Czego potrzebują sportowcy?
Z punktu widzenia dietetyki sportowcy to grupa o specjalnych potrzebach żywieniowych. Wielkość, skład i godziny przyjmowania posiłków mają ogromny wpływ na ich wyniki. Dobre praktyki żywieniowe pozwalają zawodnikom ciężko trenować, szybko regenerować siły i lepiej adaptować się przy zmniejszonym ryzyku choroby i kontuzji.
Sportowcy powinni stosować odpowiednie strategie żywieniowe przed treningami i po nich tak, aby osiągać jak najlepsze wyniki. Zawodnikom przydaje się również wsparcie wykwalifikowanych dietetyków sportowych, którzy mogą im doradzać w sprawie ich indywidualnych potrzeb energetycznych i żywieniowych oraz pomagać w opracowaniu specjalnych sportowych strategii żywieniowych stosowanych podczas treningów, zawodów i w czasie regeneracji.
Przy występującym u sportowców nieustannym wzroście wydatku energetycznego, spowodowanego wysokim wskaźnikiem aktywności fizycznej, należałoby jednocześnie zwiększać ilość pożywienia, lecz jak wiadomo jest to możliwe w określonych granicach. Powyżej tych granic ustrój sportowca nie jest w stanie przyjąć, strawić i przyswoić pożywienia.
Jakie odżywki są najlepsze dla sportowców?
Z tego powodu koniecznością stało się poszukiwanie rozwiązania w postaci odżywek o małej objętości i niewielkim obciążeniu składnikami balastowymi, które by dostarczały jak najwięcej składników pokarmowych w przypadku, gdy codzienne produkty spożywcze są niedostępne lub ich spożywanie nie jest możliwe lub dogodne. Tak najczęściej dzieje się tuż przed treningiem, w jego trakcie lub po nim.
Opracowano wiele odżywek dla sportowców dostarczających konkretną mieszankę substancji energetycznych i odżywczych w łatwej do spożycia postaci. Stają się one coraz bardziej popularne i przydatne, ponieważ umożliwiają sportowcom pokrycie ich specyficznych potrzeb żywieniowych.
Działanie odżywek jest różnokierunkowe. Mogą działać na jedną lub więcej cech, decydować o sprawności fizycznej, odporności psychicznej i właściwościach mechanicznych. W praktyce sportowej mogą być stosowane odżywki, które przeszły serię badań, są dozwolone, skuteczne i etyczne.
Przedsiębiorstwa produkujące odżywki strzegą ich receptur patentami. Odżywki mogą występować zarówno w formie sproszkowanej, płynnej, żelowej, jak i jako dodatek do produktów spożywczych lub składnik napojów.
Generalnie odżywki sportowe dzieli się na:
- węglowodanowe,
- białkowe,
- witaminowe,
- mineralne
albo kompleksowe:
- węglowodanowo-witaminowe,
- węglowodanowo-bialkowe,
- węglowodanowo-mineralno-witaminowe,
- te same z dodatkiem hydrolizatów białkowych, wolnych aminokwasów, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych,
- i inne.
Zobacz też: Jakie odżywki do włosów warto stosować?
Najprostsze odżywki
Nie każdy wie, że poza gotowymi mieszankami odżywczymi najprostszą stosowaną odżywką jest sproszkowana glukoza. Jest ona łatwo rozpuszczalna w wodzie, a jako cukier prosty szybko przyswajalna wprost do krwi. Zaczyna działać krótko po spożyciu.
Popularną odżywką jest też mleko w proszku. Z racji tego, że zostało całkowicie pozbawione wody, zawiera znacznie więcej białka niż mleko płynne. Najbardziej cenione przez sportowców jest mleko w proszku wyprodukowane z chudego mleka, jako że zawiera jeszcze większe ilości białka i cukru mlecznego, a prawie wcale nie ma w nim tłuszczu.
Coraz bardziej popularne stają się wzbogacane odżywkami produkty spożywcze, np. czekolada białkowa, biszkopty, herbatniki, cukierki witamizowane. Mogą to być drażetki i krople, które można zmieszać z produktami spożywczymi tak, że zawodnik nawet nie będzie o tym wiedział.
Należy przy tym zaznaczyć, że sposób podawania odżywek powinien być zindywidualizowany – niektórzy bowiem negatywnie reagują na drażetkową formę odżywek, utożsamiając je z lekarstwami.
Do przykładów innych przydatnych odżywek należą: napoje izotoniczne rekompensujące straty wody i związków mineralnych w trakcie treningu/zawodów, żele dla sportowców, odżywki w płynie, batoniki, wzbogacone koktajle owocowe. Dużym zadowoleniem cieszą się też nektary, soki i napoje.
Zalety odżywek. Warto?
Podsumowując: największą zaletą odżywek dla sportowców jest niewątpliwie to, że są wygodne w użyciu i można je wszędzie zabrać. Są skoncentrowaną postacią substancji odżywczych, co jest szczególnie przydatne przy wysokim zapotrzebowaniu sportowców na energię. Stanowią treściwe i dogodne formy spożycia m.in. węglowodanów i białka w przypadku, gdy codzienne pokarmy nie są dostępne, mają zbyt duże gabaryty lub są niewygodne w spożyciu.
Oczywiście decydując się na stosowanie odżywek dla sportowców, należy mieć na uwadze, że ich dozowanie musi się odbywać bezwzględnie pod nadzorem osoby doświadczonej. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo przedawkowania pewnych składników, dlatego najlepiej korzystać z odżywek tylko okresowo i kupować te o sprawdzonym pochodzeniu. Ważne jest, aby sportowiec zasięgał aktualnych i niezależnych porad specjalisty do spraw żywienia sportowców. Ekspert pomoże rozpoznać wartościowe produkty i będzie umiał dostosować je do aktualnego programu treningowego sportowca, jego budżetu oraz pożądanej formy.
Zobacz też: Testosteron na widelcu
