Olej z czarnuszki – przeciwwskazania i skutki uboczne. Kto nie powinien stosować czarnuszki?
fot. Adobe Stock, Dionisvera
Przeciwwskazania do stosowania oleju z czarnuszki uwzględniają: alergię na czarnuszkę, wiek poniżej 1. roku życia, a także ciążę czy laktację. Ostrożność i umiarkowanie trzeba zachować podając olej z czarnuszki osobom z niskim ciśnieniem i przyjmującym leki przeciwzakrzepowe. Do skutków ubocznych stosowania oleju z czarnuszki należą: kontaktowe zapalenie skóry (przy zastosowaniu na skórę), senność i nudności.
Przeciwwskazania do stosowania oleju z czarnuszki nie są częste, ale warto zapoznać się z nimi przed rozpoczęciem kuracji. Olej z czarnuszki to zdrowy produkt o wielu udowodnionych właściwościach prozdrowotnych. Czarnuszka siewna jest bogata w antyoksydanty, pomaga obniżać stężenie cholesterolu, ma działanie przeciwzapalne i wspierające wątrobę. Jest jednak kilka sytuacji, w których nie powinno się stosować oleju z czarnuszki. Przeciwwskazaniem do stosowania oleju z czarnuszki jest między innymi ciąża oraz niskie ciśnienie krwi. Skutki uboczne wywoływane przez olej z czarnuszki moga się pojawić nawet u osób bez tych dolegliwości.
Olej z czarnuszki, tak jak inne naturalne oleje: olej z wiesiołka, olej z awokado i np. olej lniany, jest bogaty w wiele biologicznie czynnych związków. Z tego powodu jest mocnym środkiem, który może pomagać w zwalczaniu różnorodnych dolegliwości. Są też pewne przeciwwskazania do stosowania oleju z czarnuszki.
Czarnuszka w formie nasion, przyjmowana doustnie w niewielkich ilościach, jest prawdopodobnie bezpieczna do stosowania dla każdego. Olej z czarnuszki jest jednak bardziej skoncentrowanym źródłem roślinnych związków. Z tego względu częściej powoduje przeciwwskazania i skutki uboczne.
Alergia na czarnuszkę - przeciwwskazanie
Alergia na czarnuszkę, zwana też uczuleniem na czarnuszkę należy do rzadkości. Olej z czarnuszki poleca się wręcz alergikom, by obniżać objawy alergii. Pierwszą dawkę warto przyjąć jednak z ostrożnością. Objawem alergii na czarnuszkę i olej z czarnuszki może być wysypka, wymioty lub nudności. Alergia na czarnuszkę współwystępuje z (też rzadką) alergią na kumin.
Olej z czarnuszki w ciąży - przeciwwskazany?
Czarnuszka w postaci nasion lub oleju w formie dodatku do potraw może być bezpiecznie stosowana w czasie ciąży i laktacji. W ciąży lepiej jednak odstawić olej z czarnuszki w większych ilościach (powyżej łyżeczki dziennie), gdyż potencjalnie może on wywoływać skurcze macicy. Nie przeprowadzono wystarczająco rzetelnych badań z udziałem kobiet w ciąży i kobiet w okresie laktacji, by móc oceniać bezpieczeństwo stosowania oleju z czarnuszki, ale zaleca się ostrożność. Olej z czarnuszki był w przeszłości stosowany jako ludowa metoda wywołania ciąży przy spóźniającym się porodzie. Z tego powodu ciążę umieszcza się na liście przeciwwskazań do picia oleju z czarnuszki. Najlepiej jednak każdorazowo skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Być może wyrazi on zgodę na wprowadzenie oleju z czarnuszki do diety ciężarnej.
Niskie ciśnienie po oleju z czarnuszki - skutek uboczny
Olej z czarnuszki ma właściwości obniżające ciśnienie krwi. Dla większości populacji to zaleta, ale osoby ze skłonnością do niedociśnienia powinny podchodzić do niego ostrożnie.
Stosowanie większych ilości oleju z czarnuszki i naparów z czarnuszki powinno być skonsultowane z lekarzem u osób ze skłonnościami do niskiego ciśnienia krwi. Niedociśnienie to jeden z możliwych skutków ubocznych stosowania oleju z czarnuszki.
