skóry, może też wystąpić wysypka po siemieniu lnianym, mająca postać typowej wysypki alergicznej połączonej ze świądem, ale niekoniecznie. U niektórych osób siemię lniane może powodować niedrożność nosa w wyniku obrzęku śluzówki.
fot. Jak zmniejszyć ryzyko zatrucia siemieniem lnianym/ Adobe Stock, Luis Echeverri Urrea
Jak zmniejszyć ryzyko zatrucia siemieniem lnianym?
Aby uniknąć toksycznego działania siemienia lnianego, najlepiej jeść je w całości lub w krótkim czasie po zmieleniu.
Możliwe jest też przygotowywanie naparów z siemienia lnianego. Jak pić siemię lniane? Bardzo ważne jest, aby zalewać ziarna zimna lub nie za gorącą wodą – maksymalnie 40-50 stopni. W wyższej linamaryna zaczyna przekształcać się w toksyczne gikozydy. Z kolei podczas gotowania siemienia lnianego należy to robić przez minimum 10 minut.
Zmielone siemię lniane trzeba dość szybko zużyć, a mąkę z siemienia lnianego przechowywać w lodówce lub ciemnym chłodnym miejscu.
Źródła:
1. Abdul Mueed, Sahar Shibli, Muhammad Jahangir, Saqib Jabbar, Zeyuan Deng „A comprehensive review of flaxseed ( Linum usitatissimum L.): health-affecting compounds, mechanism of toxicity, detoxification, anticancer and potential risk, 2022, Taylor and Francis Online
2. Smith, C. R., Weisleder, D., Miller, R. W., Palmer, I. S. & Olson, O. E. „Linustatin and neolinustatin: cyanogenic glycosides of linseed meal that protect animals against selenium toxicity”, 2018
3. Abraham K, Buhrke T, Lampen A. „Bioavailability of cyanide after consumption of a single meal of foods containing high levels of cyanogenic glycosides: a crossover study in humans”, 2016
Czytaj także:
Jak stosować siemię lniane na zaparcia?
Sposoby na zastosowanie siemienia lnianego na włosy
Siemię lniane na odchudzanie: czy warto i jak stosować, aby stracić na wadze?