Jeśli dojdzie do niedociśnienia, mogą wystąpić objawy takie jak:
zmęczenie,
obniżona koncentracja,
zaburzenia snu,
brak energii,
omdlenia,
zawroty głowy,
spłycony oddech,
ogólne obniżenie sprawności.
Olej z czarnuszki dla małych dzieci - przeciwwskazanie
Olej z czarnuszki można bezpiecznie podawać dzieciom dopiero po 1. roku życia. Olej z czarnuszki ma wyrazisty smak i silne właściwości immunomodulujące, więc ukończenie 12 miesięcy to najlepszy moment na rozpoczęcie regularnego jadania oleju z czarnuszki.
Niektórzy eksperci twierdzą, że olej z czarnuszki można podawać także młodszym dzieciom, w bardzo niewielkich ilościach (np. dosłownie kilka kropli do zupy). Każdorazowo taki pomysł trzeba jednak skonsultować z lekarzem.
Olej z czarnuszki może podrażniać skórę
Stosowanie oleju z czarnuszki na skórę może u niektórych wywoływać alergie i podrażnienia. Choć olej z czarnuszki jest często stosowany zewnętrznie, niektórzy nie reagują na niego dobrze. Znane są przypadki wystąpienia kontaktowego zapalenia skóry po zetknięciu z olejem czarnuszki.
Objawia się to swędzeniem, wysuszeniem skóry i jej pękaniem w miejscach, w których olej miał kontakt ze skórą. Czasem w danym miejscu mogą pojawić się krostki lub pęcherze.
Aby sprawdzić reakcję skóry na olej z czarnuszki, najlepiej przeprowadzić próbę kontaktową i obserwować reakcję skóry po kontakcie z niewielką ilością oleju. Jeśli nie wystąpią żadne podrażnienia, można wykorzystać olej z czarnuszki na większym obszarze.
Olej z czarnuszki a ból brzucha i nudności
Choć czarnuszka posiada właściwości przeciwbólowe i może nawet łagodzić wrzody żołądka, niektóre osoby są nadwrażliwe na ten składnik. Jeśli po rozpoczęciu stosowania oleju z czarnuszki odczuwasz objawy takie jak:
nudności,
bóle brzucha,
dyskomfort,
odbijanie,
zmniejsz dawkę oleju z czarnuszki lub zrezygnuj z niego całkowicie. Niewielki procent osób reaguje negatywnie na olej z czarnuszki, ale to jeden z powodów, dla którego warto rozpocząć wprowadzanie oleju do diety od małych dawek.
Senność - możliwy skutek uboczny stosowania oleju z czarnuszki
Niektóre źródła podają senność jako jeden z możliwych skutków ubocznych stosowania oleju z czarnuszki. Ma on bowiem właściwości relaksujące i delikatnie spowalniające oddech. Tę właściwość oleju z czarnuszki można wykorzystać jako zaletę: może on np. ułatwiać zasypianie.
Zaburzenia krzepnięcia krwi - możliwy skutek uboczny stosowania oleju z czarnuszki
Olej z czarnuszki ma właściwości rozrzedzające krew. Dzięki temu wspiera układ krwionośny i może zmniejszać ryzyko zawałów i udarów. Jeśli przyjmujesz już leki obniżające krzepliwość krwi, skonsultuj pomysł suplementowania oleju z czarnuszki z lekarzem. Być może będzie konieczna korekta dawki leku lub lekarz dostosuje protokół suplementacji olejem do twojej sytuacji.
Jedną z potencjalnych obaw dotyczących przeciwwskazań do stosowania oleju z czarnuszki, jest występowanie interakcji pomiędzy olejem z czarnuszki a lekami. Dwa popularne leki, z którymi czarnuszka może wchodzić w interakcje to:
Warfaryna, znany lek przeciwzakrzepowy.
Metroprolol, lek z grupy beta-blokerów stosowany w leczeniu nadciśnienia i zaburzeń rytmu serca.
Jeśli przyjmujesz te substancje, koniecznie skonsultuj pomysł wprowadzenia oleju z czarnuszki do diety z lekarzem lub farmaceutą. Dobrze skonsultować też suplementację oleju z czarnuszki jeśli przyjmujesz inne leki na nadciśnienie, leki nasenne lub leki rozrzedzające krew. Olej z czarnuszki może wzmagać ich działanie, czyli zadziałać synergistycznie.
Olej z czarnuszki cechuje się niską toksycznością. Badania nad toksycznością czarnuszki przeprowadzano z oczywistych względów tylko z udziałem zwierząt. Nic nie wskazuje na to, by wyroby z czarnuszki mogły być toksyczne dla ludzi.
W jednym z badań podsumowujących doniesienia naukowe o właściwościach czarnuszki naukowcy tak komentują potencjalną toksyczność nasion czarnuszki i oleju:
Nasiona charakteryzują się bardzo niskim stopniem toksyczności. Zgłoszono dwa przypadki kontaktowego zapalenia skóry u dwóch osób po zastosowaniu miejscowym. Wykazano, że podawanie ekstraktu z nasion lub oleju z czarnuszki nie powoduje znaczącego niekorzystnego wpływu na czynność wątroby i nerek. - wniosek z badania Pharmacological and toxicological properties of Nigella sativa opublikowanego w Phytother Res
Olej z czarnuszki można stosować w różny sposób, w zależności od właściwości, które chcesz uzyskać.
Czarnuszka występuje w formie:
Nasion, z których można przyrządzać napary;
Oleju, który można pić, dodawać do potraw lub stosować zewnętrznie na skórę;
Oleju w kapsułkach.
Najczęściej stosowaną w badaniach naukowych dawką oleju z czarnuszki jest dawka 5 ml oleju dziennie. To równowartość małej łyżeczki.
Alternatywnie można zastosować nasiona czarnuszki (zmielone lub w całości). Odpowiednia ilość to od 1 do 3 g nasion czarnuszki.
Czarnuszka w większej ilości także nie powinna powodować skutków ubocznych. Dawka toksyczna oleju z czarnuszki to ponad kilkaset ml. Nie ma więc dużego ryzyka przedawkowania tego preparatu.
Czy przy stosowaniu oleju z czarnuszki należy robić przerwy?
Jeśli traktujesz olej z czarnuszki jak każdy inny jadalny olej i stosujesz go od czasu do czasu w kuchni, nie ma konieczności robienia przerw w jego stosowaniu.
Jeśli decydujesz się jednak na wyższe dawki oleju w ilości >5 ml dziennie, po ok. 3 miesiącach codziennego spożywania warto zrobić przerwę.
Źródła:
Ali BH, Blunden G. Pharmacological and toxicological properties of Nigella sativa. Phytother Res. 2003 Apr;17(4):299-305. doi: 10.1002/ptr.1309. PMID: 12722128.
Tavakkoli A, Mahdian V, Razavi BM, Hosseinzadeh H. Review on Clinical Trials of Black Seed (Nigella sativa ) and Its Active Constituent, Thymoquinone. J Pharmacopuncture. 2017 Sep;20(3):179-193. doi: 10.3831/KPI.2017.20.021. Epub 2017 Sep 30. PMID: 30087794; PMCID: PMC5633670.
Ahmad MF, Ahmad FA, Ashraf SA, Saad HH, Wahab S, Khan MI, Ali M, Mohan S, Hakeem KR, Athar MT. An updated knowledge of Black seed (Nigella sativa Linn.): Review of phytochemical constituents and pharmacological properties. J Herb Med. 2021 Feb;25:100404. doi: 10.1016/j.hermed.2020.100404. Epub 2020 Sep 19. PMID: 32983848; PMCID: PMC7501064.
Shakeri F, Gholamnezhad Z, Mégarbane B, Rezaee R, Boskabady MH. Gastrointestinal effects of Nigella sativa and its main constituent, thymoquinone: a review. Avicenna J Phytomed. 2016 Jan-Feb;6(1):9-20. PMID: 27247918; PMCID: PMC4884214.
Treść artykułu opublikowana pierwotnie 30.06.2021.
